Monthly Archives: november 2015

Nov29

Erlend Ropstad – Det Beste Vi Får Til

Posted on by
Standard

Det beste Erlend Ropstad får til er så uendelig mykje meir enn godt nok.                               8

  Like mykje som songar og viser og slikt vil eg kalle det poesi, ja stor poesi i grunn. Ikkje fordi orda, orda åleine på kvitt ark og mellom to permar, fullt ut ville ha kvalifisert til å bli kalla stor poesi. Det er ikkje det. Det er det samla uttrykket som blir til poesi. Det som oppstår i klangen mellom røysta til Erlend Ropstad, tonane rundt den og orda som kryp fram. Nærværet han der skaper, heilt blotta for affektar. Måten han med si tørrvarme og vakkert ufullkomne røyst heilt naturleg formidlar slikt som hender mellom menneske.

Frå Erlend Ropstad for nokre år sidan sette seg i glaskarmen og byrja på nytt, til han no bøyer seg djupfølt over pianotangentane og hentar fram det beste han får til, har han vore ein av dei norske artistane eg har hatt størst glede av å lytte til. Frå eit tidlegare liv med engelsk som songspråk slo han for drygt to år sidan over på morsmålet. Plasserte ein akustisk gitar i fanget og song om oppveksten i sørlandsbygda Vennesla, på målføret han snakkar til dagleg. Året etter rigga han opp eit meir elektrisk lydbilde inne i Värmland ein stad. Song om svenske visesongarar og slikt som skjedde Her Om Natta. Og så, idet endå eit år har gått fullfører han eit aldri så lite hat trick med Det Beste Vi Får Til.

Det er ei plate Erlend Ropstad har gjort ganske så mykje på eiga hand. Han har med seg ein trommis på ein del spor, elles spelar han og syng det aller meste sjølv. Ei sonisk kjelde han denne gongen nyttar flittigare enn på dei to førre platene er synthesizeren, men elles er det no gitaren og pianoet då. I eit lydbilde som oftare er opent og nennsamt enn det er lydfullt og røslig. Det kan kanskje kallast viser, eller kanskje ikkje, men nett det er ikkje så viktig.

Ein song her er kanskje det næraste Ropstad har vore ein popsong på desse tre albuma. Den heiter Bare Kom, har eit enkelt synth-tema gåande tvers igjennom seg, eit ekspanderande driv og eit rett så fengande refreng. «Det er det at du kanskje kommer tilbake» syng han midt i dette refrenget, og songens vesen får meg til å tenke at nett det kan komme til å skje, at kvinna som har dratt sin kos vil komme tilbake.

Då er eg meir usikker på om det ligg til rette for forsoning og nye sjansar i ein del av dei andre songane på plata. Ta no for eksempel det melodisk storflotte og sonisk noko ureine opningssporet Som Om Jeg Nesten Ikke Fins. Same kor mykje hovudpersonen der ropar på meire vin eller praktiserer kunsten å halde seg fast i ingenting stiller eg meg tvilande til at ting vil ordne seg. Same kor mykje han forandrar på allting har eg ei kjensle av at han ikkje kjem til å bli sett av ho han ynskjer å bli sett av.

Eller kva med nestentittelkuttet Det Beste Jeg Får Til. Eg synst det høyrest mørkt ut der også. Trommeslagaren serverer stakkato rytmikk, Ropstad lagar svirlande synthgrums og anna gnissel, og syng at «det er ikke det at jeg er ensom, men denne dagen var ikke god», kvinna som var her dagen før kjenner songens hovudperson no berre avtrykket av. Noko handlingslamma funderer han rundt temaet «det beste jeg får til», utan å legge att eit solid inntrykk av at det vil vise seg som godt nok.

For eit år sidan kalla han plata si Her Om Natta. Natta figurerer i ein og annan song denne gongen også. Før Satt Vi Oppe Helt til Morgenen er tittelen på ein av desse. Ein noko dunkel låt med mykje god synthsvir, og ord som vitnar om rastløyse, om ei tid som har gått, om måneskinn og soloppgang. Før Det Er For Sent heiter ein annan song med mykje natt i seg. Ein spartansk orkestrert ein. Eit einsamt piano trillar fram nattblå tonar, medan Ropstad vandrar inn i etterpåklokskapens sfærar og slår fast at «det er for sent når natta tar deg igjen», med ein viss desperasjon i tonefallet.

Lettare er tonen i En Sang Til, der han vender seg til ei kvinne og formidlar forhåpningar om ei bra framtid, i takt med eit riff lånt hos Sweet Jane. Og apropos lånte tonar, det er noko kjent med pianotonane i låta Stor Stein også, men i skrivande stund har ikkje ein noko tilårskomen musisk hukommelse (min) klart å sirkle inn kor dei kjem ifrå. Vakre er dei no uansett, og sterk er songen dei er ein del av, ikkje minst på grunn av det bistre synthtemaet som går tvers igjennom den. Det er heller ikkje fritt for at songens ateistisk orienterte innhald gjer eit visst inntrykk. Egpersonen, som kanskje er Ropstad sjølv, møter ein kamerat frå barndomen. Kameraten held framleis fast i trua frå bedehuset, vår mann tvilar sterkt. I ei ånd som har ein viss slektskap til ein vidgjeten opningssetning av Patti Smith uttaler han saker som dette:

Aldri be for meg er du snill,
Jeg har aldri bedt noen om å dø for min skyld,
Det beste jeg gjorde var å gå meg vill.
…
Det fins ikke noe sted som du skal slippe inn,
Etter det her fins ingenting.

Klart og tydelig uttalt. For så vidt ikkje ein typisk Erlend Ropstad sak. På den andre sida: det er heller ikkje typisk Ropstad å vere uhandgripelige eller å stadig ty til metaforar. Men i avslutningssporet Den Eneste finn han likevel grunn til å tydeliggjere eigen metaforbruk. Her har han for seg kor «forbanna vanskelig» det kan vere å seie dei små riktige orda, og at han nok derfor i staden kan ha tydd til jorda og snøen, havet og månen, eller kanskje ein metafor om å symje motstraums oppover ei elv når det eigentlig har vore noko langt meir intimt og personlig han har vilja formidle. «Jeg kunne ha vært tydeligere» erkjenner han, «men nå vet du det» legg han til. Og set eit godt punktum på det som vel må vere hans beste plate.

TIDAL: DET BESTE VI FÅR TIL

Nov22

Israel Nash – Silver Season

Posted on by
Standard

Ein texanar ifrå Missouri har komme fram til sin psykedeliske sesong.                                    7

  Bakom eit blåleg cover med psykedeliske krusefiksar finn eg fleire fargar. I ein song med den Dolly Partonske tittelen A Coat Of Many Colors syng Israel Nash: «I don’t live like others, I see twice as many colors». Når det kjem til det der med fargar så er han nok inne på noko. For dette er psykedelia gitt. Sveipa i ei drakt med trådar til folk og country svevar varmegjevande tonar mot ein. Dei gjer det imidlertid ikkje på eit vis som kan seiast å vere annleis, nei heller ganske så velkjent. Slik det blei gjort i den psykedeliske gullalderen. Men aller mest får det meg til å tenke på Neil Young (i selskap med Crosby, Stills and Nash). Ja reint skummelt likt den ærverdige canadiaren lyde det innimellom. Med nettopp A Coat Of Many Colors som den kanskje aller tydeligaste representanten i så måte. Utan at låta fell tvers igjennom av den grunn. Den blir på ein måte for fin til det. Ikkje er den, slik eg insinuerte innleiingsvis, eit statement over kva Israel Nash har føre seg på plata heller, men i staden ein sympatisk song om å kaste fordommar over bord. Om eg oppfattar det rett då, der inne frå det psykedeliske tåkelaget. Det er jo ikkje sikkert, men at det er sympatisk det er eg ganske så sikker på.

Israel Nash har gitt ut nokre plater før han. Utan at eg har godt grundig til verks for å bli kjent med sakene. Noko eg har retta litt opp i no. Eg har funne fram til eit par plater han har gitt ut som Israel Nash Gripka. Der han vel meir minner meg om Ryan Adams enn om Neil Young. Ryan Adams på det nest beste (ikkje heilt Heartbreaker-kvalitetar altså), pluss ei handfull låtar med eit Stonesy countryrockpreg. Greie plater, men dei grip ikkje heilt fatt i meg. Betre, ja riktig så bra, er albumet Rain Plains, der han har lagt frå seg Gripka-delen av namnet sitt og ført countryrocken inn i eit større og meir variert sonisk bilde. Blant anna handlar det om eit og anna psykedelisk strøk. No to år seinare, på Silver Season, handlar det om meir enn eit og anna strøk, denne gongen har Nash rett og slett dyppa heile greia i varm syre.

Nærpå 50 minutt og gjennom ni låtar flyt han og bandet hans rundt i ein kosmisk tilstand, der grunnkompet er akustisk, groovet er godt, og steelgitaren buktar seg. Songaren syng stort sett i eit lyst toneleie (som Young), eller han får med seg nokon og velsignar orda med harmonisong. Kva han har å melde på det tekstlige plan kan vere noko utfordrande å få tak i. For det er ikkje berre på nemnte A Coat Of Many Colors at det psykedeliske tåkelaget ligg som ei hinne over sakene. Eg meiner likevel å oppfatte at det handlar vel så mykje om levelige og gode tilstandar som om dei meir mismotige. Enten han tar eit mektig flott og draumeluftig farvel med Los Angeles i LA Lately, eller han koplar inn litt gospel og gjer fred og kjærleiksorda «we should love one another» til eit mantra i The Rag & Bone Man. Men i den kanskje sterkaste songen på plata dukkar pessimisten i Israel Nash opp. I Parlour Song sitt mørkt luskande smått dampande soniske bilde gjer han Neil Young sine ord «out of the blue and into the black» om til «out of the window and into the night». Og tek vegen heilt inn til ein stad der ein mann uttalar at han er «so tired of the people», der meiningslaus nedskyting av skulebarn skjer. Der det er ingen grunn til å sjå lyst på det, og dei siste orda er desse: «sooner or later we’ll surrender our gun, but not until we’ve shot everyone».

Men det er altså ikkje typisk for Silver Season å oppsøke mørket og tragedien, det typiske er å finne groovet, varmen, og så lene seg tilbake og sjå på verda som ein stad med ei framtid.

TIDAL: Silver Season

Nov12

Fjorden Baby! – Oh Yeah!

Posted on by
Standard

Med koking og loking og det som meir groovy er skapar bergensbanden gode tilstandar inne i kroken. 7

 Då er ikkje Tryllefløyten lenger berre ein opera av Mozart. Då er Tryllefløyten også ein norsk popsong. Ein ganske så storarta ein. Smidd i vinnande melodiske former, virvla inn i boblande og flytande synth-straumar, og tilgodesett eit varmt groove. Men utan at songaren av den grunn finn det opportunt å synge om varme ting. Sånn lettare flegmatisk, noko nedtrykt og smått arrogant gjentar og gjentar (og gjentar) han at han «har bagasje med». Og slik eg forstår det kunne han gjerne tenke seg å bli kvitt noko av denne bagasjen. Han vender seg i alle fall til både lege, terapeut og ei kvinne, og han spør «kan eg forandre meg, kan du forvandle meg, til en an person, er det en konspirasjon?». Rim og ordspel, skarrande r’ar og fiffige vendingar er i omløp. Kontrastar gjer seg til kjenne, tonane har dansen i seg, og Fjorden Baby! har signert tre minutt og femtito sekundar som vel kan vise seg å bli ein liten norsk popklassikar (i alle fall her inne i kroken hos meg).

Oh Yeah! heiter plata der Tryllefløyten er å finne. Bergenskvintetten si fjerde plate. Den er ikkje dårligare enn det beste dei har gjort av slikt før (les Fjordkloden (2013), les Se Deg Rundt i Rommet (2011)). Det finst altså fleire songar enn Tryllefløyten som gjer susen her, ja jaggu gjer det det.

Har En Drøm syng Sturle Kvilekval frå ein noko annan stad enn det Jørn Hoel gjorde. Ein ganske så motsetnadsfull stad. Der refrenget representerer harmonien, samsongen og varmen, medan dei to versa er av det sleipe slaget, slike som «henger der på hjørnet og venter på at noe skal skje». Ferdigkokt blir det noko slikt som tre minuttar med groovy poplist. Eit ord eg heller ikkje finn det heilt framand å nytte om songen Igjen og Igjen. Albumets førstesingel, med John Olav Nilsen som duettpartnar til Kvilekval. I ein ganske utstrakt leik med klisjear, ordspel og skuldspørsmål naglar dei to ein temmelig fengande sak fast i øyregangane. Vel og merke med særdeles god hjelp frå eit lettspelande band, og spesielt synth-maestro Nam Phoung Nguyen. Hans leikne og lette psykedeliske strøk er heilt avgjerande for låtas utkome (for fleirtalet av dei andre låtane på plata også forresten).

Bandet har på ingen måte stega utav terrenget dei har helde til i sidan dei første gong let høyra ifrå seg. Dei er framleis sjelefrendar av The Aller Værste, og dei har sine anglofile trekk, frå Clash sine meir dubprega steg til Madchesterbølgja sin rytmiske kok og medrivande arroganse. Men mest er dei jo seg sjølve då, smidige og melodiske, og med ein elastisk evne til å variere sitt eige uttrykk ut i mang slags retningar. Frå opningssporet Sigøyneren sin skurrande gitarlyd til røffe elektropfunk-fakter a la Primal Scream i Slangetemmer. Sistnemnte med eit rapvers frå Store P.

«Igjen og igjen og igjen og igjen» lyde refrenget i ein allereie omtalt låt. Og slik er det med mange av songane til Fjorden Baby!. Linjer blir gjentatt. Nokre gonger ein gong, som ei slags poengtering, andre gonger meir utstrakt, i pop-allsongens teneste. Det flotte med det er at songaren (i alle fall nesten) alltid klarar å få det til å funke som ein uttrykksfull mani. Det repeterande finst der i groovet også. Saman med ein dansande og lettbeint kåtskap. Eit groove som kanskje ikkje har vore feitare på nokon Fjorden Baby! plate enn det er på denne. Og som gjer sitt til at sju av ti låtar bringer eit glis fram i ansiktet mitt.

TIDAL: OH YEAH!

 

Nov4

Protomartyr – The Agent Intellect

Posted on by
Standard

Frå avdelinga «nyare postpunk det gnistrar litt av».                                                                  7

  «Why does it shake?» spør songaren, i eit essensielt spor mot slutten av plata. Eit for så vidt relevant spørsmål det, av fleire grunnar. Rundt han går det føre seg. Ein rytmeduo gjer det tett og med driv. Dei er på på på. Ein gitarist serverer sakene dirrande med desorienterte tonar. Han er her her her. Og songaren syng om både evig ungdom og kroppslig og mentalt forfall. «I’ll be the first to never die» syng han, «nice taught» legg han lakonisk til. «Why does it shake – the body, the body, the body – Why does it move – the fear, the fear, the fear» gjentar han fleire gonger i songens siste fase. Medan energien rår i klassisk postpunkmodus. I det der feberherja lendet mellom Joy Division og Pere Ubu.

Joe Casey heiter songaren som spør og formulerer seg slik. Hans dunkle barytonrøyst har sin tumleplass hos Detroit-kvartetten Protomartyr. Der den ikkje fer i all slags retningar, men ytrar sin tvitydige dysterskap i eit ikkje spesielt vidt leie ein stad mellom song og snakkesong. Men effektfullt nok. Ordet effektfullt går det an å henge som merkelapp på gitarspelet til Greg Ahee også. Tonalt eller atonalt. Mest det siste. Der det i råskap flyt, brenn og herjar.

Bandnamnet som kvartetten har plukka opp frå tidleg kristen tid, handlar om liding, død og sterk overtyding. Kor deskriptivt dette er for songane til bandet er eg noko usikker på, men dei har så avgjort i langt større grad sitt utspring i det grublande og mørksindige sinnelaget enn i det lyse desse songane, så heilt malplassert er det vel ikkje. Platetittelen, The Agent Intellect, er henta frå Aristoteles, og handlar om interaksjonen mellom intellektet og eins oppfatning av eigen identitet. Eg har inga klokkeklar formeining om korleis dette korresponderer med dei tolv songane på plata heller. Sånn bortsett frå at i den grad eg klarar å sense kva Casey syng om så handlar det mykje om det evige slitet å forstå seg sjølv og ikkje minst andre. Altså, at ein stort sett ikkje forstår så mykje, og at ein viss resignasjon då fort kan bre om seg.

Som når Casey i Dope Cloud gjer eit mantra utav linja «that’s not gonna save you man», eller i Pontiac 87 hevdar at «there’s no use being sad about it», eller hardnakka påstår i Clandestine Time at «they don’t see us, us, us, us, us …». Og ikkje minst når han i den absolutt sviande energiske, men samstundes ikkje så reint lite fengande, I Forgive You, trør til med dette refrenget:

What’s the matter with you?
Why you keep on making that mistake?
I forgive you
But I feel it’ll happen all again

Noko annleis er det med Ellen. Den over seks minuttar lange, og smått episke, songen Ellen. Der ein død mann sender, frå sitt hinsidige tilvære, eit kjærleiksbrev til si levande men sterkt demente kone. Dei to er Joe Casey sine eigne foreldre. Songen er ikkje utan gripande potensiale, men sentimental er den ikkje.

The Agent Intellect er Protomartyr sitt tredje album på tre år. For når snart førti år gamle Joe Casey endelig tok steget inn i eit rockeband var det sjølvsagt ikkje tid for å lene seg tilbake. Då blir det til at produktiviteten glødar, og jammen er det ikkje fritt for at tonane gjer det også.