Monthly Archives: oktober 2016

Okt23

Drive-By Truckers – American Band

Posted on by
Standard

Ei handfull sterke historier, og i alle fall éin framtidig Drive-By Truckers klassikar.      7

Bilderesultat for drive-by truckers american band  Ein vårdag i 1931 blei femten år gamle Ramon Casiano skoten og drepen. «And the killer got away» syng Mike Cooley. Drapsmannen sitt namn var Harlon B. Carter. «He had the makings of a leader, of a certain kind of men, who need to feel the world’s against him» syng Cooley om han. Om denne Carter og hans menn. Harlon B. Carter som fleire år seinare stod i bresjen for å gjere The National Rifle Association til den store og sterke forkjemparen for amerikanarars rett til å bere private skytevåpen. Songen ber namnet etter ungguten han tok livet av. Og den drar linjer. «Someone killed Ramon Casiano, and Ramon still ain’t dead enough» konkluderer Cooley, og stirar dagens USA midt i kvitauga.

I februar 2012 blei den sytten år gamle afroamerikanaren Trayvon Martin skoten og drepen av George Zimmerman. Martin var uvæpna, Zimmerman blei frikjent. I august 2014 blei den atten år gamle afroamerikanaren Michael Brown skoten og drepen av ein politimann. Brown var uvæpna, ein storjury avgjorde å ikkje ta ut tiltale mot politimannen.

If you say it wasn’t racial
When they shot him in his tracks
Well I guess that means that you ain’t black

Det er Patterson Hood som slår det fast i ein song om dei siste åras drap på unge svarte amerikanarar. What It Means heiter songen, «what it means?» spør han seg sjølv og dei som måtte høyre på han. Det er ein sterk song. Ein desillusjonert og sint song. «We’re living in an age, where limitations are forgotten» syng Hood, men kva hjelp er det i det når sjølve kjerna er pill roten. Når gamle fordommar blir dyrka og redselen er drivkrafta. Når folk vil at sanninga skal vere redelig og balansert berre så lenge den inkluderer eins eigne førestillingar om korleis alt heng i hop. Det er då det er på sin plass, synst Patterson Hood, å slå fast at «there’s no sunlight in our asses, and our heads are stuck up in it».

Patterson Hood og Mike Cooley og deira fem-mannsbande kalla Drive-By Truckers står med heile sitt soniske uttrykk planta i sørstatsrockens vesen. Derifrå går dei i strupen på rasisme, våpenlova, gromsete sørstatstradisjonar og eit Amerika dei ikkje heilt vil vedkjenne seg. Coveret «prydar» dei med eit semi-svartkvitt foto av det amerikanske flagget på halv stang. Men stridig kallar dei plata for American Band, og eg tenker det ligg ein viss optimisme i den tittelen. Eg tenker den er eit aldri så lite statement om at det finst ein annan veg enn Trump-vegen og Clinton-vegen. Ein veg som nok heller ikkje går dit tradisjonen dei er oppflaska på går.

At gamle ærverdige Lynyrd Skynyrd stadig blir dratt fram når ein skal plassere Drive-By Truckers i ein musikktradisjon er fullt forståelig. I tillegg til den sonisk sett opplagte slektskapen hadde jo også Lynyrd Skynyrd ei sentral rolle på Drive-By Truckers sitt smått legendariske dobbeltalbum frå 2001, Southern Rock Opera. Men der Lynyrd Skynyrd sitt fremste politiske statement vel var den nokså sørstats-romantiserande Sweet Home Alabama, har Drive-By Truckers alltid fremja eit tydelig dualistisk forhold til sørstatane. Dei ber på ein stoltheit, men har ein tydelig antipati mot den reaksjonære biten av kulturen. Noko som vel aldri har komme tydeligare fram enn her på American Band, deira ellevte studioalbum.

For eit år sidan skreiv Patterson Hood ein artikkel for New York Times. Der oppmoda han folket i sørstatane om å gå vidare utan sin nedarva redsel, sine fordommar og si overtru, og utan det splittande sørstatsflagget. Artikkelen blei ikkje berre tatt vel imot. Han held ikkje kjeft for det. Darkened Flags On the Cusp of Dawn heiter den elektrisk råaste songen på American Band.

Country, eller kanskje meir presist countryrock har alltid vore ein viktig del av brygget til Drive-By Truckers. Noko som viser att i fleirtalet av låtane på American Band. I si mest elektrisk drivande (for ikkje å seie medrivande) form i Ramon Casiano. Så er det også slik at underteikna opplever ein og annan låt av dette slaget utover på plata å ha ein litt fargelaus sonisk karakter. Men ikkje What It Means. Det store høgdepunktet What It Means. Som eg allereie har sagt mykje om, men eg føler for å legge til at den har eit særdeles attraktivt melodiske vesen. Eit luftig og ekspanderande eit, der orgelet til Jay Gonzales spelar ei foredlande rolle.

I bakkatalogen til Drive-By Truckers finst det nok betre plater (Southern Rock Opera, Decoration Day, The Dirty South og Brighter Than Creation’s Dark), men det som blir fortalt i song etter song på American Band står opp og fram og dirrar som noko av verdi. I sterk kontrast til det freakshowet av ein valgkamp som for tida er i ferd med å latterliggjere heimlandet deira.

TIDAL: DRIVE-BY TRUCKERS – AMERICAN BAND

Okt16

Stein Torleif Bjella – Gode Liv

Posted on by
Standard

Kan Bjella vere vaksinert mot å gje ut anna enn strålande plater?                                 8

  Så finst det likevel eit liv etter døden. Eit godt liv til og med om vi skal feste lit til tittelen på Stein Torleif Bjella si fjerde plate. Og det skal vi vel? Eg har høyrt Bjella referere til ein som har uttala at den neste Bjella-plata burde heite noko slikt som «Vatning på kyrkjegården». Vel vel, Bjella har ikkje gått dit. Han har spankulert inn på ein annan veg i staden han.

Rett skal vere rett: No var det slik for tre år sidan, då Bjella kom med si tredje plate, som han dystert nok kalla Heim For å Døy, at han annonserte at dette var avslutninga på ein trilogi. No skulle arket vendast og ting gjerast litt annleis. Litt ja. For det er litt, berre litt, annleis det er blitt. Gode Liv er ikkje Bjella i nytt modus. Han er så definitivt til å kjenne att. Og eg kjenner på meg at eg synst det er heilt greitt.

«Det gjeld å sjå det negative i det positive, det er då verda går framover» ytra Bjella nyleg i eit intervju i Morgenbladet. Noko han sjølvsagt har heilt rett i. Livet er holete og ikkje altfor samarbeidsvillig. Grenselaus positivisme er trøyttande greier. Ein må møte motstand for å ha glede av medgang. Bjella syng det ganske så glupt i siste song: «Skugge utheva solskinn, og balansera ditt sinn». Det er der i den balansegangen han er når han no presenterer 11 songar under tittelen Gode Liv.

E møte november med eit smil
det takka e deg for gode Liv
Når dagen krympa og lyset går
tenkji e på hausten vår

Eit refreng frå ein av to trommelause songar på plata. Liv heiter visa, og er vel på finurleg vis nesten ein tittellåt. Den handlar om kjærleiken mellom forteljaren og denne Liv, denne gode Liv, samstundes som den også representerer ein gløtt innom det gode livet.

E va kje god for ho
ho va kje god for meg
Ho har det bedre no
det må e leva med

Kjærleiken mellom han og henne er for lengst slokna. Men ho skrive Nordnorske Kjærleiksdikt, og han sitt for seg sjølv og brommar. Ho er blitt ein prislønna poet, han hevdar å ha «ein harddisk med bevis» på at det er deira liv ho skriv om. Eit lite innlegg i den pågåande debatten om diktaren sin bruk av scener og folk frå det verkelige livet i si dikting? Eller kanskje berre eit portrett av ein stakkarsleg skikkelse som innbiller seg ting, som med misunning som drivkraft gjer eit noko ynkelig forsøk på å hauste seg ein dose ikkje heilt fortent medynk.

E ringe for å minne om og berre for å si
Hugs og stikk innom om du er forbi

Gjer du det så treff du ein fyr som kan bjuda på ein Oppfølgingsprat. «Ein stol og litt nevemat og ein oppfølgingsprat». Ja, det er det han har å tilby denne einsame og forsiktige fyren, som sitt der inst i bygda og feirar bursdagen sin ganske så aleine. Utan at han ser svart på det eller er ute etter medynk, han forfektar i grunn å ha det ganske så triveleg. Eg tenkjer det er ein song litt i slekt med Dylan sin If You See Her, Say Hello. Eg tenkjer den har mykje lengt i seg, ein vakker countryfolktone og eit håp om at noko utruleg skal skje.

Det er ikkje Kjartan Kristiansen som har produsert plata denne gongen (slik tilfelle har vore på dei tre første Bjella-platene). Denne gongen heiter produsenten Bård Ingebrigtsen (ein fyr som for så vidt har vore involvert i dei tre første platene også, både som teknikar og musikar). Det har blitt ei plate med ei veldig god bandkjensle. Ledug og sonisk romsleg, og meir i eit rytmisk leie enn tidlegare plater. Kenneth Kapstad med nokre år bak trommene i Motorpsycho gjer sitt for at det blir slik. Det gjer også eit par som vel må reknast som veteranar i Bjella-bandet, strengevirtuosen Geir Sundstøl og den stødige bassisten Eirik Øien. Og dei lyde minst like inspirerte som nokon gong.

To songar opplever eg som noko atypiske Bjella-songar. «Lite er like ille som når fuglan bi stille» syng Bjella i To Måna Utta Regn, og eg meiner å høyre klimakrisa synge både i bakgrunnen og direkte utav dei fleste av songens linjer. Sonisk er det ein ganske så elektrisk sak, med eit fint gyng, der Kjetil Møster kjem sigande inn frå venstre i siste halvdel for å servere ein klimavennlig saksofonsolo. Songen som fylgjer i hælane på denne, kort kalla Blomen, er vel den som er lengst unna slikt som Bjella har drive med før. I eit litt vevrare stemmeleie enn vanleg syng han ei hymne til blomen og det vakre rundt oss. Utan å seie det direkte slår han vel i songen eit slag for å nytte sjansen og leve livet her på jord og ikkje gå rundt å vente på eit liv etter døden. «Alt for mange store ord» konstaterer han fleire gonger, og konkluderer kvar gong med at «no må e orientere meg på jord». Melodisk og sonisk er låta ikkje milevis unna distriktet der Neil Young og hans Crazy Horse har slått leir fleire gonger. Spesielt ikkje i den ganske så gitarrykande avslutningsfasa.

Plata er den første gitt ut på Bjella sin eigen label Heime med hund. Med slikt eit namn er det vel heller ikkje heilt urimelig at han har med ein song til ein firebeina kamerat. Dreng som den heiter er ein song i blues-lende, og saman med den endå meir bluesprega Stjernepar det minst interessante som skjer på plata. Nett det er eg langt unna å meine om avslutningssporet. For det brenn bra. Med utsikt Utover Øvre-Ål minnast songaren her OnklP på Øya året før, men snakkar mest om å være i livet og ikkje kave ved sida av det. «Det er viktigare enn nokon gong å definere rikdom» erklærer han i refrenget, før han spør seg «må e ha høgare mål ut over Øvre-Ål». I siste vers presenterer han seg så som Bjella, og slår fast at «e lev godt her, åleine ved Langfjella». Der han for all del må halde fram med å lage songar som dette, og andre songar som måtte komme ramlande innover han.

TIDAL: STEIN TORLEIF BJELLA – GODE LIV

Okt13

Hmm … Bob Dylan får Nobels litteraturpris

Posted on by
Standard

Bilderesultat for bob dylan like a rolling stone

Så har det altså skjedd då … Dylan har fått Nobelprisen i litteratur.
Om det er fortent?
Ja.

Songskriving er litteratur, og Dylan er den største songskrivaren dei siste 55 åra. Det han gjorde nokre hektiske år på sekstitalet var revolusjonerande. Med ei tekstlig oppfinnsemd av sjeldan kaliber viste han at ein kunne uttrykke noko meir og noko anna innanfor rammene av ein song enn det nokon hadde gjort før han (og vel svært få har gjort etter han). Han tok ånda med seg inn i syttitalet, sette den delvis på pause på åttitalet, men serverte sterkt stoff att i 1997. Same året som den italienske dramatikaren og skodespelaren Dario Fo noko kontroversielt blei tildelt Nobelprisen i litteratur.
I dag, på den same dagen, den 13. oktober 2016, som det blir offentliggjort at Bob Dylan er årets vinnar av Nobels litteraturpris, døyr Dario Fo, 90 år gammal.

Dylan er ikkje berre ein songskrivar, Dylan er også ein songar. Og ingen syng som Bob Dylan. Han tar eigedom over ein song som få andre. Som ein god skodespelar syng han ikkje berre orda, han driv dei fram, han er uttrykksfull. Eg tenker at det er ikkje berre songarskrivaren Dylan som får nobelprisen, det er songskrivaren og songaren som får den.

TIDAL: BOB DYLAN – 75 SONGAR

Okt12

Bon Iver – 22, A Million

Posted on by
Standard

Ei lett attkjennelig stemme blant mystiske låttitlar og elektroniske tonar.                 7

Bilderesultat for bon iver 22 a million  Visst Justin Vernon er 22 då er Gud 33, og visst Gud er 33 då er Djevelen 666, og visst Djevelen er 666 då er den store menneskehopen A Million.

Det er nokon mildt sagt eksentriske låttitlar på det tredje Bon Iver-albumet. Dei er i grunn ikkje til å forstå. Eg skal ikkje så tvil om at opphavsmannen til titlane, Justin Vernon, har ei viss forståing av kva dei tyder, men for andre – uansett kor mykje matematikar ein måtte vere – byr det nok på problem. Om ein ser bort ifrå resonnementet eg starta med då. For så mykje har Vernon hinta, og så mykje har eg fått ut av songtekstane hans, at eg sit med ei forståing av at eit hovudtema på albumet er det knøttvesle individet, nummer 22, der det slit med sitt blant millionar av andre som slit med sitt, i ei verd – for ikkje å seie univers – det viser seg umogeleg å komme fram til ei forståing av.

Historia er velkjent: Justin Vernon tok inn på ei avsidesliggande hytte, som ein slags rekonvalesens i etterkant av at det blei slutt med dama og slutt med bandet. Der, med falsett-røysta si og få soniske hjelpemiddel, spelte han inn den neddempa og vakre Bon Iver-debuten, For Emma, Forever Ago. I tida som er gått sidan den blei gitt ut, tidleg i 2008, har ikkje Vernon forsynt verda med flust av Bon Iver-utgjevingar. Firespors ep’en Blood Bank kom året etter, medan det meir orkestrerte (vel mykje orkestrerte) albumet Bon Iver, Bon Iver kom til verda i 2011. Dei fem åra som så gjekk dukka Vernon sitt namn opp på ei og anna plate av andre artistar, eit tredje Bon Iver-album har han ikkje fått ferdig før no.

Det er mange stemmer på 22, A Million, men det er få andre enn Justin Vernon som står bak dei. Han nyttar seg av autotune. Nå er det ikkje nytt at Justin Vernon nyttar seg av autotune. På låta Woods frå ovannemnte EP brukar Vernon autotune-effektar til både å forvrenge røysta si og til å synge fleirstemt med seg sjølv (ei låt som raskt fatna interesse hos Kanye West, og som førte til at Vernon blei invitert med på eit par av platene hans). Utan at Vernon gjer Woods om igjen lar han autotune-effektar spele alt frå subtile roller til ganske så omfattande roller albumet igjennom. Der det handlar om ei subtil rolle, ei strofe her, ein vag skjelv der, opplever eg at autotunen er ei lita vitaminpille. Unntaket må vere når stemmeforvrenginga blir til ein smurf. Då slit eg litt.

«It might be over soon» syng ein nestensmurfe-tuna Vernon innleiingsvis. Det er ei strofe som sette seg fast i opphavsmannen då han var på ferie på Santorini heilt utafor turistsesongen. Ei strofe som både kan ha ein optimistisk og pessimistisk klang. Alt etter kva utgangspunktet er. Ein dualitet som dukkar opp i fleire spor på plata. I 33 «GOD» der Vernon både syng om å «be floating» til ein eller annan (Gud kanskje?) samstundes som han avskriv denne andre (Gud kanskje?) med ord som «not gonna need you anytime». Medan han i avslutningssporet 00000 Million syng om å gå seg vill «just to come back home».

Vernon går seg vel verken vill eller har tatt turen heilt heim på 22, A Million. Han har plassert gitaren langt inne i kroken og trykke i staden på knottar. Slik skapar han ei plate som kanskje kan sjangerplasserast i elektronika-segmentet. Der det soniske divergerer frå det skitne halvfunky sporet 10 d E A T h b R E a s T til den vakkert flytande og lite effektforstyrra songen 8 (circle) og den nesten litt countryaktige 00000 Million. Tonen er like fullt veldig Bon Iversk albumet igjennom den, og det går så absolutt an å sette pris på den dei fleste av dei trettifem minuttane plata varer.

TIDAL: BON IVER – 22, A MILLION

Okt6

Hmm…Morrissey

Posted on by
Standard

«Ramones are rubbish» hevda 17 år gamle Steve Morrissey i ein omtale han i 1976 skreiv for den engelske musikkavisa Melody Maker. Ein omtale han avslutta med følgjande velvalgte ord: «The Ramones have absolutely nothing to add that is of relevance or importance and should be rightly filed and forgotten».

40 år seinare viser Morrissey at bandet likevel ikkje gjekk heilt i gløymeboka. Under ein konsert i New York nyleg fant han det nemlig på sin plass å gjere ein versjon av klassikaren Judy Is a Punk.

Okt2

Nick Cave & The Bad Seeds – Skeleton Tree

Posted on by
Standard

Eit album kledd i sorg.                                                                                                            8

Bilderesultat for nick cave skeleton tree  Kort tid etter at Nick Cave mista sin 15 år gamle son Arthur i ei tragisk fallulykke spelte han inn songen I Need You. Så har eg i alle fall høyrt. Eg har også høyrt at songen, ja alle songane på Skeleton Tree, vart skrivne før sonen døydde. Det er likevel vanskelig når eg høyrer I Need You, og kjenner til omstenda, å førestille meg anna enn at songen handlar om Nick Cave sitt fortvila sakn etter sonen. Stemma hans er eldre og slitnare, og han går inn i det heilt utan sikringsnett, heilt utan avstand til det han syng, og han syng «nothing really matters, nothing really matters when the one you love is gone».

Nick Cave har ikkje orka, forståelig nok, å gjere intervjurunden i samband med utgjevinga av Skeleton Tree. I staden har det komme ein film (One More Time With Feeling), regissert av Andrew Dominik, frå innspelinga av albumet, der Nick Cave også seier noko om tragedien som ramma han og familien. Eg har ikkje sett filmen. Men eg har lest at han i filmen ved eit tilfelle spør «When did I become an object of pity?». Det enkle svaret på det spørsmålet er ganske opplagt. Eit kvart menneske med eit hjerte synst synd på ein far som mister sitt barn. Men eg tenker Cave med spørsmålet også ynskjer å seie noko om omfanget av medynken, at den ikkje berre kjem ifrå dei næraste, men også ifrå så altfor mange framande, og at den medynken treng han ikkje. Eg og dei aller fleste som lyttar til plata er blant desse framande. Men det er ikkje lett å risse tragedien bort frå Skeleton Tree. Den er med og fargar opplevinga, og gjer nok også noko med vurderingsevna. Ja slik er det, og slik må det vel vere.

Eg er fullt klar over at det sterke opningssporet Jesus Alone handlar om noko anna enn sonen sin død (Jesus sin gjenkomst for eksempel). Men når Nick Cave gjer strofa «with my voice I’m calling you» til eit mantra i avslutningsdelen er det umogeleg å ikkje tenke at det er Arthur som svevar gjennom tankane hans. Eller kva med at han har fått den danske sopranen Else Torp til å synge duett med seg i Distant Sky? Eg gjer meg tankar om at han kanskje synst ei linje som «let us go now, my darling companion, set out for the distant skies» blei for vanskelig å synge sjølv. Og kva med det brutalt vakre refrenget i den avsluttande tittellåta:

I called out, I called out
Right across the sea
But the echo comes back empty
And nothing is for free

Kan det vere andre enn sonen som er gjenstand for det ropet? Det kan det kanskje. Men eg klarar ikkje å tenke at det er andre. Så det er sterkt, det er hjerteskjerande, det er krevjande.

The Bad Seeds har som vanlig vore med og tonelagt songane. Først og fremst med ein av dei, fiolinisten og multiinstrumentalisten Warren Ellis. Som medkomponist og produsent har han nok hatt minst like stor innflytelse på korleis det soniske landskapet har blitt som det Cave sjølv har hatt. Eit landskap der synth-droner, strykar-droner og andre droner, atonalitet, varlege loops og skakk rytmikk sit att som eit hovudinntrykk. Ikkje det at gitaren er heilt borte, ikkje det at tonalitet og melodiske linjer er lagt fullstendig til sides, nei det er ikkje det, men hovudinntrykket er at bandet seglar inn i ein slags avantgardistisk ambient stil, og at den heller meir mot det stillferdige enn det bråkete. Dei var vel for så vidt på veg dit ved førre korsveg, Push the Sky Away (2013). Eg synst dei er der på ein meir medrivande måte denne gongen. Frå det skurrande og skjelvande dronemønsteret som beveger seg under orda til Cave i Jesus Alone, via knirk, sørgmodige synthlinjer og space-klunk i Rings of Saturn, eit meir stormande lyd-drama i Anthrocene, til det ganske så konvensjonelle keyboard-borne tittelkuttet.

«The song, the song it spins now since nineteen eighty-four» syng Nick Cave i songen Girl In Amber, og eg tenker kanskje han har sin eigen karriere saman med The Bad Seeds i tankane. For det var jo i 1984 den første Cave-plata med dette bandet dukka opp, From Her To Eternity. Og sidan har dei dukka opp, og dukka opp, platene, alltid med ein songar i front som har gjort det heile veldig attkjennelig. Men held ein From Her To Eternity sin viltre og skakkøyrte Cave-blues ved sida av Skeleton Tree, ja så høyrer ein to temmelig forskjellige album. Og eg kunne helde andre album ved sida av kvarandre og høyrt at dei var nesten like forskjellige. Noko bind dei likevel i hop: Cave-bluesen, det gotiske dramaet, scener i dryppande mørke, døden og himmelen og helvete, men også noko rungande romantisk noko. Ofte formidla i eit forteljande ordelag, ganske så ordrikt til tider. Det forteljande har Cave så godt som lagt til sides på Skeleton Tree, her er han meir insinuerande, meir over i det underbevisste kanskje.

Og absolutt alt er ikkje mørkt og sortungt. Eg opplever i alle fall Rings of Saturn som noko litt anna, som eit erotisk lada augeblikk. Nick Cave halvsyng ein surrealistisk tale, eller kanskje ein hyllest, til ei kvinne, som ligg naken i senga, ved sida av hovudpersonen, etter at sexakta har komme til sin ende, og som ikkje har anna å seie om det enn at «this is the moment, this is exactly where she is born to be». Eit slektande tema kan det også vere at Magneto touchar innom. Refrenget kan i alle fall tyde på det. Refrenget der Cave med lengt i diksjonen syng «In love, in love, in love you laugh, In love you move, I move and one more time with feeling». Samstundes er det noko definitivt sorgtungt over den som gjer at eg tenker at den vel så mykje handlar om å bli ramma av «such a hard blues down there in the supermarket queues». Nede der blant alle som synst synd på han.

Skeleton Tree er musikk som så vidt pustar, men likevel har intense krefter i seg.

TIDAL: NICK CAVE & THE BAD SEEDS – SKELETON TREE