Monthly Archives: januar 2015

Jan27

Dig Deeper – How You Spend Your Days

Posted on by
Standard

Eit norsk rockeband som lever opp til namnet sitt, og finn skatten.                                          8

   Kva som skjedde den tredje mai står ikkje klart for meg. Kva som skjedde den tredje mai står kanskje heller ikkje klart for Einar Kaupang. Men morgonlyset han får i augo i det han vaknar denne dagen (den tredje mai, eller dagen etter, eller kanskje ein heilt annan dag) er klart, altfor klart. No kan det vere at det ikkje er Einar Kaupang som vaknar denne dagen og sitt der og gnir seg i augo, det kan godt vere ein heilt annan fyr. Ein eller anna som Einar Kaupang har fått for seg at han skal synge om, lage ein song om, og så kalle songen for May 3rd. Ein fyr som no, eit drygt minutt inn i songen, fortel kva han ser, kva han såg, denne dagen, då han vakna med morgonlyset i augo. Han såg bort på bordet, og der såg han restane «from the night before». «Oh» stønnar han, «well I guess thats just so wrong» sukkar han, og tonane dansar så barmhjertig i lag med han, og dei kunne kanskje ha komme frå The War On Drugs, men dei kjem frå Dig Deeper. «Last week I took to wheel and drove off» syng Einar Kaupang litt seinare, «out of town with a friend, he put Son Volt on, the wind blew hard on the bare hills, gone were the days of 2013». Eit salig vemod skyl over dei barmhjertige tonane. Glovarme tonar frå ein gitar driv inn i sentrum og fører låta vidare, og vidare, heilt til den er tilbake der den starta, seks minutt etter at den starta. Og eg tenker at eigentlig kunne den berre ha drive vidare og vidare og vidare. Eg hadde blitt med.

Den andre plata til Dig Deeper har fått tittelen sin frå opningssporet, frå parentesdelen av opningssporet. Kanskje kunne den like gjerne fått det frå hovuddelen, April Haze? Eg stiller ikkje spørsmålet berre fordi det hadde stått litt i stil med debutalbumets tittel, August Afternoon. Det hadde også sagt noko om plata, korleis den høyrest ut. Korleis den på energisk og grøderikt vis seglar framover i eit tynt slør, eit tynt psykedelisk slør. Når så er sagt, tittelen How You Spend Your Days seier sannsynlegvis vel så mykje om plata. Om kva songane på plata handlar om, og kva som blir grave fram av menneskelige (og kanskje også nokre meir umenneskelige) opplevingar plata igjennom. For det er ei slik plate. Ei plate der vi møter folk med ei fortid. Og den kunne ha vore betre, denne fortida, men det er no eingong den dei har. Så, på beddinga av ein ny dag, i det friske lyset, søker blikket å finne feste i ei anna tid, ei ukjent tid, tida som enno ikkje har gått sin veg, den som no skal gåast. Kor mykje av fortida blir med på den turen tru?

Amerika er med. Bandets medlemmer kjem frå Oslo og dei kjem frå Bergen, men tonar frå Amerika er inderlig til stades i det dei gjer. Eg nemnte The War On Drugs. Det blir det gjort i presseskrivet også, saman med Crazy Horse. Den siste referansen opplever eg kanskje ikkje like tydelig her. Meir nærliggande opplever eg det heller då er å komme drassande med eit og anna Paisley Underground band.

Men det er noko norsk her også, er det ikkje? Litt meir enn at det er visse tangeringspunkter til tidleg Madrugada?

Aust for Paisley Underground møter ein etterkvart på ein ørken. Mellom Bergen og Oslo er det fjell. Og meir enn ørken er det fjell og vidder ein kan høyre ekko av i det massive men samstundes vidopne lydbildet bandet har lagt seg til på denne plata. Som er noko annleis enn korleis stoda var på debutplata. Ei for all del solid plate det også, der countryrock med trykk på rock kom i form av medrivande låtar som til dømes tittelsporet og Memphis. Men det kan virke som at dei verkelig har tatt bandnamnet sitt på ordet sidan då, og grave djupare.

Inn til draumane blant anna. Dreaming With Einar er den ganske så fabelaktige tittelen på eit av spora. Ei psykedelisk ferd i utkanten av røyndomen, der både draumar blir drøymt i einsemd og i tosemd («I was talking to a friend, yeah dreaming through him»). I April Haze høyrer vi om ein som driftar av garde utan heilt å finne feste. Men gjer det i grunn så mykje? «Just break your bones, break your heart, it doesn’t matter how you spend your days» lyde det noko desillusjonert i refrenget. Det siste minuttet drive låta inn i ein reint fantastisk psykedelisk suggesjon, som sjølvsagt burde helde på og helde på mykje lenger enn den gjer.

Frå den noko meir konsise og kjappe sida til bandet kjem Tracks og Let Me Ride. Den første ein drivande og fengande rockelåt som det er lett å kaste seg i famnen på. Der pianoet si rolle er like sentral som gitaren. Den andre er platas mest grumsete og hardtrockande nummer.

Røft går det føre seg i Cast No Light også. Her er skinger og blues, og Dream Syndicate luskar i nabolaget. Ei forhutla sjel prøver å finne fram, men skuggane er sterkare enn lyset. «The shadows don’t cast no light, just chase you where you go». Eit høgdepunkt blant lite anna enn høgdepunkt. Slik som Time Trials til dømes. Avslutningssporet. Ein slags ballade, som ikkje heilt finn roen, som slett ikkje finn roen. Om ein mann og hans fabuleringar kring ei kvinne, kjensler som går i fleire retningar, og ein desperat konklusjon: «Could it be that I’m losing, or that I already lost».

Midt i eit uttrykk, som om vi ser rockehistorisk på det ikkje akkurat er skrint befolka, viser Dig Deeper seg som alt anna enn bortkomne. Dei serverer stor musikk på meir enn eitt vis.

Jan26

Sleater-Kinney – No Cities To Love

Posted on by
Standard

Bandcomeback må ikkje vere traurige greier, det kan gnistre også.                                                 8

  Det var vel i november eg første gongen høyrde ryktet om at Sleater-Kinney var komme saman igjen. Eg tenkte «jaja, dei også». Spelt inn ei ny plate hadde dei gjort med, fortalte ryktet. Eg tenkte «vel vel, dei om det». The Woods, den ti år gamle plata The Woods, var eit kraftfullt punktum. Kunne det komme noko godt utav å prøve å starte opp att historia så mange blanke sider etter eit slikt punktum, spurde eg meg. Og så tenkte eg vel ikkje meir over den saken. Før i desember, i slutten av desember, etter at eg hadde komme over ein video (offisiell video) av ein ny Sleater-Kinney song, Bury Our Friends. Videoen var enkel, songen var rå. Det visuelle handlar om ei maskekledd Miranda July som sakte og usikkert beveger seg i takt og utakt til tonane som flyg rundt henne. Maska er eit skjeggete tilårskome mannefjes. Og der kjem eg i hug ein artikkel eg leste for nokre år sidan, ført i penn av Sleater-Kinney sin eigen høgenergiske gitarist og songar Carrie Brownstein. I artikkelen, på nettsida til NPR, skreiv ho om desse skjeggete indierock fyrane og den sensitive musikken dei laga. Ho innrømma at det var saker der ho likte, likte veldig godt, men samstundes var det noko med det behagelige og hyggelige i dette som ho (forsiktig sagt) ikkje kjente seg heilt komfortabel med. Ho etterlyste notidig rockemusikk som kunne handsama og spegla kaoset, gråsonene og angsten. Med Bury Our Friends er det vel akkurat det ho og bandet gjer. Hennar og Corin Tucker sine gitarar går i striden med upolert kantete kraft, og Janet Weiss sit framoverlena på trommekrakken og er energi i tredje potens. «We’re wild and weary but we won’t give in» lyde det samstemt i refrenget. Og det er i grunn ingen tvil.

Det var heller ingen tvil i 1997. Nokre år etter at trioen hadde sprunge ut av Riot Grrrl bevegelsen – og blitt det beste og mest toneangjevande bandet i den gjengen – kom dei med plata Dig Me Out. Deira tredje album, og albumet som for alvor fekk meg på sporet. Punk, postpunk eller rock’n roll, skarpare enn det meste. Eit samstemt driv, gitarar som konfronterte kvarandre, og to stemmer som ikkje etterlet seg den minste tvil. Dei meinte alvor, og spurde «do ya get nervous watching me bleed?». Dei song om kjærleik på kryss og tvers av seksuelle preferansar. Dei var uvillige til å tilpasse seg nokon (menn) sin standard for kva som høver seg og ikkje. Dei var driven av ein pasjon for rock’n roll, og spelte den «way way too loud».

Platene som fylgde feiga aldri ut. Bandet veik aldri unna villskapen som hadde sett dei i gang. Og aldri gav dei vel meir lyd i frå seg enn på The Woods. Med Dave Fridmann i produsentrolla var det også deira mest komplekse verk. Utan at den sentrale nerva var tildekt, på ingen måte var den søkt tildekt, den var synleg til stades frå brutale The Fox til eldfulle Let’s Call it Love og inn i Night Light. Deretter sa dei altså adjø.

Men heilt borte blei dei ikkje. Corin Tucker har besøkt og drept bluesen i sitt Corin Tucker Band. Janet Weiss har spelt trommer med både den eine og den andre. Blant anna med Carrie Brownstein i bandet Wild Flag (eit band som gav ut eit absolutt høyrverdig album i 2011). Carrie Brownstein har skrive, både her og der, og særlig har ho skrive manuset til komedieserien Portlandia, der ho også har ei rolle. I fjor samla dei tre saman alle dei sju albuma sine og gav dei ut som ein eksklusiv LP-boks. Men no, no er det altså ikkje lenger sju album å snakke om, no er det åtte.

For det er litt å seie om No Cities To Love. Det er meir enn Bury Our Friends som har noko å gje. Gjennom ti låtar unnagjort på ein dryg halvtime viser trioen seg skarpare enn dei fleste som opp gjennom åra har prøvd å sette comebackideen ut i live. Det gjenkjennande tette skarpkanta soundet med to gitarar i dialog og konfrontasjon, riff og knurr gjennomsyrar alle låtane. Ein kvilelaus rytme likeså. Ro, og tid for å lene seg tilbake, blir det først når plata er slutt. Når ekkoet av siste song har svunne hen. Balladar er feigt, kan dei ha tenkt, men leven er bra.

Leven slik det førekjem i dei tidvis psykisk ustabile gitartonane i Surface Envy. Eller slik det fortonar seg når bandet nesten går hardcore tilverks i No Anthems, eller når dei minner meg om eit powerpopband frå Canada i Hey Darling, eller ulmar seg inn i ein slags stoner-rock tilstand idet dei avsluttar med Fade. Høyrest det no ut som om at levenet kjem i veldig forskjellige former så må eg ile til å seie at det gjer det jo ikkje. Dei ti låtane på albumet har veldig mykje meir til felles enn det dei har av element som skil dei frå kvarandre. Men det er det ikkje vanskelig å leve med, for drivet er smittande, nyansane blir gitt godt med luft og trer fram, og nerva er merkbar.

«We win, we lose, only together do we break the rules». Eg ser ikkje bort ifrå at det kan handle om dei sjølve, og den store samankoma. Vi er inne i Surface Envy, ein av dei aller sterkaste låtane på plata, og det handlar om å ha vore nede i eit lite fruktbart juv, og så treffe på nokon som får fram det beste i ein, med magiske fylgjer – «I can breathe way up high now, it’s our turn to fly». Det kan godt vere at det handlar om dei sjølve i Hey Darling også. Eller kanskje ikkje. Det handlar i alle fall om eit steikande medrivande refreng og tankar om at «the only thing that comes from fame is mediocrity». Erklæringa dei avsluttar Fade med er eg heilt sikker på er mynta på dei sjølve – «if we are truly dancing our swan song, darling, Shake it like never before».

Frå den sylskarpe forbrukarsamfunnsfordøminga Price Tag via den godt kvesste og fengande poplåta A New Wave til plata fader bort er det slikt dei gjer, «Shake it like never before». Dei er i alle fall ikkje veldig langt unna å gjere det.

Jan14

The Velvet Underground & Nico – The Velvet Underground & Nico

Posted on by
Standard

Eit meisterverk i stygt og vakkert. Eit avvik frå den gode tone. Poetisk disharmoni.           10

  Det var ingen klassikar som sette meg på sporet av The Velvet Underground. Men den gjorde då tenesta si, songen Growing Up In Public, då eg høyrde den på radioen ein sommardag i 1980. Dette var første gongen eg høyrde Lou Reed synge. Songen var tittelspor på ei heilt fersk plate han hadde komme med. The Velvet Underground visste eg ingenting om, absolutt ingenting. Punk og postpunk, Patti Smith og The Ramones (og fleire med), hadde gjort eit alvorlig inntrykk siste året, men ingen hadde fortalt meg om The Velvet Underground. Eg rakk å gjere eit opptak av songen på min vesle Tandberg radiokassettspelar, eg høyrde på den mange gonger denne sommaren. Den tørre, slentrande og snakkesyngande røysta til Lou Reed råka noko i meg. Og det var sikkert noko med songens hakkande melodiøsitet som også gjorde den interessant, men nett det har eg gløymt for det skulle snart dukke opp betre grunnar til å rote seg inn i Lou Reed si verd.

Ei ganske så annleis verd skulle eg oppdaga nokre månader seinare då mine to første Lou Reed-skiver var i hus. Ei framand verd for ein jypling i ei knøttlita vestlandsbygd. Eg tok først fatt på Transformer, den som startar med Vicious der det høyrest ut som om gitaren er utstyrt med sylskarpe knivblad, og som litt seinare byr på det bassjazzige og callgirl-kora nummeret Walk On the Wild Side. Den andre plata eg hadde fått fatt i viste seg å vere eit livealbum. Rock’n Roll Animal var gitar- og orgelfronta rock’n roll. Eitt nummer skilde seg ut, det vara i tretten minutt, hadde den utrivelige tittelen Heroin, og ein tekst som handla om rus og død. Det var brutalt, det var pulserande, det var ubehagelig. Snart skulle eg oppdaga at dette slett ikkje var den essensielle versjonen av låta.

Nokre år seinare var eg eigar av alle platene til Velvet Underground, og dei fleste soloplatene til Lou Reed. Nokre år seinare var eg av den oppfatning at Sister Ray var den mest suspekte og råaste låta i universet, tett fylgt av bandet sin originalversjon av Heroin. Eg var også av den oppfatning at debutalbumet til Velvet Underground var det vakraste og styggaste og mest fantastisk skakkøyrte eg nokon gong hadde høyrt. Eg elska det meir enn det aller aller meste eg dreiv å høyrte på. Mykje har endra seg sidan den gong, men lite har endra seg i mi oppfatning av Velvet Underground.

Eg vil hevde å ha plausible grunnar for ikkje å ha oppdaga Velvet Underground før på åttitalet (slik som alder og ein oppvekst isolert frå verdas uhumskheitar). Ein del andre har nok derimot slitt med å forklare eller bortforklare kva som gjorde at det først var då bandet blei hipt i kjømda av punken at oppdaginga fann stad.  I si levetid selde aldri Velvet Underground plater i same målestokk som Beatles, Stones, The Who eller The Doors. Ikkje i nærleiken ein gong. Debutalbumet spratt inn på plass nummer 171 på Billboardlista, og forsvann like fort ut att. Brian Eno er det vel som er blitt tillagt det vidgjetne utsegne om at ikkje mange kjøpte plata, men at alle som gjorde det starta eit band. Til det er det vel å seie at ja det er mange band der ute som er blitt inspirert av Velvet Underground, sikkert like mange som det er band inspirert av Beatles (og ikkje få er inspirert av begge). Eg trur i alle fall eg måtte ha sett av ei dryg veke om eg skulle ha laga ei liste over alle band eg tenker har ramla inn i musikken direkte eller indirekte inspirert av det denne New York-kvartetten gjorde den siste halvdelen av sekstitalet.

Kvartetten var ein kvintett då dei spelte inn debutalbumet. Eller meir korrekt er det vel å seie at dei var fire pluss eit temporært medlem. Eit temporært medlem som produsent Andy Warhol insisterte på skulle vere med å synge. Når det gjeld denne Warhol si rolle som produsent er det blitt fortalt at han nok var det meir i namn enn i røynd. I fylgje bandet gav den namngjetne popkunstnaren dei full fridom, og kom berre med kommentarar av kategorien «ja, flott» når nokon spurde han. Ein betre produsent kunne ikkje plata ha fått spør du meg. I tillegg laga han eit av rockehistoriens mest ikoniske platecover, bananacoveret. Og han medverka altså til at plata måtte få tittelen The Velvet Underground & Nico. Uvurderlig.

Før dei gjekk til det skritt å kalle seg The Velvet Underground (eit namn dei tok frå tittelen på ei bok ein venn av bandet hadde funne på gata, ei bok om seksuell åtferd på sida av mainstreamen) hadde dei prøvd andre namn som The Primitives, The Warlocks og The Falling Spikes. For så vidt dekkande namn det på det dei heldt på med desse åra. Men The Velvet Underground skulle det altså bli, og sentral for både fødsel og liv var i tillegg til Lou Reed walisaren John Cale. Han hadde entra New York med ein bratsj i kofferten og ei interesse for avantgardistisk klassisk musikk. Dei to møttest i det avantgardistiske elementet, og tok det derifrå. På vegen mot undergrunnen plukka dei opp Sterling Morrison til å spele rytme gitar, og Maureen Tucker til å dunke primitive rytmar. Kunne dette bli anna enn legendarisk? Kanskje.

Kanskje kunne det gått litt annleis om bandet ikkje hadde hamna i famnen på Andy Warhol, og miljøet rundt hans The Factory. Om dei ikkje hadde blitt ein viktig del av hans multimedia roadshow Exploding Plastic Inevitable, og han ikkje hadde insistert på å være den formelle produsenten for plata. Dei kunne jo ha komme ut for ein produsent med mindre toleranse for avvik, ein meir konvensjonell fyr som hadde insistert på rundare kantar, som hadde gjort iherdige forsøk på å spele musikkhistoria eit puss. Her er det vel forresten riktig å legge til at dei kom ut for Tom Wilson (som tidlegare hadde jobba litt med Bob Dylan, og på den tida han sveipa innom Velvet Underground også var med å produsere Mother of Invention sitt debutalbum). Han gjorde ingen skade, snarare tvert om,  berre høyr på Heroin, Venus In Furs og I’m Waiting For My Man. Der er det han som sitt i produsentstolen.

Dei kom altså ikkje ut for feil fyr, og inst inne likar eg å tenke at det aldri var nokon fare for at det kunne ha skjedd. At det aldri var nokon som kunne ha hindra det som skjedde, at bandet aldri ville ha latt seg hindra, i å søke mot ytterkantane, mot faresona, mot det skingrande utrygge. Slik at det aldri hadde blitt fortalt på Dagsrevyen den 27. oktober 2013 at Lou Reed er død. Slik at hyllene rundt meg hadde sett annleis ut. Slik at mykje av det eg ser der, og kan ta fram, og høyre på, ikkje hadde eksistert. I alle fall hadde det høyrt annleis ut, og då er det slett ikkje sikkert det hadde vore der, i hyllene mine. Men det er der, og Velvet Underground er der, fordi dei var her, akkurat slik dei var.

Dei var her, og dei spelte og dei spelte, og det som kom utav det har ikkje slutta å leve, det er her framleis, akkurat her, akkurat no. Bandet, musikken, platene, og ikkje minst plata, debutplata, The Velvet Underground & Nico. Fordi den er … fordi den er … fordi den er … så mykje. Så veldig mykje. Skakk, brutal, avvikande, støyande, atonal, tonal, melodiøs, groovy, elektrisk, eklektisk, pop-luntande, rock’n roll-oppfarande, antirockande, avantgardistisk, enkel, primitiv, kompleks, stygg, vakker, farlig, kjærlig, skitten, sexy, poetisk, og mange hundre ting til. Det er jo reint umulig å ikkje bli merka av den, og endå meir umulig å bli kvitt den.

Plata startar på ingen måte slik den sluttar, og innimellom er den alt det andre. Sunday Morning kan jo vere ein start (sjølv om det stundom slett ikkje kjennes slik). Når Velvet Underground syng om Sunday Morning i starten av debutalbumet blir det gjort til dei snillaste tonane på plata. Songen kan kanskje kallast ein folkpopsong. Det var den siste låta som blei spelt inn, og var vel nærast ein bestilling frå Tom Wilson som meinte albumet trengte ein singel. Wilson meinte også at albumet trengte fleire låtar sunge av Nico. Lou Reed meinte ikkje det, så han song den sjølv. Andy Warhol hadde nokre tankar om at plata trengte ein song om paranoia. Lou Reed og John Cale var langt ifrå usamd i det. Derfor er den sonisk snille opningslåta ein song om å komme vandrande heim frå fest tidleg ein søndagsmorgon, med eit uroleg hjerte, heile verda i hælane, og ei gnagande kjensle av å helst ikkje ville vite.

Lou Reed var nett sånn passelig begeistra for Nico si deltaking. Tyskfødte Nico (født Christa Päffgen) var nyleg komme til New York, etter ei årelang rundreise i Europa som mellom anna resulterte i ei lita rolle i Fellinis La Dolce Vita då ho var innom Roma, og ein Jimmy Page-produsert singel då ho var innom London. I New York vart ho raskt ein del av miljøet rundt Andy Warhol. Lou Reed døyva sine motførestellingar i ein slik grad at han laga nokre songar meint for henne. Femme Fatale og I’ll Be Your Mirror. Den første er ein sonisk forførerisk sak om å bli forført, om å hamne i garnet til ei farlig kvinne, «little boy, she’s from the street, before you start, you’re already beat». Den andre har derimot mykje omsorg i seg, og handlar om å finne det vakre i nokon som slett ikkje kjenner seg vakker. Begge sunge på kjent Nico-vis, slepande og dunkelt. Chanteuse kalla dei henne. Og aller mest kjent er ho vel for korleis ho med sine djupare partar av røysta si driv inn i All Tomorrow’s Parties. Eit dirrande drama om Thursday’s Child, ungjenta som vil vere ein del av det hippe selskapet, og som etter beste evne gjer sine fortvila forsøk på å få det til. Ho lukkast aldri, og ingen viser medkjensle med henne, ho blir ein Sunday’s clown. Det er i grunn ganske så gjennomført trist. Og dystert. Det soniske minst like mykje som det tekstlige. Reed sine sorgtunge og lyriske gitartonar, Cale sitt svartmanande piano-spel, undergangsrytmikken, og ein romklangen av gotisk karakter.

Plata har vel eit visst rykte på seg om å vere amoralsk og lite oppbyggelig. Eg skal ikkje ta frå den det ryktet. Det er songar her (eit fleirtal av songar her) som kavar i rennesteinen, som vitjar avviket, som har usunne blodstraumar pumpande gjennom seg, songar der smerta og lysta har eit endelaust rendezvous. Men ei romantisering av dette er det ikkje. Reed skildrar skånsellaust, utan pynt og fjas, utan stillingstaking og moralske innputt. Objektivt, tett på pulsen og pusten, og inntil margen. «I’m waiting for my man» syng han. Hovudpersonen står på eit gatehjørne oppe i Harlem, trippande og nervøs. Langaren kjem som vanlig etter avtaletidspunktet, men han kjem, og sakene funkar, og han føler seg fin att. I alle fall «until tomorrow, but that’s just some other time». Men groovet er no, hamrande frampå og utan miskunn, og det skurrar i strenger og Cale spelar djevelsk boogiepiano. Teenage Mary møter vi i ein annan song, saman med Seasick Sarah, Marguerita Passion og Beardless Harry. Dei er alle saman på ein «run, run, run» mot eit mulig møte med Gypsy Death (eit slanguttrykk for overdose). Det er ikkje vakkert. Det er rå blues, og lyden av ein nyslipt gitar på ville vegar. «You gotta run, run, run, run, run, take a drag or two».

Heroin er brutal, og medrivande. Dempa og naken, overmannande og ute av kontroll. Rytmen er pulsen, Reed er poeten. Dei er i fylgje. Moe Tucker og Lou Reed. Og så bratsjen til John Cale då, den dirrar, som omen av undergang. Ein junkie fortel, om stoffet som rasar i blodstraumen, om å føle seg som «Jesus» son», om desperasjonen, om å ville annullere livet sitt. «When that heroin is in my blood, and that blood is in my head, then thank God that I’m as good as dead». Og det driv inn i kakofonien, Moe Tucker mister kontakten med dei andre, og stoppar å slå i 20 sekund. Pulsen blir borte, før det stilnar hen, og den kjem att. Lou Reed har fortalt at han tenkte på songen som ei kraft som kunne bidra til å drive eit mørke og noko sjølvdestruktivt utav han sjølv, og kanskje utav andre. Og så kom folk og fortalte han at dei skaut heroin i årene sine til tonane frå songen. Det gjorde han skremt. Ei stund sysla han endåtil med tankar om at denne og andre songar han hadde laga kunne ha vore med å forma medvitet til unge folk på ein slik måte at det hadde ført dei inn i rusmisbruk. Han fortrengte etter kvart tanken, «fordi det var ein forferdelig ting å førestille seg». Det er sjølvsagt umulig å komme opp med svaret på korleis dei suggererande og tekstlige sidene av ein song som Heroin kan virke på kvar enkelt lyttar. Samstundes er det då berre ein song, og eg trur ikkje vi skal gje oss ut på å gje ein song skulda for så veldig mykje meir enn å vere ein song. Same kor medrivande den måtte vere.

Leopold von Sacher-Masoch gav i 1870 ut boka Venus in Furs. Begrepet masochisme har sitt opphav derifrå. Lou Reed hadde komme over boka. Lou Reed laga ein song med same tittel som boka. Den er eit dampande, dronedrege psykedelisk meisterverk. Frå den snerrande og ikkje lite legendarisk opningslinja «shiny, shiny, shiny boots of leather» tar Reed eit direkte tak i det som blir fortalt i boka og driv inn i historia om Severin og kvinna med pisken – om draumar, lyst og dekadens. Det heile plassert midt i eit forførerisk melodisk mønster.

Innimellom er den alt det andre, sa eg, om plata. Innimellom dukkar det også opp ein likefram låt kalla There She Goes Again. Og ho som går der er nok ei prostituert, og ho har gått der mange gonger, «she’ll never ask you please again». Sonisk er det power pop (frå før power pop vart oppfunne). The Black Angel’s Death Song er noko heilt anna. Noko skingrande, kvinande og forstyrra anna. Med bratsjen til Cale i ei ugod og sentral rolle, og Reed som febrilsk resiterer ein marerittvisjon. Ved eit tilfelle fekk visstnok bandet sparken frå eit engasjement på Cafe Bizarre etter å ha spelt nett denne låta ein gong for mykje.

European Son kan vel i grunn aldri spelast for mykje. Låta er tileigna forfattaren og poeten Delmore Schwartz. Ein mann som var ein slags mentor for Lou Reed då han nokre år tidlegare studerte kreativ skriving ved Syracuse university. Schwartz var lite begeistra for rocketekstar. European Son har berre to korte vers. Desse blir unnagjort ganske så raskt, deretter driv det inn i flammane. I selskap med ein ringande feedbackdrenert gitar og det som måtte trivast, eller mistrivast, kring den. Uimotståelig støyande.

9. mars 1967 stod det ei annonse i Village Voice. Sentralt plassert i annonsa var ein solbrillekledd Warhol delvis gøymt bak eit platecover med eit bilde av ei halvskrelt banan på framsida. Dette var 3 dagar for laussleppinga av The Velvet Underground & Nico. «So far underground, you got the bends» stod det å lese med store bokstavar rundt bildet. No, langt inn på 2000-talet er plata kanskje ikkje lenger like far underground. Men du verden, den er like farlig god som den alltid har vore.

TIDAL: THE VELVET UNDERGROUND & NICO