Monthly Archives: september 2016

Sep23

Tom Roger Aadland – Blondt i Blondt

Posted on by
Standard

Dylan og vestlandet og skikkelig musikalsk omsetjing.                                                         8

  Medan Bob Dylan i det herrens år 2016 reiser rundt og syng Sinatra, har andre nytta året til å synge Dylan. Med hyllest-plater og konsert-tiltak har det blitt grundig markert at det som blir kalla rockens første dobbeltalbum, Blonde on Blonde, fyller femti år i år. Så det er kanskje ikkje heilt tilfeldig at det er nett i år Tom Roger Aadland gjer det same med Blonde on Blonde som han gjorde med Blood On the Tracks for sju år sidan, gjer den ut i nynorsk språkdrakt.

Ho tar nett som ei kvinne                                      She takes just like a woman
Ho elskar nett som ei kvinne                               She makes love just like a woman        
Og ho er sår nett som ei kvinne                         And she aches just like a woman
Men ho fell saman som eit lite barn                But she breaks just like a little girl

Ein kvar med den minste kjennskap til Dylan kjenner att refrenget til Just Like A Woman. Og ein kvar ser at Aadland legg seg tett opp til Dylan sine formuleringar. Noko som for så vidt kjenneteiknar det han gjer plata igjennom, han vandrar ikkje langt bort frå Dylan sitt opphavelige univers. Aadland driv med det Olav H. Hauge ville ha kalla umsetjing. Men når det er sagt, det er mykje som spelar inn når ein song skal omsetjast. Melodien, rytmen, diksjonen, rima, orda, dobbelbetydningane, innhaldet. Ein kjem aldri i mål med noko som helst av verdi om ein trufast og slavisk prøver å oversette/overføre alt akkurat slik det opphavelig er. Då vil ein snuble og tryne, og framstå som ganske så traurig. Aadland snublar ikkje. I endå skarpare grad enn på Blod på spora finn han tonen i hop med det dylanske. Og balansen, ikkje minst balansen. Balansen mellom det å ha respekt for den opphavelige songen og det å ruske litt i den, å våge å gjere den til sin.

Å, kjærast, er det skuggen min som fell
Å sitje fast i Strileland
Med sentrumsblues i kveld

Eit spørsmål eg stilte meg, sånn cirka 20 sekund, etter at eg høyrde ryktet om at Tom Roger Aadland hadde kasta seg over Blonde on Blonde, var: Kva i all verda skal han kalla Stuck Inside of Mobile With the Memphis Blues Again. Svaret er suverent, svaret lyde «Sitje fast i Strileland med sentrumsblues i kveld». Shakespeare er blitt bytta ut med Holberg, Texas Medicine med Hardingøl, «her honky-tonk lagoon» blir til «min barndoms blanke fjord» og Grand Street til Torget. Slik plasserer Aadland den viltre historia i eit vestlandsk landskap, samstundes som Dylan sitt ordkløyveri heile tida er vel tatt vare på.

Med din merkurmunn i eit misjonsmagasin
Og dine auge som røyk og dine bøner som rim
Og din sølvkross klår, og di klokkerøyst som skin
Å, kven iblant dei trur dei kunne handtere deg  

Det legendariske sistesporet Sad Eyed Lady of the Lowlands er eit høgdepunkt på Blonde on Blonde. Aadland har gjort songen til eit høgdepunkt på Blondt i Blondt også. Igjen, ved å kalle den for «Sorgsame kvinne i frå Jæren», flyttar han den til vestnorske trakter. For så, med ein akustisk gitar i ei førande rolle, å la dei fem lange versa flyte poetisk rikhaldig og melodisk snoande, dei ti minuttane som trengs for å få formidle det han har å formidle om denne kvinna med «helgenandletet» og ei «sjel som ei mørk natt». Så kan jo Dylanologane drøfte om opphavsmannen med «mercury mouth» tenkte på merkur eller på kvikksølv. Dylan, som den rakkaren etter ordspel og dobbelbetydningar han er, har ganske sikkert hatt begge betydningane i tankane. Men her er vi vel inne på eit felt som må vere ei skikkelig utfordring når lyrikk og songar generelt, og Dylan spesielt, skal i frå eit språk til eit anna, ords dobbelbetydning. Den vidgjetne linja «Everybody must get stoned» frå Rainy Day Women # 12 & 35 er vel ein klassikar i så måte. Det er sjølvsagt umulig å bringe dobbelbetydninga med over til norsk utan å klusse det alvorlig til. Jan Erik Vold, som for mange år sidan ganske så frilyndt leika seg med fleire Dylan-låtar, slo til og song «Hele folket må bli steine», Aadland nøyer seg med «Alle saman må bli steine».

Nemnte Vold tok seg også fridomen å døype Leopard-Skin Pill Box Hat om til «Leopardskinnsbadehetta di». Aadland har måtta finne ei anna løysing. Og, «Leopardskinnsbunadshetta di», er ikkje ueffen den heller. Ikkje det soniske arrangementet den har fått heller. Eit ulmande funky eit, som ganske så strålande bygger oppunder den syrlige sjalusien som gjer seg til kjenne både i og mellom linjene. Det soniske uttrykket som Aadland gjev songane skil seg forresten ganske så dugelig frå det kvikksølv-lydbildet Dylan stod for på Blonde on Blonde (og forgjengaren Highway 61 Revisited). Aadland og hans meir enn habile kvartett med medmusikantar skaper i grunn eit ganske så variert lydbilde. Frå countrytonar i «Eg vier mi tid» til heftig rock’n roll i «Absolutt vene Marie». Frå banjoplukking kombinert med eit Springsteensk lydmønster i den flotte versjonen av I Want You (høvelig nok kalla «Eg må ha deg») til det leduge og samstundes djupt gravande groovet i høgdepunktet «Mellombels som Akilles».

Og når vi snakkar om høgdepunkt, og når vi snakkar om attraktive og gode arrangement, og gjerne legg til noko om ein songar i perfekt modus, ja så kjem eg sjølvsagt ikkje forbi «Visjonar av Johanna». Eg går aldri forbi Visions of Johanna utan å snu meg, utan å spele den ein gong til, minst. Det er noko med den låta, noko alvorlig tiltrekkande, med mystikken i den, med melodien den så heilt og fullt er i, med nokre av linjene, fleire av linjene, som «Ain’t it just like the night to play tricks when you’re trying to be so quiet?», som «The ghost of electricity howls in the bones of her face». «Er det ikkje nett likt natta å forføre deg, heilt utan nåde?» spør Aadland og tar lyttaren med inn i ein langsam song om kjærleik, om mystikk, om samvit som forgår, om ei heimsjuk Mona Lisa, og om desse visjonane av Johanna som til slutt er det einaste som er att. Ein varleg elektrisk gitar spelar tonar som kan ha spira fram like sør for Twin Peaks, og ingenting hastar, alt er først og fremst ufattelig vakkert.

Ja så dette fekk han jammen meg til du. Og eg, sjølv om eg absolutt også ville sette pris på ei plate eller to eller tre til av hans hundre prosent eige materiale, tar meg sjølv i å fundere på korleis ein Tom Roger Aadland-tur ned til Desolation Row hadde tatt seg ut.

TIDAL: TOM ROGER AADLAND – BLONDT I BLONDT

Sep18

Okkervil River – Away

Posted on by
Standard

Med ny besetning seglar Will Sheff vidare utan særlig til stress.                                      8

Bilderesultat for okkervil river away  Først seier Will Sheff farvel. Farvel til Okkervil River. Han gjer det ved å døype opningssongen for Okkervil River R.I.P., for så å halde fram i selskap med … vel, Okkervil River. Eit litt anna Okkervil River rett nok.

Sjølve songen, opningssongen, Okkervil River R.I.P. er ein halvsurrealistisk tale som startar med utsikt utover ein innsjø og den fantastiske himmelen over den (ta ein titt på albumcoveret, som denne gongen ikkje er illustrert av William Schaff, men er flott likevel). Men derifrå går det nedover. Songaren, altså Will Sheff, fortvilar over at det ikkje er ein einaste trygg plass på jorda å plassere dette fantastiske synet. Han ser seg sjølv kledd i «a white suit and black sunglasses» på veg til «the last mass». Før han vandrar inn i eit lengre vers om døden. Den tragiske døden til Judee Sill, til eit par av medlemmene i soulgruppa Force MDs, og til hans eigen bestefar. Men, kjem han på, i det songen har vart i fem minuttar, han vil ikkje opne munnen «just to piss and moan», så etter eit kort mellomspel nyttar han siste verset til å skildre eit hyggelig besøk i skøytehallen, samt fortelje om bandet han såg her om dagen, og som han vennlig vende seg til og sa «play that cover song again». Med denne, si medvitsstraumaktige skildring av menneskelig veikskap, der det også er sett av god plass til sjølvransaking og trekk av det kvardagslige, teiknar Sheff eit varmt og ganske så sympatisk bilde av korleis det er å snuble rundt i dette livet. Og eg tykkjer det er stort sett der han er på denne plata, i den eine lange songen etter den andre.

For eitt år sidan vart Okkervil River sitt gjennombrotsalbum Black Sheep Boy feira med ei fortenestfull og flott tiårsjubileum-utgåve. Eit album som frå den frådande For Real til ulmande A Glow  vel er det kraftigaste og mest intense stryket bandet har forsert. Rundt neste sving fant dei med The Stage Names fram til rock’n roll-tonar som tok beinvegen inn i ryggmargen (i alle fall til underteikna). Via ein ekstrasving med slikt som ikkje kom med på The Stage Names kalla The Stand Ins gjekk så ferda ned i den heller svarte hølen I Am Very Far, før den atskilleg lysare nostalgistraumen The Silver Gymnasium gjorde eit dugande inntrykk for tre år sidan.

Tida som så fylgde har Sheff i intervju og liner notes beskrive som ei noko forvirrande overgangstid. Både på den personlige plan og på planet som handlar om hans musikkliv. Bandet hans byrja å gå alvorlig i stykke. Gjennom åra hadde det vore mannskapsendringar hos Okkervil River, men no forsvann omtrent alle. På eit tidspunkt fekk han låne eit hus i Catskills, for å klarne hovudet. Då strøymte det nye songar utav han, både når han var i sober tilstand og når han hadde hatt i seg litt fleinsopp. Det er ikkje blitt verdshistoria, og heller ikkje Will Sheff, sine tristaste songar dette her, det er det ikkje. Men døden spelar like fullt ei større eller mindre rolle i alle.

I’m not scared to die
as long as I know the universe
has something really to do with me

Call Yourself Renee fylgjer i hælane på opningssporet, og er i grunn ein ganske så vedunderlig song. Der den startar med eit nennsamt strykar/blåsar-orkestrert arrangement, før den snirklar seg melodisk grasiøst av garde, litt jazzig, litt psykedelisk og med varleg koring frå fintfolk som Marissa Nadler og Jonathan Meiburg. Teksten er i god Sheff-ånd temmelig ordrik. Og ikkje heilt til å forstå. Og nett det, det siste der, er meir det vanlige enn det uvanlige på albumet. Der Sheff på tidlegare album ofte har presentert meir eller mindre forståelige historier er Away sine songar meir surrealistiske, meir over i medvitsstraum-farvatnet.

Wild wild nights, Heavy romance
There was Percodan spilled on the dance floor
There were corpses in plain sight, and they were just walking around

Frontman In Heaven er albumets aller mest ordrike nummer. I, i alle fall til denne plata å vere, eit noko pesande tempo, formulerer her Sheff tankar, for ikkje å seie viltre draumar, som både omfamnar den store fridomen og etterlyser verdigheit. Ein kronglete og medrivande song. Særdeles medrivande opplever eg også Judey On a Street å vere. Den låta på plata der rytmikken er lengst framme i bildet. Ein monoton suggererande rytmikk og ein luftig lettbeint song, om kjærleik og død. Om å vente på ei jente som ikkje heilt kan bestemme seg, og eit ynskje om å bli hjelpa over på andre sida for der å kunne klunke på harpa, dunke i trommeskinnet, og halde fram med å vente. Noko meir jordnært er då kanskje temaet i The Industry. Albumets kortaste song (berre fire og eit halvt minutt lang), der Sheff kjem med eit og anna spark mot musikkindustrien. Ikkje så kraftige spark, men for så vidt treffande nok. Som det mot Pitchfork og det noko pedantiske karaktersystemet der (med utgangspunkt i karakteren som Silver Gymnasium blei tildelt, og som kanskje svei litt): «All while you’re out there, grinding on some poor girl, Who is backstage at the 6.8 rock fest».

Og bandet då, Okkervil River, kven er no det då, denne gongen? Sånn utanom Will Sheff. Ja kanskje er det berre han no, og så musikarar han finn det spennande og invitere med seg? På Away har han med seg folk som oftare har spelt musikk over i jazz og avant-garde leiren. Dei tar ikkje så mykje av slikt med seg over til Away, men dei gjer absolutt sitt til at albumet har eit luftig og ledug lydbilde, og ein nennsam klang, i låtar som hovudsaklig ikkje forhastar seg. At Will Sheff tok innspelinga med seg frå New York til Los Angeles og fekk Jonathan Wilson til å mikse den har nok heller ikkje gjort nokon skade. Så då sit eg her då og har lite anna enn fint å seie om nok ei Okkervil River-skive.

TIDAL: OKKERVIL RIVER – AWAY

Sep7

Angel Olsen – My Woman

Posted on by
Standard

Frå det elektrisk pågåande til det praktfullt ettertenksame.                                                   8

My Woman  Det startar med ein song som flyt av garde på ei draumeven bylgje av synth-tonar. Songen heiter Intern og handlar om forelsking og det store ønskje om å «be alive» og «make something real». Den er laga på ein melodi til å krype inntil, til å varme seg på, og den er så definitivt verkelig.

Baby don’t forget
don’t forget it’s a song
I’ll be the thing that lives in the dream when it’s gone

Det sluttar med at Angel Olsen sit åleine ved pianoet. Der framfører ho Pops, ein tynnhuda song om å kjenne seg forkommen, forlaten og einsam. Pianotonane hutrar, men maktar like fullt å vere vakre. Angel Olsen syng med skjelv i målet, og spør «what is it my hearts made of?». Men ho syng også med kraftfull indignasjon «live out your life, I’ll never tell you you’re wrong». Og så syng ho sisteverset eg har sitert like før dette avsnittet. I all sin enkelheit føler eg ikkje at det er heilt opplagt kva verset vil sei meg. Men eg veit det er vakkert (det er nok ein av årsakene til at eg måtte sitere det), og eg verar at det ber på eit håp, trass alt. Noko eg for så vidt synst høver seg som eit slags punktum, for det er jo eit spor Angel Olsen er inne på i fleire av songane undervegs, håp-sporet. I større grad enn kva som har vore tilfelle på hennar tre tidlegare plater.

Det er nokre år (6 år), og nokre soniske steg, sidan Angel Olsen ganske så folk-varleg debuterte med mini-albumet Strange Cacti. For så to år seinare å fylgje opp med eit nytt folk-album (Half Way Home) som heller ikkje bevega seg utafor den akustiske sfære. Annleis, ganske så annleis, skulle det bli når ho i 2014 presenterte seg med sitt tredje album, Burn Your Fire for No Witness. Ei plate der ho hadde eit aldri så lite band med seg, og handterte den elektriske gitaren like så flittig som den akustiske. Resultatet var ein ganske så variert seanse, der både det fyrige, det smussige, og det varlige fekk sin plass.

Når det gjeld My Woman og variasjon stiller det heile seg på ein litt annan måte. Eg har nemnt den soniske og tekstlige avstanden mellom første og siste song. Mellom desse pustar og lever det åtte andre songar med ein meir gitarorientert legning. Men Angel Olsen har gjort noko litt uvanlig når ho har bestemt kva rekkefølgje låtane skal ha. Ho har nemlig valgt, etter at varmen frå førstesporet har lagt seg, å pøse på med dei mest energiske låtane på albumet. For så i albumet sin andre halvdel å både roe tempoet betraktelig og la eit par av låtane flyte av garde til dei nesten passerer 8 minuttar. Om dette påfunnet kan ein jo då komme med den innvendinga at ho ved å stille songane som liknar mest på kvarandre nærast kvarandre rokkar ved variasjonen. Gjer den mindre. Mindre enn nødvendig. Kanskje gjer ho det også? Samstundes opplever eg at kvar enkelt song på plata stemplar inn med såpass eigenart at dei toler det.

I dare you to understand
what makes me a woman

Og plata heiter My Woman, og Angel Olsen er ei kvinne på 29 år, og ho har fortalt at plata mellom anna tar for seg kampen det er å vere kvinne, og det må jo vere vettug å ta for seg. Ho gjer det i samanhengar der det mellommenneskelige er ein vesentlig faktor, og då oftast det der mellommenneskelige som kallast kjærleik. Slik tilfelle er i den eine av dei nemnte lange låtane. Woman heiter den enkelt nok, men kjærleikstilhøvet som blir skildra i den er ikkje like enkelt. Hovudpersonen dobbelkommuniserer, ho fortel ein person at vedkomande kan dra sin veg , men ho gjer også uttrykk for at dei to har noko spesielt saman. Ho bryt og ho ber. Går ned på kne og syng «tell me what I wouldn’t do, tell me that love isn’t true, I dare you to understand, what makes me a woman». Ein gitarsolo, ein oppskrubba ein, gjer eit slags svar. I ei låt som sig fram med psykedeliske synth-fargar som bakteppe, ikkje så veldig langt unna trakter der Portishead har gjort mykje bra. Medan Angel Olsen si allsidige stemme vandrar mellom det kraftfulle og det vevre.

Til I am nothing else
but the feeling

Og røysta hennar er så mykje, frå rå til engleaktig og meir til, og heilt uaffektert er den det. På sitt råaste er den i grunge-åtaket Not Gonna Kill You. Ein song der kjenslene dansar utanpå, og der bøna «let the light shine in» går i nærkamp med destruktive krefter. Røff i mål og tone er dama også i songen som nok har det klaraste hit-potensialet på albumet, Shut Up Kiss Me. Ein song som ganske så eksplisitt maktar å fange augeblikket etter ein krangel der partane ikkje er heilt klare for å gå vidare enno. Men der den eine er nærare det enn den andre. Her er det ho. Noko ho med tydelig diksjon gjer til kjenne i refrenget – «Shut up kiss me hold me tight».

There is nothing new under the sun
heartache ends, heartache ends, heartache ends,
And begins again

Med Heart Shaped Face driv Angel Olsen inn i albumet sin rolege, dvelande avdeling. Det er eit snev av country å spore i den låta, av den sorten Lucinda Williams kunne skape i sine beste dagar, på nittitalet. Samstundes har den også eit vesen som kan minne meg om Sharon Van Etten. Å vere i endring er eit tema som blir tatt opp i låta. Noko den har til felles med Sister, den kanskje flottaste songen på plata. Eit snev av country er det i den også, der den sig framover, og forsiktig bygger seg oppover, og held tak i nokre drivande vakre tonar. «All of my life I thought had changed» er eit mantra i siste del av songen. Den andre songen som strekk seg mot åtte minuttar. Men mest opplever eg den som ei kjærleikserklæring til livet og til ei søster – «I want to live life, I want to die right, next to you».

Slik, med songar som går audmjukt til verks, med songar som er fulle av vilje, og med songar som har snerren i seg, tar Angel Olsen lyttaren med på ei variert ferd som når siste sukk tonar ut viser seg å henge bra i hop.

TIDAL: ANGEL OLSEN – MY WOMAN