Tag Archives: Mark Kozelek

Mar9

Sun Kil Moon – Common As Light and Love are Red Valleys of Blood

Posted on by
Standard

Verda: Kjærleiken lever, blodet flyt. Sun Kil Moon presenterer ein to timars seanse om tilstanden.

  Det der å fatta seg i kortheit ligg ikkje for Mark Kozelek. Så er i alle fall tilfelle når han kler seg i Sun Kil Moon-hamen. Det er berre blitt tydelegare og tydelegare med åra. For alvor byrja det vel med Benji. Mannens definitive albumtriumf frå 2014. I ein beskrivande stil og i eit assosierande lune lirka han der fram den eine storarta låta etter den andre, om livet og døden og kjærleiken. Frie for ironi og metaforar, og sterke på både flyktige og solide tankar omkring det å vere eit middelaldrande menneske. Basert på opplevingar ein kunne mistenke var ganske så personlege, men som likevel (eller kanskje heller nettopp derfor) hadde det allmenngyldige ved seg. Det han har gjort sidan har vore i same gata.

Mitt første inntrykk av Common as Love and Light are Red Valleys of Blood er at dette her herr Kozelek, dette liknar ein overkill. Albumet er dobbelt, tekstane meir ordrike enn nokon gong. Låtar som varer i både 10 og 12 minuttar, og ei samla speletid på godt over to timar. «Skal eg gå inn i dette då» tenker eg medan albumet luntar av garde berre sånn halvvegs i fokus. Tja svarar eg, og drar på ferie. Eg tenker ikkje så mykje som eit nanosekund på albumet den neste veka. Tilbake i godstolen er det nå likevel nett det albumet som blir søkt opp.

«Dobbelt, to timar, Bergen to Trondheim, Stranger Than Paradise, hmm», eg må sjekke dette litt nærmare. Og nærmare kjem eg, og nærmare kjem Sun Kil Moon, og det handlar om kjærleik og terror. Livets dualitet. Common as Love and Light are Red Valleys of Blood. «Why is this world simultaneously so beautiful and a pile of shit?».

Og det er eit groove her som er meir groovy enn det eg kan minnast Sun Kil Moon nokon gong har vore. Kozelek sjølv og hans faste trommekompanjong dei siste åra Steve Shelley er i all hovudsak aleine om å vere ansvarleg for dette. Bassisten Kozelek trer fram (som aldri før) og Shelley spelar smidig og vitalt. Kozelek nyttar i tillegg synthesizeren vel så ivrig som sin kjære nylonstreng-gitar. Eg nemnte sist gong eg skreiv om ei Sun Kil Moon utgjeving at tekstane til Kozelek hadde eit visst slektskap til hiphop-tekstar. Denne gongen er eg tilbøyeleg til å seie det same om det soniske opplegget. Utan at dette blir hiphop akkurat. Kozelek syng nå han, på sin sedvanlege nedpå måte, frå det melodiøse til det  resiterande.

There is healing in writing poems
There is healing in psychotherapy
There is healing in taking walks along the beach
But never underestimate the healing of music, baby

Kozelek startar albumet med ein song som, om ein skulle legge tittelen åleine til grunn, verkar å vere ei ærbødig helsing til staten der han vaks opp. Men God Bless Ohio er vel for så vidt noko litt anna enn det. Den handlar om gode og dårlege barndomsminner,  forfall og vald, og driv inn mot det essensielle spørsmålet «What saved me from the dark clouds hanging over Ohio?». Det er der musikken kjem inn, som redninga, som faktoren som har gitt hovudpersonen eit betre liv enn utgangspunktet bar bod om. Men dette er ikkje eit beiskt oppgjer med røtene. Eg tykkjer meir å høyre ein fleirdimensjonal song med varme og vemod som drivande krefter. Seinare, i songane som fylgjer, opplever eg at det dimensjonale til tider har eit meir svart/kvitt preg.

Ei hovudlinje albumet igjennom er Kozelek som tar kraftig parti for offeret og det gode, og endå kraftigare hudflettar valdsmannen og terroristen. I song etter song dukkar det opp kortare eller lengre skildringar og/eller tiradar om verkelege drap og terrorhandlingar.

Songen Bergen to Trondheim handlar særdeles lite om ein flytur mellom dei to norske byane. Desto meir handlar den om terroren mot ein nattklubb i Orlando. Og så handlar den om eit dikt av Muhammad Ali. Verdshistorias kortaste dikt. «Me, we» lyde heile diktet, og Kozelek gjer det til refreng, og til referansepunkt for kven det er som kan gjere noko med situasjonen. Med hatet, kløfta, mistrua, valden, terroren. Det er mogeleg han er inne på noko.

Apropos Ali. Boksing er ein sport Kozelek har eit lidenskapeleg forhold til, og det dukkar derfor opp referansar til nevekjemparar rett som det er i Kozelek sin assosierande og absolutt ikkje heilt lineære ordflaum. Plutseleg dukkar Bowie opp også, Kozelek likar Bowie. Eller Radiohead, som han ikkje likar noko spesielt. Eller Trump, som ikkje heilt overraskande er eit «asshole». Eller Jim Jarmusch-filmen Stranger Than Paradise, men utan at songen med same tittel handlar det aller minste om filmen. Han fortel om andre filmar og tv-seriar han har sett også, og om eit møte med Cameron Crowe. Han legg inn nokre flyktige ord om huset sitt i San Fransisco, og nokre temmeleg harmdirrande tankar om folks «social media»-vanar.

Portugal derimot elskar han, og syng om det i ein av dei finaste songane på plata (heilt til den blir noko forkludra av ei opplesing av eit brev han har fått frå ein konsertarrangør). Og så elskar han Caroline, og lar det komme til uttrykk sånn innimellom, i fleire av songane. Mot slutten prøver han å framføre ein Vague Rock Song, men gjer i metaordelag uttrykk for at han ikkje får det til. Sjølv om eg nå vil kalle den rett så funky og artig. Funky kan vel Bastille Day også kallast, og aggressiv, ja albumets mest aggressive spor; eit nådelaust oppgjer med djevelskap.

Elegante formuleringar eller lyrisk finesse kan det neppe kallast det Kozelek har føre seg. Av og til kan det dukke opp formuleringar eg opplever blir noko klumpete eller overflødige. Ja det kunne sikkert blitt redigert i sakene utan at skade hadde skjedd. Samstundes: Hadde ikkje då noko stått i fare for å bli borte? Dualiteten mellom det bitande gode og det noko uvørdent uelegante eller smått malplasserte. For eg ser ikkje bort ifrå at nett det er ei viktig årsak til at eg endå ein gong lar meg fascinere av eit Sun Kil Moon-album.

8/10

TIDAL: SUN KIL MOON – COMMON AS LIGHT AND LOVE ARE RED VALLEYS OF BLOOD

Jun25

Sun Kil Moon – Universal Themes

Posted on by
Standard

Ein gretten gubbe og hans empatiske sider.                                                                                         8

  «What is most personal is most universal» uttalte psykologen Carl Rogers ein gong. I ettertid har mange andre tatt dei same orda i sin munn. Nokon har forfatta bøker basert på denne oppfatninga, i fleire bind til og med. Mark Kozelek byrja for nokre år sidan å laga plater der det sterkt personlige og private vart brodert ut i fyldige ordelag. Temaa var gjenkjennelige for nokon og ein kvar, og såleis altså universelle. På fjorårets Sun Kil Moon-utgjeving Benji kulminerte opplegget i ganske så engasjerande og meisterlige former. Når han no eit år seinare dukkar opp med Universal Themes er det sjølvsagt akkurat der han framleis er. I det personlige, det universelle.

My heart is drawn to the small out-of-the-way things
That I can’t help but to give my focus and attention and care
Cause they shut off what hijacks my brain
And help to tune out what can cause me pain

Det startar, plata startar, med at Kozelek fortel om ein dag då han fant ei dødelig skada pungrotte ute i hagen sin. Han ropte på kjærasten, Caroline. Dei to blei ståande å sjå på den vesle gnagaren, ei tåre rann nedover kinnet til Caroline. Mark får så ein telefon i frå Justin (gitaristen/songaren Justin Broadrick). Han inviterar med seg kompisen Tony for å sjå Justin utfolde seg på ei scene i San Fransisco med bandet sitt Godflesh. Mark framfører ein liten pasjonert omtale av konserten. Seinare, men stadig før songen er omme, er han tilbake hos Caroline, dei ser på ein HBO-serie, snakkar om rotta som måtte kapitulere, og Mark fabulerer om døden, om at han ville like å dø med musikk i øyrene: «The piano of Maurice Ravel or Godflesh’s guttural growls from hell».

Det handlar ein del om døden, men det handlar meir om det kvardagslege livet ­­– kjærleiken til Caroline, vennskap og middagsselskap,  barndomsminner og hagearbeid. Og så handlar det om musikk, boksing og ikkje minst ei filminnspeling i Sveits. Kort oppsummert kan ein vel kanskje, ved hjelp av Kozeleks eigne ord, hevde at Universal Themes handlar om at «the world don’t owe us shit», men at «to live another day is much better than to not», for trass alt: «it’s a beautiful world».

Det Mark Kozelek har presentert under Sun Kil Moon signaturen på dei siste albuma er ikkje songar heilt slik vi er vant til at songar er. For all del, det er songar, men dei har også eit visst slektskap til novelleformatet, og etter mitt syn liknar dei vel så mykje på ein ordrik hiphop-tekst som på ein klassisk vers-refreng-vers-song. Kvar låt kan virke uredigert, full av alt som rann Kozelek i hu den dagen han skreiv den. Lange medvitsstraumar, fulle av assosiasjonar og anekdotar. Tonesette dagboknotat. Men når songens slutt møter songens start og det tidvis kaotiske dramaet er unnagjort så heng det heile i grunnen ganske så forbanna godt i hop. Ikkje første gong ein høyrer det, og ikkje andre heller, men etter kvart. Og så er dei rike på empati desse songane, noko som står i kraftig kontrast til den grinete og usympatiske Kozelek som av og til trer fram i dagslyset sånn elles.

Traveling and playing and writing until I’m fucking dizzy
Some people love what I do and some get fucking pissy
But I don’t give a fuck, one day they’re all gonna miss me

Dei fleste fekk vel med seg den særdeles uelegante og umodne dissinga hans av The War On Drugs gjennom eit par-tre songar sist haust. Og det fordi eit sett som The War On Drugs hadde spelt frå ei scene på ein festival forstyrra hans eige sett på ei anna scene. Han har ved meir enn eitt høve verbalt overhøvla sitt eige publikum midt under konsertar. Og nyleg fant han det opportunt å synge ei særdeles ufin nidvise om ein kvinnelig engelsk musikkjournalist midt under ein konsert i London. Fordi han visstnok var misnøgd med nokre spørsmål ho hadde sendt han på e-post. Så er det dette med musikken versus mannen då. Å halde dei frå kvarandre. Det kan vere ei krevjande øving, og ekstra krevjande sidan Kozelek drar såpass mykje av seg sjølv og sitt liv inn i songane sine. Men eg prøver så godt eg kan.

Went to see a band tonight, and they wouldn’t play my favorite tunes
It’s 2012 but I like the ones from 1992
There was no place to sit, and god damnit I couldn’t use my phone
And fuck if the singer didn’t joke that we all looked like cookie cut out clones
And they played too long
And I didn’t like his new words
About guys in tennis shoes, and moderately talented yet attractive young girls
And when I get home I tell you just what I’m gonna do
I’m gonna cry me a river Williamsburg sleeve tattoo blues

 Mark Kozelek tar perspektivet til ein i publikum. Ein som ikkje er nøgd med desse nye Sun Kil Moon-greiene. Ein som likar Red House Painters betre, og då særlig debutplata frå 1992. Ein som ikkje likar at Kozelek fresar mot publikums mobiltelefonbruk. No, i songen, i bluesen, med det elegante namnet I’m Gonna Cry Me A River Williamsburg Sleeve Tattoo Blues, vender Kozelek seg til denne publikummaren og vil formidle at det finst alvorligare årsaker her i verda til å kjenne seg råka av den store urettvisa, langt alvorligare. For kva med den sterkt funksjonshemma Billy, som alltid smilte, men som døydde 36 år gammal? Og kva med den ti år gamle guten som blei skoten av ein jeger? Og kva med mora hans? Eller mora til boksaren Jimmy Garcia som miste livet i ringen? Og kva med all anna slags djevelskap og sjukdom der ute, kva då med det?

My friend Teresa she’s been in so much pain
When I visit her, I do my best not to bitch and complain
So we goof around, I can tell her dumb jokes
But underneath it all, I’ve got a numb fear deep in my bones
Cause someone I love is so sick and so tired and weak

På Benji song Kozelek om Carissa og hennar meiningslause død, denne gongen syng han om Teresa. Ei kvinne, ein venn, med ein alvorlig sjukdom. With a Sort of Grace I Went To the Bathroom to Cry er songens tittel, og det er også det Mark gjer når han er på besøk hos barndomsvenninna og han opplever at det som har ramma henne blir for tungt å handtere.

Universal Themes skildrar også stunder av pur lykke. Avslutningsvis til dømes. I songen med den omstendelige tittelen This Is My First Day And I’m Indian And I Work At A Gas Station. Denne lykkedelen, den siste delen, av denne ti minuttar lange songen har forresten ein viss link til Benji. Ben’s My Friend heitte songen som avslutta den plata, og var mellom anna ei skildring av ein misunnelig Kozelek som avslår eit backstagetreff med Ben Giddard og hans Postal Service. Ben Giddard dukkar nemlig også opp i siste songen denne gongen. Før Giddard dukkar opp handlar det mykje om ei mentalt frustrerande filminnspeling i «Flims, Switzerland». Men altså, til slutt er det trivnad, stor trivnad, som blir skildra. Med både Ben Giddard og Bob Mould involvert. Ein skikkelig godkveld er det. Og dagen etter er det «february 24th, and I still feel a little high from how good everything felt last night», og nokre vennlige tonar frå eit keyboard dør sakte hen.

With A Sort of Grace I Went To the Bathroom to Cry har på si side grumse-elektrisk gitarlyd av Crazy Horse-slaget. Og sonisk er nok Universal Themes ei meir elektrisk og rytmisk orientert plate enn Benji – den gode gamle Sonic Youth-trommisen Steve Shelley spelar trommer på dei fleste kutta her. Men ei funky affære vil eg halde meg langt unna å påstå at det er. Det er ei affære som tar seg tid, som gjer sine retningsendringar undervegs – både elegante og uelegante. Det er i grunnen ei skikkelig god Sun Kil Moon-skive.

TIDAL: Universal Themes

Des28

Musikalsk årsoppgjer 2014

Posted on by
Standard

Spådomar frå fleire hald vil ha det til at musikkalbumet er eit utdøyande fenomen. Måtte spådomane slå feil, fullstendig feil. Det har komme flust av album i 2014 eg med styrke vil hevde beviser at albumet har livets rett, og vel så det. Dei 25 beste har det blitt ei liste av.

Men først 3 bøker (ikkje for noko anna grunn enn at bøker er like viktig som musikk, og at desse tre kjennes vel verdt å nemne).

Stoner  Rød eller død av David Peace (Innbundet) Innsirkling 3 av Carl Frode Tiller (Innbundet)

1. John Williams – Stoner
Skriven og utgitt for nesten femti år sidan. I norsk oversetting for første gong i år. Ei kultbok. «The greatest American novel you’ve never heard of» ifylgje The New Yorker. Ein vakkert og nennsamt fortalt historie, om eit ikkje spesielt eksepsjonelt liv. Ein manns liv frå barndom til grav på 270 sider. Melankolsk og skilsettande. Poesi i romanform.

2. David Peace – Rød eller Død
Om den legendariske Liverpool-manageren Bill Shankly. Sosialisten, fotballfanatikaren, arbeidsnarkomanen og eksentrikaren  Shankly. Ein roman, ikkje ein biografi. Fortalt i eit gjentakande, suggererande språk. Like enkel, like komplisert, like medrivande som fotballspelet i seg sjølv. Aldri har eg opplevd fotballsesong etter fotballsesong blitt meir fortetta og poetisk oppsummert.

3. Carl Frode Tiller – Innsirkling 3
Tiller sirklar seg inn på oppklaringa. Kjem fram til den, men ikkje til noko endelig avklaring, heldigvis. Det å vere menneske saman med andre menneske er ikkje enkelt. Kva ein seier, kva ein tenker, kva ein gjer, kva ein burde gjere, er på evig kollisjonskurs. Tiller skildrar det på storarta vis, igjen.

Så, over til albuma:

 Steve Gunn 

1. The War On Drugs – Lost In the Dream
Ei plate som vandrar sporenstreks inn i ein melodisk sigerstemning, og blir der ein heil time. Amerikansk gitarrock der låt etter låt blir tilført vennlegsinna synthlinjer, blir lindrande pianotøtsja, eller kanskje får ein blåleg saksofonvisitt. Låt etter låt som omgås sinnstemningar der mørket og mismotet rår, men der ein stigande aksept av tingas tilstand, og ei evne til å handtere forholda, også blir formidla. Det høyrest ikkje spesielt eksepsjonelt ut, og ei eksepsjonelt original plate er det ikkje. Men ….vel, eksepsjonell er den.

2. Steve Gunn – Way Out Weather
Sakte beveger melodien seg. Sakte beveger melodien. «Slowly moves the melody». Det trygge, det vanlige finst der, i songane, men også det spesielle, det særeigne. Steve Gunn gjer det melodisk, og han gjer det i ein hevdvunne tradisjon. Med ei lett hand får han strengene på gitaren (gitarane) til å synge som få andre gjer. Eg tenker på han som ein ukomplisert virtuos.

3. Sun Kil Moon – Benji
Songar frå perspektivet til ein middelaldrande mann. Songar som ikkje tar føre seg frå eit vidt spekter av det songar kan gjere. Dei held seg alle på innsida av det marginale mønsteret Mark Kozelek plar operere innafor. Der tonar ikkje spring av garde i veldig komplekse former, men der alt ruslar sin gang. Einsformig seier nokon, styggelig vanedannande seier eg.

4. Wussy – Attica!
Dei har latt seg inspirere, latt seg dugelig inspirere. Som dei uforbederlige rock’n roll-disiplane dei er, har dei latt seg inspirere til å lage songar som liknar på saker vi har høyrt før, som har både tjuveri og låneri klistra på seg. Likevel er dei forunderlig nok berre Wussy. Med ein glød og eit lidenskapelig forhold til alt dei driv med.

5. Sturgill Simpson – Metamodern Sounds In Country Music
Det er ikkje berre den ufattelige friskleiken, og nærværet i tonane, eg merkar meg, men også viljen, og motet, både til å gå den rakaste enklaste mest naturlige og klassiske countryvegen, og til å driste seg utpå. Som det å sveipe tonane inn i psykedelia. Nokre gonger subtilt og sobert, andre gonger meir utstrakt.

6. Ought – More Than Any Other Day
Postpunk. Den stramme pågåande kantete fabelaktige postpunken er vel den mest nærliggande merkelappen å klistre på Ought. Men dei er ikkje berre slik, Ought kan også ha noko meir avrunda og elastisk i det dei gjer. Inntrykket er vel at det ikkje er avgrensingar og dogmer som er opplegget her. Heller eit frilyndt dykk inn dit energien har dei beste vilkår, der temperaturen aldri kviler.

7. Angel Olsen – Burn Your Fire For No Witness
Frå det skjøre til det konfronterande, frå det nennsame til det forrykande, den ueinsarta plata til Angel Olsen dekkar alt det og meir til. Når den så i tillegg er fostra på sterk vilje, har bevart passeleg med smuss, og er melodisk velhalden, sitt eg i grunn att ganske så tomhendt på innvendingar.

8. Parquet Courts – Sunbathing Animal
Eit band i frenetisk vigør, heilfrelste på konsise riff, hissig skinger og rammande groove. Der orda kjem fort, som ein dans i unnabakke. Med og utan fotfeste. Parquet Courts står ikkje stille, dei tar til seg det beste av det dei har høyrt, og gjer det om til sin måte å gå råbarka til verks på.

9. Sharon Van Etten – Are We There
På ingen måte eindimensjonale songar. Dei kan tolkast i ulik lei. Ja det er ikkje ein gong sikkert dei er så melankolityngde som dei gjer inntrykk av å vere. Ikkje er dei så marginale på melodisk variasjon som dei først kan gje inntrykk av å vere heller. Dei har ei blomstrande kraft i seg.

10. Woods – With Light and With Love
Human popmusikk. Med sine manglar, med sine intensjonar, med sitt overskot. Woods sitt album av året har mykje i seg og mykje for seg, og står fram som kongruent og variert i same andedrag. Sprett både lett over overflata og skjer seg inn i materien. Og 1967 er aldri langt unna.

11. Hookworms – The Hum
Psykedelisk vitalitet, hektande melodilinjer, suggererande rytmiske tilhøve, og ein ikkje ubetydelig larm.

12. Torgeir Waldemar – Torgeir Waldemar
Røysta. Den rommar klangen av det den formidlar. Tida. Han tek seg tid til å bli i songane sine. Songane. Dei har sitt klare opphav frå ein tradisjon, har sine merker frå meir enn ein låtskrivar, men høyrer likevel så sjølvsagt heime hos han som syng dei.

13. Simone Felice – Strangers
Han er her ikkje for å revolusjonere musikkhistoria. Han serverer 10 songar som hentar sitt liv og sitt vesen frå den amerikanske songtradisjonen.  Dei har sin verknad.

14. Damien Jurado – Brothers and Sisters of the Eternal Son
Den tidlegare trubaduren har for alvor funne fram til det dansbare, det psykedeliske, og det spirituelle.

15. EMA – The Future’s Void
Strenge, skarpe, kalde lydkjelder dansar og kranglar rundt låtar som oftare enn det kan virke som, sånn med det same, har eit godt melodisk hjerte.

16. Timber Timbre – Hot Dreams
Hot Dreams er ein tanke meir raffinert enn tidlegare plater av Timber Timbre, og har ein varme som ikkje alltid konsulterer gufset. Men fredlaust er det.

17. Strand of Oaks – HEAL
Ei reinsing, ein personleg kamp, men kanskje mest av alt ein kjærleik til musikken.

18. Beck – Morning Phase
Temmelig langt unna friskusen frå Odelay. Ikkje så veldig langt unna den tynga melankolikaren frå Sea Change, men med mindre melankoli i brystet.

19. The Men – Tomorrow’s Hits
Du skal ikkje kimse av god gammaldags rufsete rock’n roll. I alle fall ikkje slik den fortonar seg i henda til The Men frå Brooklyn.

20. Hurray For The Riff Raff – Small Town Heroes
Songar som kunne vore her for lenge sidan, som har eit gammalt Amerika i seg. Men dei er heilt nye, dei er eit friskt oppkok av folk, country og blues.

21. John Fullbright – Songs
Country som finn soul, mørke krokar, einsame tonar, og litt lykke.

22. Mirel Wagner – When the Cellar Children See the Light of Day
Ho vev livet, kjærleiken og døden i hop på sin måte – enkelt, tvitydig, dirrande.

23. Big Ups – Eighteen Hours of Static
Med glød i blikket og angst i bringa hiv dei seg over amerikanske undergrunnstonar slik dei lydde den gongen Pixies og Jesus Lizard var unge.

24. Joe Henry – Invisible Hour
Varme tonar, varlege tonar, og gåtefulle innspel om livets relasjonar

25. Pere Ubu – Carnival of Souls
Endå eit vitalt tilskot til ein etter kvart imponerande albumkatalog på utsida av gjengs rock’n roll åtferd.

Mar6

Sun Kil Moon – Benji

Posted on by
Standard

Ei melankolsk storstund som saumfer livet, kjærleiken, lystene og døden.                         9

cover   Eg ser Mark Kozelek komme nedover gata. Litt brydd, han er på veg vekk, på veg heim. Han kjem direkte frå ein konsert med Postal Service. Der stod han lengst bak i ein skare av 8000 tilhøyrarar. No har han nett ringt sin venn Ben Gibbard (Postal-sjefen), og takka for fin musikk, men også gitt beskjed om at han ikkje kjem til å komme backstage. Det kunne fort berre blitt pinlig tenker han for seg sjølv. For «there’s a thin line between a middle-aged guy with at backstage pass and a guy with a gut hangin» ’round like a jack-ass». Han hutrar, dette er ikkje hans mest minneverdig augeblikk. Han må innrømme at det ligg eit grundig element av misunning i hans avslag også. 8000 møter opp for å høyre Postal Service, kor mange kjem det på ein Sun Kil Moon-konsert? Han prøver å riste det av seg, og dei neste dagane er han i studio att «doin» 12 hour shifts singing» a song about one thing or another». Slikt blir det plater som Benji av.

Tankar rundt det å vere ein middelaldrande mann er blitt ein del av tankeverksemda til Mark Kozelek. Det kan fort bli slik når ein er blitt ein middelaldrande mann. Når ein sitt på restaurant saman med kjærasten sin for eksempel, og nett har bestilt seg «blue crab cakes», og ho påpeikar at han «seem distracted» og spør kva som står på, og han må svare som sant er at han «can’t explain it, it’s a middle-aged thing», og ho seier «ok» og ete vidare på sin porsjon med «eggs benedict», medan han stirer inn i veggen «cluttered with sports bar shit». Få skriv songar om livet akkurat slik det fortonar seg, som det Mark Kozelek gjer. Og sjeldan har han gjort det betre enn på Benji.

46 år gammal er han no over tjue år inn i ein musikk-karriere som har avfødd fleire plateutgjevingar enn det eg har oversikt over. Det første tiåret under signaturen Red House Painters, seinare under eige namn, og i diverse samarbeidskonstellasjonar, men først og fremst som Sun Kil Moon. Heile tida i dette ikkje spesielt hastige tempoet, med den akustiske nylonstrenggitaren som det sentrale instrumentet, og med melankolien som den drivande grunnkrafta. Det er forresten ikkje ei kraft som først dukka opp idet Kozelek byrja å sysle med musikk. Om vi skal tru han er den meir grunnleggjande enn som så. «From my earliest memories I was a very melancholic kid» meddele Kozelek undervegs på Benji. Det er ikkje den einaste linja på plata som handlar om han sjølv. Visst har mannen trekt sitt eige liv inn i songane sine før også – det er for så vidt eit av hans kjennemerker – men i så stort omfang som han gjer det på Benji har han vel aldri gjort det.

Kozelek høyrer nok med blant desse ein kan nytte det noko omstridde begrepet litterær låtskrivar om. Det er ikkje mindre aktuelt denne gongen, for aldri har han fylt songane sine med fleire ord. I tillegg er det freistande å trekke ein parallell til eit konkret litterært verk, Karl Ove Knausgård sin Min Kamp. Akkurat som Knausgård går Kozelek inn i sin private sfære, blottlegg eigne kjensler, fortel det slik det blir opplevd, eller slik minnet om noko som hendte fortonar seg, utan ironi, utan metaforar, i eit enkelt og dagligdags språk. Nokre gonger nesten på grensa til platt, ved andre høve utstrålar det ei poetisk kraft, men heile tida maktar Kozelek, akkurat som romanforfattaren, å skape noko med ein suggestiv energi i seg. Så er sikkert ikkje alt sant, så har han sikkert endra og dikta, så glir sikkert fiksjon og fakta om ein annan. Men kva så? Det er hans privilegium, og for meg som lyttar er det komplett underordna kva som er kva. Det er energien i det som faktisk er der som er avgjerande, og den er som nemnt ikkje liten.

Men Mark Kozelek er ikkje forfattar, han er låtskrivar, så det han byr på er først og fremst songar. Energien i orda hans hadde nok ikkje vore den same om dei ikkje hadde hatt sin eksistens i lag med tonar. Eller om dei ikkje hadde blitt fortalt i songaren sin slentrande, modne og sterkt nærverande songstil, akkompagnert av fingerplukka gitartonar, og litt meir (litt koring, ein xylofon, ein bass, eit tangentinstrument, ja endåtil trommer ved nokre høve, og ein saksofon i avslutningslåta). Det er sjølvsagt ikkje songar som tar for seg frå eit vidt spekter av det songar kan gjere. Dei held seg alle på innsida av det marginale mønsteret Mark Kozelek plar operere innafor. Der tonar ikkje spring av garde i veldig komplekse former, men der alt ruslar sin gang. Einsformig seier nokon, styggelig vanedannande seier eg (og for så vidt ein tanke meir variert enn den gjennomsnittlege Kozelek-utgjevinga – kva no det er).

Googlar du Benji dukkar det opp nokre bilde av ein liten hund. På syttitalet hadde den hovudrolla i ein film med nettopp det namnet. Ein film Mark Kozelek minnast han såg ein gong i sin barndom, på besøk i Los Angeles hos bestemor si. Eit godt minne. Han syng om ein annan film han første gongen såg i sine yngre dagar også. Den lett surrealistiske konsertfilm The Song Remains the Same, med Led Zeppelin i hovudrolla. Til varmt jagande tonar frå gitaren formidlar han eit (ti minuttar langt) assosiativt epos ramma inn av opplevinga det var å sjå denne filmen som barn, kontra det å sjå den att no ganske nylig. Han konstaterar at dei scenene som virka sterkast på den unge Kozelek også virka sterkast på den middelaldrande Kozelek. Inne i denne ramma assosierer han så fram ein god del anna. Han planlegg eit besøk til mannen som gav han den første platekontrakten. Han ber ærbødig om tilgiving til ein gut han slo ned i barndomen. Og så handlar det mykje om døden då, om venner og kjenningar som har døydd, samt ei fastslåing av at

I cannot shake melancholy
for 46 years now I cannot break the spell
I’ll carry it throughout my whole life
and probably carry it to hell
I’ll go to my grave with my melancholy
and my ghost will echo my sentiments
for all eternity

Benji handlar i grunn mykje om døden. Om kor sterkt det gjekk inn på Mark då han fekk beskjeden om at Carissa var død. Tremenningen hans Carissa, som han ikkje kjente spesielt godt. Det var omstenda som gjekk inn på han. At ei mor midt i trettiåra blir drept av ein spraybokseksplosjon idet ho skal kvitte seg med noko søppel. Kva er meininga i det, «you don’t just raise two kids and take out your trash and die». Og kva er no oddsen for at ho skulle døy nett på denne måten, når det var akkurat slik bestefar hennar døydde. Onkelen til Mark, som også får sin song, Truck Driver. Jim Wise heiter ein annan mann, ein venn av Marks far. Han hjelpte si lidande kone inn i døden, og prøvde deretter å ta sitt eige liv. Det siste mislukkast han med, så no sit han i husarrest. Sperra inne er også han som utnytta seg av og tok livet av den psykisk utviklingshemma nabojenta Micheline. «Micheline she wanted love like anybody else, Micheline she had dreams like everyone else».

Som de forstår handlar songane på sett og vis om andre enn Mark sjølv, men det er noko med måten han plasserer seg sjølv i bildet. Det er hans oppleving av hendingane, hans kjensler, tankar og assosiasjonar kring desse som er det sentrale. Også når han med medkjensle syng om massedrapa i Newtown, og andre massedrap (Utøya-massakren inkludert). Eller når han minnast akkurat kor han var då massemordaren Richard Ramirez døydde av naturlige årsaker, 53 år gammal. Noko som fører til at han byrjar å grunne over at døden kan ligge like om hjørnet. For var ikkje han der Sopranosfyren berre 51 år då han nyleg døydde? Same alder som trommeslagaren i bandet hans, og han sjølv, ja korleis står det til med han sjølv:

I don’t like this getting older stuff,
havin» to pee 50 times a day is bad enough,
I got a nagging prostate and I’ve got a bad back,
and when I fuck too much I feel like I’m gonna have a heartattack

Apropos det siste der. Dogs handlar om den gongen unge Mark starta med slikt. Det første kysset, og vegen vidare derifrå, «the complicated mess of sex and love». Ført til torgs i eit ganske så groovy lydbilde, med den Sonic Youth permitterte Steve Shelley på trommer. Shelley sitt der og opererer rytmen også når Mark kjem med si kjærleikserklæring til far sin, I Love You Dad. I den mest temposterke songen på plata – ja det er nesten litt southern-groove over den – takkar han faren for at han lærte han respekt for folk som var litt annleis. Mellom anna synleggjort gjennom ei historie der Mark hadde nekta å sitte ved sida av ein albino i barnehagen. Kor på faren tar han vennlig for seg, før han avsluttar si formaning med å spele ei legendarisk plate av Edgar Winter (som er albino) for sonen.

Mora får også si kjærleikserklæring. Ei inderlig vakker ei. I Can’t Live Without My Mother’s Love. Om kor umogeleg Mark ser for seg det blir å takle det at ho ein dag døyr. Med Will Oldham som understrekande korist (noko han også er på eit par omkringliggande spor, andre stader er det kvinner som korar).

Ein dryg time varer plata. Den kjennest berre så altfor kort. Akkurat som livet, for oss middelaldrande menn, og kvinner. Dette er songar for oss det.

Jan2

Musikalsk årsoppgjer 2013

Posted on by
Standard

2013: Det beste eg høyrte i år

Eg har ikkje tenkt å hevde at dei 25 platene eg har laga ei liste av under er dei 25 beste platene frå 2013. Men, av dei platene eg har høyrt frå dette året (og det er jo langt frå alle) trur eg desse 25 må vere dei beste. Om då ikkje John Grant eller The Sadies eller Neko Case eller Ashley Monroe eller Unknown Mortal Orchestra eller Eleanor Friedberger eller Erlend Ropstad eller Kanye West eller Ty Segall eller Houndstooth eller Mona & Maria eller Sudan Dudan eller Samantha Crain sine respektive utgjevingar burde ha fått ein plass her då. Det kan veldig godt vere.

25. Bill Callahan – Dream River
Ein av våre tiders beste songpoetar. Med klar og særeigen røyst tar han nokre steg i ein litt meir optimistisk retning. Og han er vel verdt å fylgje dit også.

24. Mark Kozelek & Desertshore – Mark Kozelek & Desertshore
Detaljerte betraktningar over dagliglivets prosaiske vesen, tilsatt velkjente Kozelek-
tonar (les Sun Kil Moon, les Red House Painter). Gode tonar.

23. Caitlin Rose – The Stand-in
Countrysongar og andre songar som lever sitt liv utafor tidas avgrensa rammer.
Fengande, brennande, swingande, varlege. Registeret er breitt nok, og songane har ein friskleik som vil vare.

22. Atlanter – Vidde
Bandet er nytt, men mannskapet, i alle fall Jens Carelius, har gjort seg bemerka før. Men dette er meir bemerkelsesverdig. Eit fjellpsykedelisk, vidtrekkande, bluesvandrande og groovy stykke norsk verdensmusikk.

21. Kacey Musgraves – Same Trailer Different Park
Countrytonen er konvensjonell, og nesten på permanent basis svingar den seg inn på eit fengande spor. Men den skrur seg ikkje fullstendig opp. Det er noko som held den att, som jordar den. Ein flittig bruk av akustiske instrument. Eit fråvær av glimmer og fjas. Friske tekstar, rammande tekstar, ein varme, eit mot.

20. Monica Heldal – Boy From The North
Ei ung norsk dame har funne fram til den engelske folktonen. Med den akustiske gitaren i fanget fingerplukkar ho seg gjennom låtane. Men ho har også ordna seg med nokre medmusikantar der elektrisiteten har ei rolle. I lag skapar dei eit rastlaust, bluesblått og groovy stykke musikk. Det handlar om inderlig kjærleik, bevegelse og fridom.

19. Houndmouth – From the Hills Below the City
Originalitet får andre ta seg av bjeffar dei, og omfamnar den amerikanske grunntonen med heile sitt glødande hjerte. Alle fire. Gitaren er alltid elektrisk, orgelet duvar og grev, og rytmeduoen er ikkje utprega anonym. Det er southern style, countryrock og rotekte rock. Og syng gjer dei alle. Åleine, og i medrivande harmonisk utfalding.

18. Yo La Tengo – Fade
Tida går ikkje i frå Yo La Tengo. I eit kvart århundre har dei sysla med sitt. Litt av kvart i grunn, men er like fullt alltid til å kjenne att. I år bydde dei på ei ganske så støysvak og homogen plate. Og tradisjonen tru var den rett så flott.

17. The Men – New Moon
The Men er absolutt ikkje eit trongt, einsarta og uniformert band. The Men vil mykje og mang slags. Først og fremst energisk rock’n roll. Gjerne med litt innebygd hengslete melodiøsitet. Men dei går heller ikkje av vegen for litt countryrock, hissig støy eller groovy kraut. Upolert og reinspikka.

16. Mikal Cronin – MCII
Det er power i den melodisk velorienterte poptonen til Cronin. Den klassiske beatleske poptonen. Tidvis skyllar fyren ei elektrisk gitarbølgje av nesten tsunamiske dimensjonar innover den. Men han spelar på andre instrument også (så godt som alle ein kan høyre på plata). Og han kan roe støyfaktoren, men det er aldri ei overordna målsetjing.

15. Oblivians – Desperation
Femten år etter at Oblivians var her sist dukkar dei opp att. Utan å ha forbetra seg, og takk for det. Her flyg dei vegg imellom, i full desperasjon, og er alt anna enn slutt. Dei sveittar og rockar som om tida aldri har flydd ifrå dei. Det gjer dei sjølvsagt heilt rett i.

14. Stein Torleif Bjella – Heim For Å Døy
Nei lystelig er det definitivt ikkje, men like fullt ein ny porsjon med ganske så udødelige viser. Meir presist elleve songar om å kjenne seg einsam og neglisjert, og ein om nokre gitarar. Formidla med akkurat så mange ord som trengst. Ikkje overtydelig, men heller ikkje utydelig. Forankra i eit Hallingdalsmiljø, men i grunn ganske så universelt.

13. Savages – Silence Yourself
Det er ikkje nokon grunn til å tvile på Savages. Deira agenda er å gå aggressivt til verks, dei sviktar den aldri. Verken på det soniske eller det tekstlige plan. «This album is to be played loud in the foreground» proklamerar dei. Du skal ikkje la deg forstyrre av andre signal. Du skal ha fokuset retta ein stad, hit, på debutplata til dei fire kvinnene i Savages. Det er i grunn ikkje så vanskelig.

12. Okkervil River – The Silver Gymnasium
Scena er den vesle staden der bandets songar og eminente låtskrivar Will Sheff vaks opp. Han skildrar ein barndom som handla vel så mykje om sjukdom og å bli mobba som om ubekymra leik i skogsholtet. Men det er ingen bitter flyktning som kryssar sine spor. Det er ein mann midt i trettiåra som evnar å vere både oppriktig og ettertenksam. Og som finn fram til poptonen i sitt eige orkester. Ein god tone det.

11. The National – Trouble Will Find Me
I eit moderat og smidig modus lirkar Brooklynkvintetten nok ein gong fram ei plate som vinn i det lengre løp. Der den lakoniske barytonrøysta til Matt Berninger behandlar låt etter låt med skarpskodde tekstlinjer. «I have only two emotions» syng han, «careful fear and dead devotion». Og eg tenker at nett det kanskje er eit aldri så lite manifest. På ei plate som ikkje veldig annleis, frå eit band som framleis er veldig bra.

10. Wooden Wand – Blood Oaths Of the New Blues
Eg opplever lydbildet på Blood Oaths som det luftigaste Wand har presentert i nyare tid. Som det rikaste også, men like fullt spartansk. Wand sine medspelarar skikkar seg, dei går ut og inn av bildet, dei har fått rolla som subtile understrekarar. I novellistiske songar av det heimsøkte og støvete slaget, dyppa i country og blues. Der tristessen og lengten rår, men der Wand også finn det føremålstenlig å minne om at «after the darkness there’s a light».

9. My Bloody Valentine – MBV
Det er då noko alvorlig apokalyptisk over mbv, er det ikkje? Poptonen som dansa som ein kaleidoskopisk draum gjennom store deler av Loveless den høyrer eg ikkje så mykje til her. Her høyrer eg noko dunklare noko. Ein slags klagesong kanskje, eller ein jamrande blues, eller ….. Eller for å seie det slik: Shields og hans kumpanar (som ikkje er særlig fleire enn Bilinda Butcher denne gongen) har endå ein gong skapt eit verk som eg ikkje heilt ut forstår, som sikkert alltid vil vere utydelig, og som eg derfor aldri vil bli ferdig med. Og bra er vel det?

8. Kurt Vile – Wakin On A Pretty Daze
Dei drar seg ut i respektable lengder fleire av spora på plata. Såpass at dette endar
opp som eit godt gammaldags dobbeltalbum. Der gitaren, og då spesielt den akustiske varianten, har ei viktig rolle. Gitaristen Kurt Vile har aldri vore noko å kimse av. Men denne gongen gjer han seg sjølv større arbeidsrom, og skapar meir meditativ godlyd, enn nokon gong.
I songar der Vile fører ein slags dialog med seg sjølv. Om eg då ikkje skal kalle det for monologar til ein person som ikkje er til stades. Eller refleksjonar over livet, musikken, kjærleiken, lengselen, og det å vere mann og far.

7. Laura Marling – Once I Was An Eagle
Utan unntak, femten songar til ende, handlar Once I Was An Eagle om kjærleiken. Det startar i eit stummande mørke. «You should be gone beast» lyde opningslinja. Det lysnar litt undervegs. Til slutt adresserar songaren ei oppriktig takkseiing til naiviteten «for failing me again».
Stemma og den akustiske gitaren har hovudrolla. Men utan produsent Ethan Johns si tilføring av rytmisk svir hadde ikkje dette blitt den plata det har blitt. Med handslegne trommer og perkussiv virilitet skaper han eit organisk groove som stikk innom og vitjar dei fleste låtane.
Det har blitt ei plate som er den openbare motsetninga til det fragmenterte. Den krev at ein har tid, at ein tek seg tid, den er verdt kvart eit minutt.

6. Jason Isbell – Southeastern
Ei plate full av countrysoul. 12 sterke melodiar som provar at Jason Isbell har eit grep om det melodiske slik gode låtskrivarar oftast harhar. Det er likevel hans grep om det tekstlige som verkelig imponerer. Han sirklar ikkje rundt med ord som fordampar, han går direkte til verket med ord som brenn seg fast. Han bruker ikkje fleire ord enn nødvendig, han økonomiserer, han er presis, som ein Carver. Han har noko å formidle. Og det han formidlar skildrar også det som ikkje blir uttalt. Eller det kan handle om noko eg først ikkje oppdaga det handla om. Det kan ha ei dobbeltyding. Isbell er ikkje eindimensjonal.
Jason Isbell har endelig laga plata eg ein gong trudde han var i stand til å lage, men som eg hadde byrja tvile på at han ville lage.

5. Vampire Weekend – Modern Vampires of the City
Det finst fleire grunnar til å tvile enn til å tru. Gud er i trøbbel. Sola går minst like ofte ned som den står opp. Visdom er ikkje synonymt med ungdom. Døden er uunngåelig, men heller seinare enn før. «There’s a lifetime right in front of you».
Med betraktningar av dette slaget tar Vampire Weekend oss med på ein liten tur inn i sinnet og sjela til Modern Vampires of the City. På ei plate som er like nådelaus som den er medgjerlig, like absurd som den er lettfattelig, like eksentrisk som den er fengande.
Vokalist Ezra Koenig fer til verket med reinspakka glød og tvillaust nærvær som fremste kjennemerke. Rundt han føregår det saker og ting. Multiinstrumentalist og produsent Rostam Batmanglij er ein mann rik på idear. Han skikkar inn det eine instrumentet etter det andre. Men lite samtidig. Det er godt med rom her. Eit rom som blir nytta til å gje kvar enkelt låt sitt preg, sitt stempel, sitt groove.

4. Ezra Furman – Day Of The Dog
Når Ezra Furman 13 sekund inn i opningsnummeret startar å synge så er det frå djupast nede i magen og utover det heile. Det er fullt åtak, og ein aggresjon mot det han ser der ute og det han kjenner der inne. «All the world is rising up like vomit, filling up my ugly little mouth, there’s a sickness deep inside my eyeball, got to find that tool to cut it out». At refrenget då blir «I wanna destroy something, I wanna destroy myself» er vel bortimot heilt naturlig.
Punk eller ikkje punk, det er for så vidt ikkje spørsmålet. Men svaret er ja, og nei. Dette er punk men langt meir enn som så. Dette er Bo Diddley-beat og femtitalet som tar seg via Dylan og Velvet Underground til punkens gullalder, derifrå går den i klinsj med Violent Femmes, sparrar med Bright Eyes, og sveittar opp ein dose gospel, for så å bli friskt og tydelig signert med Ezra Furman sitt eige handlag.
Ein kan vanskelig hevde at tematikken plata igjennom er av det lystelige slaget. Det handlar mykje om å vere i ein tilstand nokre sjelelige kilometer unna der ein helst kunne tenkt seg å vere. Men det handlar også om å prøve å komme seg ut av tilstanden, og å søke og finne fram til ein som svir mindre. Det handlar i liten grad om å lukkast med det.
Men du verden som Ezra Furman har lukkast med denne si femte plate.

3. Phosphorescent – Muchacho
Sånn mot slutten av plata, i nest siste song, høyrer eg Matthew Houck synge «oh, you’ll spin your heartache into gold». Eg tar like godt og stel den linja eg, for så i neste omgang å rette den mot opphavsmannen sjølv. «You’ll spin heartache into gold, Matthew Houck». Noko du har gjort, for så vidt, i alle fall tidvis, på plate etter plate dei siste ti åra, men denne gongen sannelig meir fullkome enn nokon gong.
Houck seglar framleis, slik han har gjort alle desse ti åra, under fana Phosphorescent. Om enn ikkje, slik det ein gong var, ganske så åleine. Eit visst mannskap har han med seg. Ikkje eit så reint lite eit heller denne gongen. Cirka 10 i talet trur eg det må vere. Det er nå likevel aldri nokon tvil om kven som har grepet om spakane. Houck har, vanen tru, produsert, arrangert, miksa, og skrive låtane. På det mest mangfaldig utforma Phosphorescent-albumet til dags dato.
Houck tek her i bruk elektroniske lydkjelder på ein måte han ikkje har gjort før, og han vitjar fengande poprefreng og tar eit par skikkelig groovy tak. Sonisk sett er albumet kanskje fyrens lettast tilgjengelige. Utan at det har gått utover tonane sin levedyktigheit, eller Houck si evne og interesse for å skildre kjelkete mellommenneskelige tilhøve.

2. Parquet Courts – Light Up Gold
Eg høyrer på Stoned and Starving, og songar frå tidlegare tider kryssar sporet. Det har noko med groovet å gjere, tenker eg. Først og fremst groovet. Det enkle groovet. Sjølve ur-groovet. Eit slikt eit som finn sitt tempo, og som så går, og går, og går, medan tonar av ulik karakter kravlar, kjælar eller piskar kring det.
– Eg spaserte gjennom Ridgewood Queens, innleiar Andrew Savage. Og groovet går, Det groovet. Der har Pablo Picasso spasert ein gong også, tenker eg. Og jentene kunne ikkje motstå blikket hans, og han blei aldri «called an asshole». I fylgje Jonathan Richman, tenker eg. Og groovet går, Det groovet. Ein gong var Lou Reed der også, tenker eg, og formidla morbide og syndige scener, og eit stadig gjentakande «she’s busy sucking on my ding-dong». Gitarane var primitive, orgelet brutalt, og Moe Tucker slo. Det var Det groovet. «I was so stoned and starving» syng Andrew Savage, og fortel om då han stod der med tåkete syn og funderte over om han skulle velje geléfiskar, rista peanøtter eller ei pakke lakris. Veslebror Max Savage administrerar takten, og ein krakilsk gitarsolo krøllar seg rundt den. Som ein svolten orm på jakt etter godsaker. Det er Det groovet.
Og saman med groovet, Dette groovet, går dei heim, utan napp, for så vidt, både Savage og Richman og Reed, både Parquet Courts, Modern Lovers og Velvet Underground. Og naglar kvar sin meisterlige rock’n roll song fast i det tidlause. Sister Ray, Pablo Picasso og Stoned and Starving. 1968, 1976, 2013, whatever, tenker eg.
Årets låt, tenker eg.
Med sine fem minuttars varigheit, og sine gitarsoloar er ikkje Stoned and Starving den typiske låta på plata. Den typiske låta varer ifrå eitt til drygt to minutt, har ikkje utprega god tid, gjer det den har intensjonar om å gjere, og slepp så neste til. Rå, energisk og primitiv punk, postpunk og rock’n roll. Det har sett seg i blodomlaupet til den unge kvartetten. Debutalbumet kokar over av det.

1. Jonathan Wilson – Fanfare
Å du heilage psykedelia! Her er det ambisjonar, her er det musikalitet, her er det ein kosmisk overflod av medrivande tonar.
Med Fanfare utvidar Jonathan Wilson sitt soniske univers. Han lar låtane få lov til å bli større. Gjev dei ein ikkje ueffen nyanserikdom, og sveivar tidvis opp ein energi som ikkje var der på den førre plata, Gentle Spirit. Fanfare er på mange vis eit konglomerat av soniske innfall, men du verden det er eit saumlaust konglomerat. Det hakkar ikkje undervegs. Dansen mellom dei djupaste søkk og dei høgaste tindar høyrest fullkommen naturlig ut.
Over 78 minuttar og gjennom 13 songar, i skiftande tempo, i mangslags fargar, og med vekslande krefter, har Fanfare grepe eit stadig sterkare tak i meg. Varmen har si tvillause skuld i det. Varmen som Wilson har inkorporert i kvar einaste spelte tone. Og så det melodiske då, det er heller ikkje skuldlaust. Det har sin divergerande personlegdom frå låt til låt, men presenterer seg alltid i ei form eg vil kalle smidig, og slik evnar det å smyge innunder huda, og inn til det inste.
Plata har flust av referansar til musikk som blei gitt ut i tidsrommet 1967 – 1977. Men den står aldri fast i noko som ein gong var. Eigentlig står den ikkje fast i det heile. Eigentlig flyg den som ei fri sjel mellom det den fangar og det den skapar, og har like mykje 2013 i seg som all anna musikk som har komme rekandes min veg i år. Men den har garantert meir framtid i seg enn det meste av den. For ikkje å seie all.

Des4

Sun Kil Moon – April

Posted on by
Standard

Sola sitt forhold til månen seier meg at Mark Kozelek vil endre på lite. April seier meg at han berre blir betre.       8

cover  I mitt hovud har alltid det fargesterke namnet Red House Painters representert eit aldri så lite paradoks til gjennomgangstonen som vart skapt på dei seks platene bandet gav ut. Det var kanskje slik det var meint også? Uansett, det dovne og tålmodige vesenet som prega det aller meste av bandet sitt virke kunne nok meir passande vorte signert med til dømes Grey Song Painters. Og la meg då ile til å seie, før ein ivrig fan kastar seg over tastaturet, det er ikkje negativt meint, absolutt ikkje. For eg synest så absolutt mykje godt om den mismodige og nyansespartanske monotonien Mark Kozelek og vener malte med slik sakte armføring under Red House Painters-signaturen.

Drygt 15 år etter at han kom luskande Down Colorful Hill er det ikkje så mykje som har endra seg hos Mark Kozelek. Rett nok har han ikkje opererert under Red House Painters-signaturen etter at Old Ramon prøvde å finne dagslyset i 2001, men det han sidan den gong enten har gjort under eige namn eller signert med Sun Kil Moon er stifta på mykje av den same stoiske uroa han farga sine mollstemte spor med allereie på byrjinga av nittitalet.

I einkvar seriøs omtale av ei Kozelek-fronta plate er det store sjansar for at alle adjektiv som har ein eller annan synonymisk relasjon med ordet melankolsk vil dukke opp. Det er absolutt ingenting med April som gjer at det har sneke seg fram lumske planar hos underteikna om å rokke det minste med den tradisjonen.

Det er heller ingenting med April som gjer at eg endrar på mi oppfatning av Kozelek som ein det er verdt å låne øyre til. Snarare tvert om. Det er ein god del med April som peikar i retning av at mannen kanskje er meir verdt å låne øyre til enn nokon gong.

Eg nemnte over at lite har endra seg der Kozelek vandrar. Eg kan stå for det, men samstundes skyte inn at ei viss utvikling sjølvsagt har funne stad. Tydeligast manifesterte den seg nok då han byrja signere stoffet sitt med Sun Kil Moon. I mine øyrer var melodiøsiteten ikkje fullt så marginal lenger og variasjonen i materialet ein tanke større. Det kledde han så pass godt at Ghosts of the Great Highway ganske snart stod fram som hans beste album.

No sit eg altså her og lurer på om April er endå litt betre. Det tok nokre rundar før eg kom dit. For slik det alltid er med låtane til Kozelek, dei sprett ikkje opp i dagen med det første. Det er derimot mange av dei som gjer det etter ei stund, og då viser fram eit vemodig, vakkert og endåtil vanedannande vesen. I tilfellet April trur eg eg vil legge til varmt vesen. Ikkje det et fyren har vore kald tidlegare, men det er ein liten ekstra varme over April. Og slik varmen har for vane å gjere, den gjer godt.

I dei gode gamle dagar då musikken låg på store svarte plater ville April komme som eit dobbeltalbum. I våre dagar klarar dei som kjent å stappe 73 minuttar med musikk inn på ei plateside. I dette tilfellet 73 minuttar så godt som fri for middelmåtige parti.

Ein slett ikkje uvesentlig faktor for April sine avgjerande steg mot slik ypparlig klasse er dei subtilt plasserte og briljant utførte korist innslaga. Dei gjer så definitivt noko for dynamikken her. Ledug og akkurat passe lettsindig utført av Will Oldham i den countryslekta Unlit Hallway og den klassisk countryprega Like The River. I ein høgare og meir yndefull tone av Ben Gibbard (Death Cab For Cutie) på spor som The Light og Lost Verses. Sistnemnte låt si konkluderande linje er kanskje det aller flottaste av dei harmonistetta augeblikka; «on the bay flowing into the ocean glowing». Ein tredje som korar litt rundt omkring på albumet er den for meg noko meir ukjente Eric Pollard. Han gjer så absolutt jobben sin han også. Og sidan vi først er inne på dei medverkande. Anthony Koutsos spelar trommer slik han ofte har gjort for Kozelek, og Geoff Stanfield er bassist, som han var det på Ghost of the Great Highway.

Kozelek er amerikanar, og låtar som den sakte gyngande Moorestown og tidlegare nemnte Unlit Hallway og Like the River har alle eit distinkt americana strøk. I mange andre spor derimot har folktonen hans eit langt meir engelsk snitt over seg. Tydeligast til stades i den Richard Thompson-aktige The Light, den Nick Drake-jagande Lucky Man og den landlige og blått blomstrande visa Blue Orchids.

Kozelek nyttar seg mest av den akustiske gitaren, men den elektriske er definitivt til stades den også, og kastar små og store flammar over seansen. Dei mest harvande tonane dreg han fram i den sterkt Neil Young-slekta og ti minuttar lange Tonight the Sky. Både denne og dei fleste andre låtane blir på kjent Kozelek-maner bore fram av eit enkelt gjentakande gitartema. Eit tema han av og til bryt opp med å ta seg korte turar over i noko anna. Slik han gjer det i eit av albumet sine høgdepunkt, Tonight in Bilbao; I left Bilbao, went to Madrid, to Barcelona, to Pamplona, where every ghost unto me known haunted me. Fyren er på turne gjennom Europa, han likar å vere på reis, men samstundes blir han heimsøkt av vonde minner som har blitt med han over havet, og opplever eit djupt sakn til nokon som ikkje vart med. Når han så endeleg køyrer over brua og ser San Francisco att mot slutten, har låta fått eit anna melodisk og gitarsonisk mønster.

Kozelek har uttalt at hovudgrunnen til at det denne gongen tok såpass lang tid før han var klar med nytt eigeskrive materiell var at ei kvinne som stod han nær døydde i sluttfasen av arbeidet med Ghost of the Great Highway. Dette måtte han få litt på avstand før han kunne byrje lage songar att. Kozelek har aldri lagt skjul på at låtane hans ofte har ein veldig personleg karakter. Slik er det også på April. Ja kanskje spesielt på April. Minnet etter kvinna som døydde dukkar opp i fleire av songane. Nokre gonger, som i den dramatisk oppbygde Heron Blue og den umåtelig vakre Harper Road, spelar ho ei hovudrolle, andre gonger blir ho kanskje berre nemnt i ein setning.

«Sorrow came in floods this april» lyde det i Harper Road, og sjølv om det absolutt ikkje høyrest like sorgtungt ut heile April igjennom så er plata minst like tung på melankolske funderingar som noko anna frå Kozelek. Samstundes er den minst like tung på blomstrande tonar som noko anna frå mannen, og dei fleste andre menn og kvinner som har gitt ut, eller kjem til å gje ut, plater i 2008.

Først publisert på Groove.no (i 2008)