Monthly Archives: august 2015

Aug31

Litt om Jason Isbell, Wilco, Dr. Dre

Posted on by
Standard

 

Sommaren 2015 har ikkje berre handla om regn og gråvær, den har sjølvsagt også handla litt om musikk. Innimellom rundar med Stone Roses, Father John Misty, Love, Parliament, Kendrick Lamar og Violent Femmes har det i tillegg blitt tid til  nyleg arrivert musikk. I første rekke dei nye platene til Ezra Furman og Tame Impala. Begge omtalt i rosande ordelag på denne bloggen dei siste vekene.

I tillegg har eg tatt meg tid til å høyre på dei ferske platene til Jason Isbell, Wilco og Dr. Dre. Naturleg nok. Eg hadde jo forventningar. Men, tenker eg no, er dei i grunn så bra som dei burde ha vore?

  Something More Than Free har Jason Isbell titulert si plate. Omslaget er i svart/kvitt, akkurat som Southeastern var. Med eit portrett av Isbell sjølv, akkurat som på Southeastern. Med tonar produsert av Dave Cobb, akkurat som på Southeastern. Med songar om folk med ei fortid, akkurat som på Southeastern. Konsise gode skildringar av menneskeskjebner, akkurat som på Southeastern. Akkurat som Jason Isbell har gjort til sitt kjennemerke sidan han dukka opp med legendariske Outfit for tolv år sidan.

Southeastern var ei særdeles god plate. Jason Isbell si beste plate. Den var eit oppgjer med ei fortid der alkoholen og usympatisk åtferd hadde vore sentrale faktorar. Med minneverdige songar som Cover Me og Elephant i sin midte. Something More Than Free handlar om det tittelen lovar. At det finst noko ein må plusse på fridomen med for at livet skal kjennast bra. Og det ein plussar på med – «a reason» – tar noko vekk frå fridomen. Og så blir livet levd, i strev og glede, og Isbell spør seg: «Are you living the life you chose» eller «Are you living the life that chose you»?

Tonane er som dratt like utav Southeastern. Det er countryrock, folkrock, blue-collar, akustisk med litt elektrisk strø. Det er ei plate eg får ei kjensle av at det står nr II på. Den har sitt å gje, men den gjer meg ikkje like mykje som Southeastern, absolutt ikkje. 6.

  Star Wars har Wilco, av ukjente grunnar, kalla sitt plateframstøyt av året. Og plata kom som skote utav ei E-11 Blaster Rifle. Over natta, midt i juli, blei den lagt ut til fri nedlasting, heilt utan føreannonsering. Eit prisverdig tiltak det for så vidt. For bra er den jo også, om enn noko ujamn.

Nels Cline og Jeff Tweedy har kvesst gitarane sine noko alvorlig. Kvesst dei og så fuzza dei til. Rytmikken er blitt rista i ein boks det står The Feelies anno 1980 på. Og 100% ferdiggjering kan ikkje ha vore eit mantra under innspelinga. Alt dette er jo lovande. Det som ikkje er like lovande er den indre kvalitet i kvar einskilt låt. Det finst meir enn ein låt, ja ein dryg halvpart vil eg hevde, som nok ikkje har det heilt store melodiske vesen eller djupfølte schwung over seg. Litt sånn lettvektarkaliber med andre ord.

Og så finst det ein låt eg aldri skal gløyme. Manande, fuzzande, groande, vidunderlige You Satellite. Kombinasjonen av eit shoegaze-møter-krautrock-driv og ein mild melodisk tone er av det uimotståelige slaget, og linja «you can’t sing what you can’t give away» høyrest temmelig så riktig ut.

You Satellite er den einaste songen på plate som varer over fem minutt, ja den er den einaste som varer over fire minutt også. Plata tippar så vidt halvtimen og songane er av +/- 3 minuttar sorten. Random Name Generator og Cold Slope er to fuzzpoplåtar som kitlar i magen, og The Joke Explained er frisk og fengande countryrock. Sånn elles? … vel vel. 6.

  Compton er tittelen på Dr. Dre sitt ferske album. Hans tredje soloalbum, og det første på denne sida av årtusenskiftet. Dei seksten åra som har gått sidan førre album har han jobba med eit hyperambisiøst prosjekt kalla The Detox. For eit år sidan konkluderte han med at det var og blei skrale saker og skrinla heile greia. Compton tok så form. Som ein slags gjenvisitt til det legendariske NWA-albumet Straight Outta Compton (som no også er tittelen på ein film om Dre og hans kompisar).

På Compton ser Dre tilbake, men like mykje, nei meir, ser han inn i dagens situasjon. Til Los Angeles forstaden Compton, med sin kriminalitet og sine høge drapstal, mot USA elles og den høgaktuelle afroamerikanar vs politi situasjonen, og så snakkar han sjølvsagt om seg sjølv. Legg ikkje skjul på at han er styrtrik («still got Eminem checks I ain’t opened yet»), og gjer det klinkande klart at hans «influence run deep like the ocean» så «don’t get it fucked up».

I sonisk forstand er Compton eit mildt sagt innhaldsrikt album. Her skjer det, og skjer det og skjer det. Soniske utskeiingar fylgjer i hælane på kvarandre. Kvile må ein gjere ein anna stad. Dette er action, og lyd, lyd, lyd. Men ikkje vindskeiv og ute-av-kontroll-lyd. Dre har grepet på alt som skjer. Han og hans studiomusikantar har laga eit velsmurt album. For velsmurt? For utsøkt? For mykje?

Dre har sjølvsagt med seg ein god gjeng av rapparar og songarar (velkjente og totalt ukjente). Frå NWA-kompis Ice Cube via Snoop Dogg til Eminem. Men det er Kendrick Lamar som stel showet. Gjennom tre vers frå tre ulike spor etterlet han seg ikkje fnugg av tvil. Han set fyr på sakene. På Genocide, på Darkside/Gone og på Deep Water. Men den aller beste låta er sannsynlegvis Animals. Der ein ung Los Angeles fyr med ei soul-fylt røyst og det noko merkelige namnet Anderson.Paak (han gjer seg forresten gjeldande på fleire spor her) går i eggande klinsj med Dre. I ein song om å bli stempla, om korleis ei heil gruppe («niggas») blir kategorisert utifrå gjerningane til nokre få.

Dre har laga, spelt inn, produsert, og vore med på ein god bunke plater som er betre enn Compton. Men inni her. I denne dryge, veldige timen, finst det saker som får varmen til å breie seg, eller hjarta til å banke, eller beina til å vandre, så noko mindre enn ei bra plate er det jo ikkje. 7.

 

Aug20

Tame Impala – Currents

Posted on by
Standard

Tame Impala har funne funken og åttitalet men ikkje mista psykedeliaen.                              8

  Det er makt i den psykedeliske tone. Ei makt til å frakte ein lyttar avstad. Innover, utover, oppover, vestover. Ei makt Tame Impala har utøvd på overtydande vis på sine to første album, Innerspeaker (frå 2010) og Lonerism (frå 2012). Det psykedeliske grepet er så avgjort der på Currents også, men omgjevnadane, dei soniske omgjevnadane har endra seg sidan starten. Så Currents er eit heilt anna album enn Innerspeaker.

«Yes I’m changing, yes I’m gone, yes I’m older, yes I’m moving on» syng Kevin Parker. Og det er ein statusrapport god som nokon om kva som har skjedd på Tame Impala-fronten sidan sist. Frå Innerspeaker si gitarfyldige åtferd via begynnande synthesizerbruk på Lonerism er Currents ein straum av åttitalets synthlyd miksa med funk og disco. Men endringa er altså ikkje så total at det seine sekstitalets psykedelia-tone er blitt kasta over bord. For den er der, og den er god, steikande god.

Tame Impala har aldri vore meir til band enn at studiodelen av det som blir gjort under namnet er det ein mann, Kevin Parker, som i hovudsak har tatt seg av. Denne gongen har han tatt seg av det i endå grundigare former enn tidlegare. Alt har han gjort sjølv, absolutt alt. Spelt, mekka, fiksa, sunge, forbetra, forkasta og foredla. Han har komme i mål utan å ta livet av noko som helst. Currents er pop-perfekt på den groovy måte.

«Yes I’m changing, yes I’m gone, yes I’m older, yes I’m moving on» syng Kevin Parker. Og det handlar ikkje berre om at han har flytta seg sonisk sidan sist, det handlar vel minst like mykje om eksistensielle transformasjonar. Eit brot i eit kjærleiksforhold spelar, nær sagt sjølvsagt, ei rolle i denne prosessen. Men det handlar om meir enn det. Det handlar om modning, det handlar om å vere søkande, det handlar om å rette blikket mot seg sjølv. Det handlar om å Let It Happen.

Den nesten åtte minuttar lange førstesingelen og opningslåta Let It Happen er ei sentral og stor stund. Ei låt i stadig endring. Den er både rettlinja og skakk, veldig tilstades og nesten heilt borte, utfordrande og fengande. Den handlar om å ta sjansen, om å la virvelvinden løfte ein inn i noko anna. Inn i The Moment kanskje, låta The Moment i det minste. For der å vere i augeblikket, og bli gitt sjansen til å danse til eit knipsy groove, og å bli minna på i mantraform om at «it’s getting closer». Nærmare transformasjonen. For det er etter The Moment at erkjenninga Yes I’m Changing kjem. Til eit seigt groove, som også er eit lett groove, og der det melodiske flyt med straumen og ein er tilbøyelig til å tru at ein er på rett veg.

Ein veg som ikkje svingar rundt i same romklangen som har funne stad på dei føregåande platane. Lydbildet er reinare på Currents, og Parker si stemme er lengre framme i miksen. Ei lys tenorstemme, ikkje så lik på John Lennon som den har vore før. Men ikkje heilt Bee Gees heller, sjølv om Parker hevdar at det er ei velkjent Bee Gees-låt som skal ha ein god del av skulda for at Currents er blitt som den er blitt. Ein gong Parker ikkje var i sin straightaste og mest sobre tilstand openberra discoklassikaren Staying Alive seg for han, som eit gripande psykedelisk nummer med eit heilt overveldande beat. Så – med fare for å gjenta meg sjølv – han let det skje. Parker knipsa med fingrane og fant sin indre funk. Ein funk, eit groove, som på ulikt vis ber fram den eine psychpop-raffinerte danselåta etter den andre.

Eg vil nemne The Less I Know the Better – melodisk fyndig, og ein tanke smussig. Eg vil nemne Eventually – sjølve kjærleiksbrotlåta her, sett frå perspektivet til den som tar initiativ til brotet («I know that I’ll be happier, and I know you will too»). Men mest av alt vil eg nemne ‘Cause I’m a Man. Med eit herlig dovent og distingvert groove og eit melodisk sigersmil rundt tonane søker den medlemskap blant dei udødelige. Og får det. Ikkje minst på grunn av refrenget, der Parker gjer seg sjølv og sitt kjønn det glatte lag: «’Cause I’m a man, woman, don’t always think before I do».

Transformasjonen som Parker har gitt seg ut på må til slutt nødvendigvis komme til ein slags ende. For plata kan jo ikkje vare evig. Og enden kjem, der den nok mest naturleg høyrer til, i siste låt. Tittelen seier vel, om ikkje det meste, så i alle fall sitt: New Person, Same Old Mistakes. Det er som kjent noko med den der nissen, han har ein tendens til å bli med på lasset. Det er som kjent noko med den der psykedeliaen, når den først har krope inn i eit hovud skal det meir til enn synth-straumingar og yppig rytmikk for å få den ut att. Og takk for det.

Aug6

Ezra Furman – Perpetual Motion People

Posted on by
Standard

Hei hei du likeframme rastlause angstfulle fridomssøkande og fengande rock’n roll.             9

  «Ooh-la-ooh, she-leg-a-ooh-la-ooh-la-oohoo». Kom igjen, ta deg ein Doo-wop og bli med. «Ooh-la-ooh, she-leg-a-ooh-la-ooh-la-oohoo». Sånn ja, det er heilt ufarlig. I alle fall nesten, trur eg. Så hiv innpå litt til og ta deg ein tur. Slå opp teltet midt i musikken. Sving deg rundt og la hemningane ramla. Knips med fingrane og la rytmen ta deg. Tork støvet ut av augo og syng med:

Restless year
It was another restless year
It was a restless year
For a while we had no fear

Ezra Furman er her med sitt sjette album. Han kallar det ganske så perfekt for Perpetual Motion People, og gjer inntrykk av at bremsepedalen er ei oppskrytt oppfinning. Det er grunn til å feire. Så eg feirar. Spelar plata til døde og tilbake igjen, og feirar. Tenker at faren snart er over no, plata kjem ikkje til å slutte å virke. Den smalt så alarmerande lett på plass i første runde. Song etter song storma den over meg. Energisk i si framferd, melodisk i sitt vesen. Full på fridom og sing-a-long. Ein skikkelig ukomplisert og uimotståelig rakkar viste den seg å vere. Viser den seg framleis å vere. Eg byrjar å få ein mistanke om at den kan ha evig liv.

Ezra Furman vart fødd midt på åttitalet i Chicago. I slutten av tenåra reiste han til Boston for å studere. Korleis det gjekk med studiane veit eg ingenting om, men eg har høyrt eit rykte om at han skreiv drøssevis av songar. Og plutselig hadde han ei sentral rolle i eit rockeband, kvartetten Ezra Furman & The Harpoons. I åra som fylgde spelte dei inn tre album fulle av ungdommelig angst, vridde perspektiv og generell dødsforakt. Heilt utan at verken Amerika eller verden brydde seg nemneverdig med det. Meg sjølv inkludert, eg skulle i endå nokre år vere heilt og fullstendig uvitande om Ezra Furman sin eksistens.

The Harpoons la ned instrumenta i 2011, men Ezra fant ikkje roen. Han flakka vidare på eiga hand. Byrja utvida garderoben sin med kjolar og ymse feminine klesplagg. Kledde seg gjerne i plagga når han entra scena, og slo eit slag for det kjønnsoverskridande. Slik ein og anna rockeartist har gjort før han. David Bowie og Lou Reed for eksempel. To artistar som Ezra Furman nok står ein del i gjeld til. Glamrockaren Bowie og outsideren Reed. Furman har spelt Velvet Underground-klassikaren Heroin med Reed sjølv som tilhøyrar, og lyt vel innsjå at meir enn ein av songane hans er plaga av ein viss velvetsk turbulens. Slik Jonathan Richman i si Modern Lovers-tid også måtte gjere. Og akkurat der er vi komme fram til det punktet i historia der det heilt kort skal slåast fast at Jonathan Richman er ein fyr som nok også har gjort eit solid inntrykk på unge Furman.

Apropos ung, eg er eigentlig for gammal til dette her. Altfor gammal. I 1983 hadde eg den rette alderen. Det året eg gjekk bananas i debutalbumet til Violent Femmes. Løyste bortimot daglig inn psykologtimar hos Gordon Gano, og spelte Blister In the Sun, Kiss Off og Add It Up langt forbi det tilrådelige. Eg ser det ikkje som heilt utenkelig at Ezra Furman kan ha gjort noko liknande. For når vi først snakkar om at han står i gjeld til nokon så er kanskje den gjelda aller størst til Violent Femmes sine tonar og tema.

Making the rounds in my five dollar dress
I can’t go home, though I’m not homeless
I’m just another savage in the wilderness
And if you can’t calm down you can listen to this:

Death! – Is my former employer
Death! –Is my own Tom Sawyer
Death! – Waits for me to destroy her
I never wanna die and I’ll never grow older

Songaren er i frontlinja, har frivillig inntatt uriasposten, kjenslene dansar i sikksakk, han gjer ingenting for å dekke dei til. Snarare tvert imot. Som ein Gordon Gano med blikket desperat retta mot det endelige nederlaget vik han ikkje eit sekund unna. Her skal det gåast til verket.

To minutt og tjuefem sekund er den eksakte lengda på opningssporet. Det er alt som trengst. At det handlar om eit Restless Year finst ikkje fnugg av tvil om. At songaren opplever rotløyse og bevegelse som langt meir attråverdig enn fast eigedom kjem rimelig tydelig fram. Eit klesplagg og to og ein Dostojevski-roman er vel stort sett det som trengst av eignelutar. Noko eg sjølvsagt er altfor gammal og satt til å skrive under på. Men psst … eg elskar denne låta. Frå det innleiande doo-wop-refrenget til den brenn ut, elskar eg den. For all den punkglødande rock’n roll-ekstasen den er full på elskar eg den. Og så er det berre første sporet. Gløden svinn ikkje hen utover på plata. På ingen måte. I låtar som ikkje beveger seg langt frå rockens strikte vesen – med vers, refreng og ei og anna bru – tar Furman og hans medsamansvorne eit lidenskapeleg, men like fullt lausleg, grep om sakene. Verdt å notere seg kan vere at platas produsent Tim Sandusky bles like friskt i saksofonen som han har gjort på dei to føregåande Furman-platene.  Medan Furman syng som om det verkelig gjeld, som om det er noko heilt avgjerande som står på spel. Og slik er det kanskje også. Han skildrar einsemd og utanforskap på besettande vis, og han prisar fridomen som om den er det viktigaste av alt.

«Never classify me: don’t try» åtvarar han til swingande tonar i Wobbly. «My body was made this particular way, there’s really nothing any old patrician can say» slår han fast til sprelske tonar i Body Was Made. Det handlar om å krysse grensene mellom det feminine og maskuline slik ein måtte føle for å gjere det. Ja gjerne viske dei bort. Det handlar om å få aksept frå omverda, men det handlar også om å finne aksepten for det i seg sjølv.

«From two a.m. to four I live these secret lives, identities that all die off». Songen heiter Haunted Head, og er ei dampande affære i eit krysningspunkt mellom Memphis-soul og Bowie anno Station to Station. Ein dag i ein ung manns liv, Ezra Furman sitt liv formodar eg. Frå han står opp klokka seks og lagar seg speilegg til han kveiler seg rundt toalettskola den påfølgande natta, og «learning what it means to really pray».

Midtvegs inn i plata startar han ein song med å hevde at han er «sick of this record already». Det er den rastlause Furman som talar. Han som vil vere i bevegelse, som vil at nye ting skal skje, som forfektar at «you gotta keep it new to keep it true». Ein septemberdag i Boston var det ikkje slik, då mista han lysta på å leve, han var sjuk av sitt «ordinary life». Men han heldt fast i det likevel. Den gongen, og når han seinare har opplevd det same, har han også helde fast i det. Slik blir songen Ordinary Life til ei feiring av livet – «ditty bop sha lang lang, ditty lang».

Målt mot den førre plata til Furman, Day of the Dog, er det eit meir håpefullt drag over Perpetual Motion People. Håpefullt og smått kostelig. Slagferdig har han alltid vore, og er det ikkje i noko mindre grad denne gongen. «I’ve got a bright future in music as long as I never find true happiness» erklærer han i den smygande balladen Watch You Go By. Men eg høyrer at han smiler litt lurt når han syng det. «Hop to the melody and quit your job, out of the misery and in to the darkness» høyrer eg han, med eit vagt glis om munnen, føreslå i popkjappe Hark! To the Music.

Verre er det derimot når han ber om selskap i ei mørk mørk stund (i den smertefulle balladen Hour of Deepest Need), når han forkynnar at han ikkje vil vere «the bad guy» (i frenetiske Lousy Connection), eller når han ber om å få tilbringe ei natt «on your mind» (i det fortvilt heite nummeret Can I Sleep On Your Mind?).

Ezra Furman er av jødisk avstamming. Og han kan sin Tora. På tidlegare plater har det dukka opp fleire referansar til den gamle boka. Denne gongen er det ikkje så mange av dei. Men han avsluttar med ei akustisk gospelerklæring om at han ein dag ikkje skal synde noko meir – One Day I Will Sin No More, men «’til the day it all comes crashing in, I ask forgiveness for my sins». Stort meir kan ein vel ikkje forlange av ein heilt vanleg jordboar med ei rastlaus og fridomssøkande sjel.