Category Archives: 2013

Des15

The National – Trouble Will Find Me

Posted on by
Standard

I eit moderat og smidig modus lirkar Brooklynkvintetten nok ein gong fram ei plate som vinn i det lengre løp.

8

cover

Der var den du, den sjette plata til The National. Trouble Will Find Me har dei funne på å kalle den, og til slutt fant den meg. Eller vi fant kvarandre. Det har i grunn alltid vore litt trøblete det der. Dei virkar alltid noko grå og traurige sånn i starten, desse platene til The National. Dei krev sine rundar, tre, fire, fem, seks. Og så med eitt skjer det ei openbaring, gode ting trer fram.

Ja Trouble Will Find Me har dei funne på å kalle den, det kunne dei vel for så vidt ha kalla alle platene sine. «When I walk into a room I do not light it up. Fuck» syng songaren. Og eg tenker at den var ikkje så heilt utypisk den du. «I don’t need any help to be lonely when you leave me» syng han også, denne songaren. Ja den er nok ny den linja der, tenker eg, men du verden den har sine slektningar. Strødd utover fem album eg har lært meg å halde umåtelig kjære. Eg klarar ikkje finne grunnar til å ikkje inkludere dette sjette i klubben.

The National er framleis det same bandet som debuterte med eit sjølvtitulert album i 2001, og dei er det ikkje. «If I forget you, I’ll have nobody left to forget» song Matt Berninger den gongen. Det er klart han kunne ha sunge det i dag også. To år seinare titulerte bandet si andre plate for Sad Songs For Dirty Lovers. Det kunne også ha vore tittelen på alle platene som har komme sidan. Og så er det tonen då, dei har på ingen måte snudd ut og inn på den sidan dess. Men, det var vel noko alt-country der ein gong som eg høyrer lite av i dag. Synthesizerane eg kan skimte lyden av sånn dann og vann no for tida kan eg ikkje minnast var der den gongen. The National gjer ting, tar sjansar, i dag, som var framande for dei for ti år sidan. Men vi er på det subtile plan no. Revolusjonerande endringsprosessar er for andre. Utvikling er ein langsam manøver, i tilfellet The National.

Suksessen kom ikkje til dei i eit stormande tempo heller. Det byrja vel så smått med fantastiske Alligator. Men sånn for alvor byrja det nok med ein song om eit Fake Empire, i det herrens år 2007, og plata den var på, The Boxer. Suksessen kom snikande inn i livet deira, og gjorde at femten til tjue tilhøyrarar i ei lita kneipe ned ei trapp vart til eit tusentals på innsida av breie dører. Her kunne ting fort ha gått gale. Det har vi vore vitne til mang ein gong. Musikken til The National har også i seg ei kjelde til trøbbel på dette planet. Dei kunne blitt eit anthem-band. Dei kunne ha byrja å brusa med fjæra og banka sakene inn med fyndige bevegelsar. Slik har det ikkje gått, fordi dei veit å halde att. Det er framleis noko prisverdig nøysamt og diffust ved dei.

Eit brødrepar dannar rytmeseksjonen. Scott Devendorf med bassgitaren er den stødige, og bandets mest anonyme kraft, men han er på pulsen til broren. Og det er pulsen sin det. Bryan Devendorf kan drive saktegåande tonar framover med tempofiksert tromming, eller han kan ta intrikate skritt på utsida av god taktskikk. Ein vil oppleve det som ei utfordring å prøve å klappe i takt med hans rytmegang. Men du verden som det denne trommisen foretar seg heile tida er i låtas teneste. Eit anna brødrepar, eit tvillingpar, står der med kvar sin gitar. Bryce og Aaron Dessner har mange jern i elden. Begge har dei formell musikkutdanning. Bryce har sine prosjekt inn i dei smalare sfærar av musikkverda. Aaron har bygd studio i garasjen sin, og har ytt produksjonshjelp til fleire plateinnspelingar dei siste åra. Som gitaristar i The National er dei på harmonisk talefot og i utfyllande diskusjonar, både grumsete og svalande. Femtemann i kvintetten, songaren Matt Berninger, har ingen bror.

Eller jo, forresten, han har ein bror. Ein ni år yngre bror. Som elskar heavy metal og horrorfilmar, og synst indierock er noko pretensiøst dill. Ein god bror. I 2010 vart Tom Berninger invitert med som roadie på High Violet-turneen. Han tok med seg eit kamera, og nytta høvet til å lage ein film. Om seg sjølv, og livet i kulissane rundt eit rockeband på tur. Det har også blitt ein film om The National. Mistaken for Strangers, som den heiter (etter ein av bandets låtar), hadde premiere berre nokre veker før Trouble Will Find Me kom ut.

«I should live in salt for leaving you behind» syng Berninger i opningssporet. Det er broren han har i tankane. Broren han reiste frå då denne var ni år gamal, og kanskje trengte den store helten sin rundt seg meir enn nokon gong. Det er blitt ein song om slektsband, om å forstå og misforstå, om å vere forskjellige. Den har både anger, forsoning og kjærleik i seg. Takten går i noko slikt som 7/8, melodien har eit gjentakande vesen, og den gjer inntrykk. Noko den ikkje er åleine om.

Den lakoniske barytonrøysta til Berninger er der og behandlar låt etter låt med skarpskodde tekstlinjer. «I have only two emotions» syng han, «careful fear and dead devotion». Og eg tenker at nett det kanskje er eit aldri så lite manifest. I alle fall om ein legg til at det sikkert er gjort med eit lite smil om munnen og ein bra dose sjølvironi i bringa. Når så er sagt, Trouble Will Find Me er ikkje bandets sterkast melankolitynga plate. Det er noko meir laust og ledug over den enn kva som er tilfelle med nokon av forgjengarane. Men ting blir ikkje tatt lett på av den grunn. Livet er ingen gylden spiral og døden er noko langt meir urovekkande enn ein fjern muligheit. «I do my crying underwater, I can’t get down any farther» croonar vår mann, og er midt inne i ein attraktiv song om døden og sine Demons. Ved eit anna høve ser songaren døden komme og innhente han i eit fornedrande augeblikk, «under the withering white skies of humiliation». Ei plate full av morosame songar om døden har eg registrert Berninger ytre i intervju. Kor morosame songane er vil det sikkert herske usemje om. Kor dominerande dødstematikken er kan nok også takast opp til diskusjon. Det viktige er vel at det ikkje er klinkande klart, og at i alt dette uklare sig den eine velsigna flotte låta etter den andre fram i dagen.

Platas siste halvdel er hakket sterkare enn den første. Då særlig takka vere tre songar. Graceless, Slipped og Pink Rabbits. Med ein kompleks puls i sin midte veks Graceless på erobrande vis seg inn i skiftande melodiske former. I låtas første del formidlar hovudpersonen nokså overtydande at han er oppe i ein situasjon han ikkje taklar. «I don’t have the sunny side to face this» er ei av linjene han kastar fram for å bli trudd på det. Andre del stuper han inn i med fylgjande ikkje altfor oppløftande melding: «all of my thoughts of you, bullets through rotten fruit». Deretter handlar det om å forstå døden, om at blomar kan gjere ein forskjell «if you’re dead in the mind», og at det er «the side effects that save us». Slipped er annleis. Slipped er ein enkel song, i eit stoisk mønster. Ei bedrøva pianolinje renn igjennom den, gitartonar skvulpar langs den, rytmen er bedagelig, og songaren syng om å oppsøke staden der ting gjekk gale. For å ta opp kampen og kanskje klare seg. Eller kanskje ikkje, kanskje heller berre for å erkjenne at «I don’t need any help to be breakable, believe me». Treffande nok. Men sterkast treff Pink Rabbits. Matt Berninger tar her eit steg bort frå den velkjente baryton-tonen og finn eit litt høgare register. I ein song eg knappast ynskjer skal ta slutt. Den har ein melodi som overmannar meg. Ein sonisk struktur med ein subtil ekspansjon. Pianotonar er igjen sentrale, rytmen dorsk men potent. Og tekstlinje på tekstlinje viser at Berninger er ein av våre tiders fremste skaparar av slike. Det handlar om ei rastløyse, eit sakn, og eit håp om å kunne vere i tankane til den som drog sin veg. For så plutselig å stå ansikt til ansikt med denne personen. «I’m so surprised you want to dance with me now» stotrar då hovudrolleinnehavaren fram, før den tilbakekomne lyt stå til rette for smerta vedkomande har vore årsak til:

You didn’t see me I was falling apart
I was a white girl in a crowd of white girls in a park
You didn’t see me I was falling apart
I was a television version of a person with a broken heart

– Og Bona Drag var soundtracket, og du sa «it would be painless», «it wasn’t that at all». Skilsettande stoff i grunn. Eg har høyrt Berninger påstå å ha laga åtte versjonar av denne songen, og at han er like glad i alle. Han ser for seg å sende ein liten boks ut til folket med samfulle åtte oppi. Nett det synst eg høyrest ut som ein utmerka idé.

Si vane tru har ikkje kvintetten sørgja for all lyd åleine. Dei har med seg ein anstendig gjeng musiserande hjelparar. Frå Sufjan Stevens til Richard Reed Parry til Thomas Bartlett til Sharon Van Etten. Og fleire spelar på strykarar og blåsarar. Men det blir aldri for mykje. Det blir i grunn akkurat nok. Nok til at The National manøvrerar endå ei uunnverlig plate inn i hylla mi.

Først publisert på Groove.no (i 2013)

 

Des15

Vampire Weekend – Modern Vampires of the City

Posted on by
Standard

Trilogien er fullbrakt, noko ettertenksamt har grepe fatt i dei, men poptonen er frisk og freidig.

8

cover

Det finst fleire grunnar til å tvile enn til å tru. Gud er i trøbbel. Sola går minst like ofte ned som den står opp. Visdom er ikkje synonymt med ungdom. Døden er uunngåelig, men heller seinare enn før. «There’s a lifetime right in front of you». Med betraktningar av dette slaget tar Vampire Weekend oss med på ein liten tur inn i sinnet og sjela til Modern Vampires of the City. På ei plate som er like nådelaus som den er medgjerlig, like absurd som den er lettfattelig, like eksentrisk som den er fengande.

Det er gått nokre år sidan no at denne kvartetten frå New York kom seglande inn på ei viltert sjarmerande bølgje av indiepop og afrobeat, og song om vektige saker som A-Punk og Oxford Comma. Dei slo ikkje kontra då dei to år seinare kom med oppfølgjaren, men dei kalla den Contra, og var eit lite hakk mindre sjarmerande. Atter tre år seinare er ungdomstida i ferd med å gli over i ei anna tid, og dei viser fram eit meir reflektert sinnelag, og eit for så vidt meir vemodig eit også. Heilt utan å temje gnisten i den ustyrtelige poptonen.

Vokalist Ezra Koenig fer til verket med reinspakka glød og tvillaust nærvær som fremste kjennemerke. Rundt han føregår det saker og ting. Multiinstrumentalist og produsent Rostam Batmanglij er ein mann rik på idear. Han skikkar inn det eine instrumentet etter det andre. Og legg då merke til at eg skriv etter det andre. For det er i stor grad slik det er. Det blir ikkje pøst på med veldig mykje samtidig. Det er godt med rom her. Eit rom som blir nytta til å gje kvar enkelt låt sitt preg, sitt stempel, sitt groove. Eit groove, som enten det rasar eller luntar, hakkar eller heng, er reint eller skittent, blir halde vel i hevd av radarparet Chris Baio og Chris Thomson.

Vampire Weekend plukkar inspirert frå pophistoria, både i heimland, utland, og nabolag. Ei linje her, eit sound der. Ein vri her, ei formulering der. Til slutt, når eg skal sette to strekar under låta for å synleggjere kor den verkelig høyrer heime, så er eg likevel aldri i tvil om at den høyrer til hos Vampire Weekend. Den høyrer for eksempel ikkje til hos Paul Simon anno Graceland, eller hos Wilco anno Yankee Hotel Foxtrot, og heller ikkje hos Outkast anno The Love Below. Men kvartetten ser mot Afrika med eit blikk som liknar på Simon sitt, dei kan ha ein hang til å vere litt sonisk freidige mot smarte poplinjer, som Wilco, og dei lar seg av og til lure inn i hip-hop kvartalet.

Hey Ya song Outkast. Vampire Weekend gjer det heilt motsatte, dei syng Ya Hey. Og det er inga dame dei prøver å sjekke opp, dei prøver seg på Gud. Ikkje for å få han ut på dansegolvet eller til sengs, eller noko slikt. Dei har noko dei vil seie han. «Oh, good God, the faithless they don’t love you, the zealous hearts don’t love you, and that’s not gonna change». For du såg kva du dreiv på med Gud, du såg alt du gjorde feil, hevdar songaren, men du let det skje likevel. Mot slutten av låta, i eit rimelig surrealistisk augeblikk, ser så songaren denne gudeskikkelsen for seg som ein diskjockey som iherdig står og snurrar (Desmond Dekkers) Israelites om til 19th Nervous Breakdown (Rolling Stones). Det er ikkje til å tru.

http://www.youtube.com/watch?v=gB9FR27WXhU

Ein skulle nesten tru dei var ateistar. Heftige Unbelievers konsoliderar for så vidt det inntrykket. Der den fremjar ein lengt etter litt varme i denne kalde kalde verda, og nyttar høvet til å minne om den fryktelige varmen som ventar alle vantru og syndarar. Og som om ikkje det er nok: «Girl you and I will die unbelievers bound to the tracks of the train». Ja slik går refrenget her, og tonen er ufattelig frisk.

Den er ikkje mindre frisk tonen som kler Diane Young. Den har hyperaktiv 50-tals rock’n roll i seg. Sparkar tøffare enn dei fleste, trør til med ei lita stemmeforvrengingsøving, og er på generell kurs mot undergangen. Tittelen kan godt vere eit lite ordspel på dying young. Eit tema som også dukkar opp i den lett gromsete og roligare disponerte Don’t Lie, gjennom fylgjande sentrale spørsmål: «Gods» loves die young, is he ready to go?».

http://www.youtube.com/watch?v=0lOMg7HgmwY

Noko seier meg at svaret er nei. Noko seier meg at det er høgverdige tankar ute og går her om at det kan ha ein viss verdi å vekse til å bli eldre. «I feel it in my bones» synge Koenig, «I’m stronger now, I’m ready for the house, such a modest mouse». Det høyrest ut som orda til ein mann med tankar om å gå inn i ei meir konvensjonell livsform, eit parforhold. Det er i Step desse betraktningane dukkar opp. Hengslete, raft gyngande, hiphopsmitta, medrivande Step. Der fortida og framtida blir lagt på vektskåla, og songaren drar fram linjer verdt å grunne litt over. Som til dømes «wisdom’s a gift but you trade it for youth, age is an honor – it’s still not the truth».

Kva som måtte vere sanninga er det lite som tyder på at Vampire Weekend er overvettes opptatt av. Dei er vel heller av desse som rakrygga syng «I’m never gonna understand, never understand», eller legg armen kring Hannah Hunt og med vemod i blikket slår fast at «you and me, we’ve got our own sense of time».

Dei er i grunn ganske så likandes slike.

Først publisert på Groove.no (i 2013)

Des15

Jason Isbell – Southeastern

Posted on by
Standard

Eg har venta ei tid på at Jason Isbell skal lage ei verkelig stor plate. No ventar eg ikkje lenger.

8

cover

Eg kjem ikkje utanom opningssongen på Jason Isbell si nye plate, Cover Me Up. Den dreg meg stadig tilbake. Den har noko med seg som grip eit inderlig tak i meg. Eg skal prøve å gje ei forklaring: Det blir ofte snakka om sjel. At ein song kan ha sjel. Visst det stemmer, og det gjer det antakelig, har Cover Me Up ei dugelig ei. Men det er ikkje berre det. Cover Me Up er ein song tufta på vilje. Ein song som er her fordi den må vere her. Cover Me Up har ingen fakter. Det er ein enkel song, med eit tydelig slektskap til songar eg har høyrt før. Løfta fram av ei røyst som vekslar mellom å vere varleg og kraftfull. Ei sterk røyst, kompa av ein akustisk gitar, og pirra av ein elektrisk gitar. Fleire soniske variablar har ikkje songen, og treng det ikkje heller. Den har ein vals i seg, og makelaust attraktive southern countrytonar. Cover Me Up ruslar med brennande steg, og songaren fortel om å sigre over seg sjølv og sine demonar, ved hjelp av ei kvinne. Han fortel om det å møte dagen i edru tilstand, og det å ville vere der, i ein slik tilstand, saman med denne kvinna. «Girl, leave your boots by the bed we ain’t leaving this room, till someone needs medical help or the magnolias bloom». Det renn eit håp tvers igjennom songen, men det er som med håp flest, det har ei usikker framtid – så «cover me up».

For ti år sidan høyrde eg Jason Isbell synge Outfit. Det var den første songen eg høyrde han synge. Han gjorde det som ferskt medlem av Drive-By Truckers. Songen var den eine av to songar Isbell var ansvarleg for på sørstatsbandets fjerde plate (den andre var tittelkuttet, Decoration Day). Eg har sidan den dagen betrakta Outfit som den sterkaste songen i heile katalogen til Drive By-Truckers. Ein grunnleggande sympatisk, men samstundes bitande song, der ein fars alvorlige, patriotiske, men også skjemtande tale til ein son på veg ut i verda er det sentrale tema. Eit låtskrivartalent av dei sjeldne hadde presentert seg.

Eg venta på meir. Kor blei det av? For all del, Isbell har skrive nokre sterke songar desse ti åra som har gått, det er ikkje det. Goddamn Lonely Love og Danko/Manuel før han blei sparka ut av Drive By-Truckers på grunn av eit forstyrrande slitsamt forhold til alkoholhaldelige drikker. Dress Blues, Cigarettes and Wine, Alabama Pines og Codeine frå dei tre platene han har gitt ut under eige namn før årets Southeastern. Men eg synst han har laga litt for mange middelmåtige låtar også, songar eg aldri har funne tonen med, og plassert dei på platene sine. Plater som eg derfor har opplevd som ujamne. Southeastern opplever eg annleis.

Southeastern er langt i frå berre Cover Me Up. Southeastern har også Elephant. Der vi møter drankaren og den dødssjuke. Eit par som har sett betre dagar, no for tida prøver dei for det meste å bevare sjølvrespekten og ignorere verkelegheita. Døden. Etterkvart kjem det sigande innover forteljaren (drankaren), ja det blir rimelig klart for han: «No one dies with dignity». Isbell formidlar historia utan å gli over i det sentimentale, samstundes som han held seg på god avstand til det hardkokte. Han fortel berre ei historie om to menneske som må takle noko det ikkje finst ei oppskrift på korleis dei skal takle. Han gjer det med den akustiske gitaren i fanget, og nokre sordinerte pianotonar bakom ryggen. Meir trengst ikkje.

Southeastern skulle bli ei plate med Isbell og gitaren og nokre nyskrivne songar. Den skulle produserast i samarbeid med Ryan Adams. Det blei ikkje 100 % slik det var planlagt. Adams forsvann fort ut av prosjektet, uvisst av kva årsak. Inn kom Dave Cobb, som dei siste åra mellom anna har vore involvert i eit par sterke plater av Jamey Johnson. Eg ser ikkje bort ifrå at det kan ha vore eit heldig skifte. Isbell og Cobb fant raskt ut at det blei for kjedelig å lage ei plate med berre Isbell og kassagitaren, så det blei henta inn meir lyd. I hovudsak frå medlemmer i hans faste backingband dei siste åra, The 400 Unit.

Songane er slike som Isbell skreiv etter at han hadde hatt eit opphald på ein rehabiliteringsklinikk for alkoholikarar for eit drygt år sidan. Noko som avgjort speglar seg att i fleire av dei. Drankaren får til dels eit nådelaust lys på seg, men like mykje er det ettertenksame refleksjonar kring den han er no. Ikkje nødvendigvis ein heilt annan. Den han var er framleis ein ikkje ubetydelig bit av han. På godt og vondt. «There’s a man who walks beside me he is who I used to be» syng han i den fine visa Live Oak. Ein song som tilsynelatande handlar om ein hardbarka drapsmann som ein dag møter ei kvinne som treff nokre ømme punkt i han. Så han endrar seg. Men byrjar etter kvart å få ei noia. Ein sjalusi veks fram i han. Er det verkelig han ho elskar, eller kan det vere han som går ved sida av han. «I wonder if she sees him and confuses him with me» spør han seg. Det endar i tragedie. Men bakom denne historia tenker eg historia til den tørrlagte alkoholikaren finst. Han lurer nok på korleis verda vil ta imot han no, vil dei finne han like interessant. Vil han bli likt? Det treng ikkje ende i tragedie.

Det var ei kvinne som spelte ei aktiv rolle i å få Isbell lagt inn på rehab. Det kom visstnok til giftemål i etterkant. Namnet hennar er Amanda Shires. Ho er musikar og plateartist sjølv. Spelar fele gjer ho også, og bidrar med denne på Traveling Alone. Ein song der songaren minnest tider der han var «so high, the streetgirls wouldn’t take my pay». Men han blei trøytt. Av å stå til ansvar overfor seg sjølv, av eit konstant utmatta hjerte, av å gjere reisa aleine. Så «won’t you ride with me?» lyde omkvede. Og fela den let.

Jo meir eg har spelt Southeastern jo meir har det blitt klart for meg at det i grunn finst tolv nemneverdige songar på plata. Det er ikkje flust av plater eg kan seie det om no til dags. Eg skal ikkje trøytte ut verken meg sjølv eller den som måtte lese dette ved å brodere ut både det eine og det andre om alle tolv. Men eg vil no nett nemne at Isbell byr på uimotståelig countryrock med el-gitaren i grunnstilling og solid rytmikk i ryggen når han formidlar ein lengsel han ein gong kjente på eit hotellrom i eit iskaldt Stockholm. Det skal heller ikkje vere unemnt at han byr på sviande southern rock’n roll i Super 8, og avdekkar ein historie der ein bakrus frå det djupaste helvete står sentralt. Eit lite utdrag av dei ubarmhjertige refleksjonane i den klassiske countryrocksaken New South Wales synst eg også det finst gode grunnar til å ta med.

And here we sit
Singing words nobody taught us
Drinking fire, and spitting sawdust,
Trying to teach ourselves to breathe,
We haven’t yet,
But every chorus brings us closer
Every flyer and every poster
Gives a piece of what we need

Isbell har eit grep om det melodiske slik gode låtskrivarar har, men det er hans grep om det tekstlige som verkelig imponerer. Han sirklar ikkje rundt med ord som fordampar, han går direkte til verket med ord som brenn seg fast. Han brukar ikkje fleire ord enn nødvendig, han økonomiserer, han er presis, som ein Carver. Han har noko å formidle. Og det han formidlar skildrar også det som ikkje blir uttalt. Eller det kan handle om noko eg først ikkje oppdaga det handla om. Det kan ha ei dobbeltyding. Isbell er ikkje eindimensjonal.

Og Isbell har laga ei plate eg ikkje lenger trudde han ville vere i stand til å lage. Ei plate eg trur det går an å nytte det loslitne ordet meisterverk om. Men eg lar korken vere på flaska.

http://www.youtube.com/watch?v=nFOH_joT31U

Først publisert på Groove.no (i 2013)

 

Des15

Angelica’s Elegy – Gold Celeste

Posted on by
Standard

Eit trondheimsband huga på poppsykedeliske tildragingar serverer eit varmt og modent debutalbum.

6

cover

Lyden av fargar? Sånn reint vitskapeleg veit eg at det herskar ein utstrakt skepsis til tanken om at fargar lar seg høyre. Men når herlig psykedelia fyller rommet lar eg vitskap vere vitskap og musikk vere musikk. Då opplever eg, godt innafor mi høyrevidd, at all slags fargar renn og dansar rundt omkring. Gold Celeste er blitt påført eit og anna psykedelisk, og vel så det. Så når lyden av plata fyller rommet kan eg høyre lyden av fargar. Fleire fargar. Funklande fargar, diffuse fargar, slørete fargar, vemodige fargar. Angelica’s Elegy.

Angelica? Kven Angelica er seier historia, så langt eg kjenner den, ingenting om. Ho er ei gåte. Sannsynlegvis ei uløyselig ei. Men eg meinar no likevel å sjå henne for meg. I ni songar eg nettopp har høyrt. Som eit vesen full av kontrastar, og mot. Fleire gonger undervegs, gjennom dei førti minuttane plata varer, får eg denne kjensla av at noko kan ramle frå kvarandre. At det berre er eit skjørt intuitivt handlingsmønster som held lyd og tonar i hop. Det ramlar aldri frå kvarandre. Kanskje fordi dei veit kva dei har gjort dei som har mosaikkisert desse songane? Eg har ei kjensle av det. Det er støv her, men ikkje fordi bandet ikkje har gidda å sope det vekk, trur eg. Nei dei har nok heller strødd det utover med fullt overlegg, fordi dei har tenkt det ville gjere seg. Dei har tenkt rett. Stundom tenker eg at dette er mektige saker. I neste sekund tenker eg at der tenkte eg heilt feil, dette er då lågmælte saker, er det ikkje? Med sedate rytmar? Vel, når dei ikkje er insisterande då, eller beint fram funky, desse rytmane. I denne poppsykedeliske kappa som aldri avslører alt. Ikkje i nærleiken av alt.

Elegi? Klagesong, sukk og gråt? Kanskje er eit slikt begrep å dra dette litt lenger ned i tristessen enn det eigentlig skal? Men melankoli, mollstemte linjer og ei vokal avlevering som nok står i ei viss gjeld til Thom Yorke , det kan eg høyre. «I’ll stir up this place, I’m counting the days, it’s over» lyde eit refreng. Dagen etter at den einaste vennen til songens hovudperson blei «brought into a room». Pianoet varslar eit blålilla drama, ein gammal synth fresar raudt, ein annan kjem tuslande inn frå kanten av tilværet og spelar ei tristvakker linje. Rytmen er fleirfaldig, Kafka lurer i kulissane, og songen heiter I’m Counting the Days. Når eg høyrer på den tenker eg at den er det største augeblikket på plata.

Tilliks med mange andre platedebutantar her til lands dei siste åra så har også Angelica’s Elegy hausta lovord frå P3 sin Urørtredaksjon. Dei har ikkje gått den rake eller raske vegen derifrå og ut i albumformat. Dei har brukt eit par år. På vegen slapp dei i fjor sommar EP’en Cognitive Dissonance. Den var disig, støvete, og lo-fi, og bar bod om eit band med ting på gang. Først og fremst gjennom låta When You’re Asleep. Ei låt dei har tatt med seg over på albumet. Der høyrer den til, med sitt klangrike vesen, driftige rytmikk, og gjentakande tekstlinje om at «you remind me of myself, when I’m not myself».

Eg har høyrt mangt eit band famle seg gjennom debutalbumet sitt. Det høyrer eg aldri Angelica’s Elegy gjere. Eg høyrer dei pakke songane sine inn i eit varmt og mangfaldig lydbilde. Eit som rett nok ikkje står der og skin og virkar overtydande sånn med det same, det gjer det ikkje. Snarare er det vel eit for oss som veit at dei beste stundene er dei ein må bruke litt av tålmodet på. Gjer ein det, då finn ein vegen inn til slikt som den melodisk vinnande og groovy utfordrande Starchild. Eller popgode Fuse And A Spark, med sitt oransjeglødande refreng. Eller kanskje den meir sedate, men akk så vakre Not A Game. Kort fortalt slikt som er verdt å finne, og verdt å ta med seg vidare.

Først publisert på Groove.no (i 2013)

Des15

Mikal Cronin – MCII

Posted on by
Standard

Det er power i den melodisk velorienterte poptonen til Cronin.

7

cover

Den beatleske poptonen tar aldri slutt. Den er for god til det. Ein av dei som gjer sitt vesle bidrag til å halde den i live er Mikal Cronin frå San Francisco. Med songar eg drar kjensel på, men aldri før har høyrt. Songane er ikkje spesielle, men denne Cronin veit korleis han skal få dei til å fungere. Til å bli relevante. Til å leve. Derfor funderar eg over om dei er litt spesielle likevel. Spesielt gode er dei i alle fall.

Den beatleske poptonen har blitt drapert i ulike soniske former gjennom åra. Mikael Cronin lar tidvis ei elektrisk gitarbølgje av nesten tsunamiske dimensjonar skylle innover den. Power pop, altså. Om lag slik eg kan minnast dei gjorde det på nittitalet. Frå Teenage Fanclub til Matthew Sweet til The Posies til ganske så mange fleir. Slikt kan ein jo gjere i 2013 også synst Mikal Cronin. Og eg.

Innimellom spelar Mikal Cronin bassgitar med Ty Segall. Tilbake i 2009 spelte dei to inn mini-lp’en Reverse Shark Attack, som duo. Ein oppfuzza og ganske så garasjelarmande sak. To år seinare forsynte Cronin også sin albumdebut som soloartist med dugande mengder fuzz og ståk. Ei plate eg i dag opplever gjer til kjenne ein ung mann full av påfunn, og litt i villreie over kva retning han skal ta. Så han tar fleire, og rotar opp ein og annan god låt undervegs. Hans andre plate er i grunn ei ganske så annleis greie.

MCII er ei meir samla og kongruent affære. Alle dei ti låtane høyrer til i det nemnte beatleske popbildet. Det velsigna er at dei ikkje blir borte i dette bildet. Dei har nok melodisk kraft og poppoetisk nerve til å skine gjennom. Sånn cirka utan unntak, frå den heilage starten kalla Weight til den kontemplative avslutninga Piano Mantra.

Gitaren er det sentrale verktøyet men slett ikkje det einaste. Multiinstrumentalisten Mikal Cronin handterar sjølv dei fleste som er i bruk her. Det mest markante unntaket er vel ein fiolinist/bratsjist han har leigt inn på fire av spora (gitarsoloen som Ty Segall effektuerar på to av låtane antar eg at Cronin sikkert kunne tatt seg av sjølv). Lys og skygge kan Cronin også eit og anna om, og snor seg mellom det modifiserte og det forvrengte i låt etter låt.

Cronin slår an tonen ved pianoet, gitar og komp fylgjer på, og Weight er i gang. Det handlar om å være over den aller første ungdom, og å kjenne seg usikker på kor det ber i veg no. Noko som vel kan seiast å vere eit gjennomgangstema på plata. «I’m not ready for the second wave» syng vår mann. Og så skal han inn i refrenget. Det gjer han på utsøkt popfinessevis. Alt stilnar hen, Cronin går i falsett – «no be bolder, golden light for miles». Og så, så eksploderer det i skingrande elektrisk gitarføring – «sing for love in colder portions of my mind». Ay, ay, ay, det er poplåta si det.

Det finst nokre til: Shout It Out, eit stykke sjølvransakande open/tett powerpop – «I’m pretty good at making things harder to see, and turning problems back to me». Deretter, Am I Wrong, både forvridd og harmonisk, pågåande og elskverdig, og med eit effektivt refreng – «Am I wrong? I don’t think so». Seinare, Turn Away, ein riffrøff sak som formulerer ein viss angst for både å miste det ein er og å omfamne det ein ikkje veit kva er – «I know that a different place won’t put my troubles on a different mind». Og så Change då. Platas sprelskaste minuttar. «Good god, just a little bit, just a little bit goes a long way» syng Cronin i eit frydefullt nakkehårreisande refreng. «Faith is just a lover I don’t know, love is just an answer I don’t know» avsluttar han det same refrenget med. Det er vellyst og melankoli i fullboren dynamisk popmundur.

Av og til er fuzzen heilt fråverande. I albumets sentrum dukkar det opp ein song eg er freista til å kalle countryrock. Peace Of Mind. Blant fiolintonar og generelt tjomslig instrumenthandtering reflekterer songaren kring gehalten i eit forhold, og avsluttar med det sentrale spørsmålet «is this love?». Eit anna (nesten) fuzzfritt nummer er det siste. Piano Mantra fortener namnet sitt. For her er det pianoet og det varlige som har si stund, og presenterer eit dugande håp i siste strofe – «Your open arms are giving me hope».

Mikal Cronin har visstnok nyleg fullført og bestått sin bachelorgrad i musikk. Med dette albumet tar han sin master i power pop, og består så det skingrar etter.

Først publisert på Groove.no (i 2013)

Des15

Death By Unga Bunga – You’re An Animal

Posted on by
Standard

Fulle av energi, sjarm og melodisk autoritet dansar dei ut av garasjen, og naglar si beste plate til no.

6

cover

Dei kan nok neppe kallast nyoppdaga desse tonane som You’re An Animal er laga av. Ein tanke slo meg då eg hadde høyrt gjennom plata eit par gonger, at dette er jo ei slik ei eg kunne ha funne i ei hylle merka Nuggets i ei gammal platesjappe i Berwick street. Eg ser ikkje bort frå at eg hadde snappa den med meg heller. Noko eg i ettertid nok ikkje hadde angra på.

1966 og åra der omkring har av årsaker eg ikkje kjenner detaljane i sett sine spor i det meste den unge Mossekvintetten Death By Unga Bunga foretar seg. Rock med usvikelig melodiøsitet, fyndige refreng, røffe riff, og eit tett driv gjer seg til kjenne i låt etter låt på det som er deira tredje album på like mange år. Dei får det til å låte som om slikt er det mest naturlige i verden å drive på med i 2013. Det gjer meg ikkje det spor irritert.

No er det ikkje sensasjonelt at slikt som dette kjem drivande utav Moss. Eg kan minnast at byen på det seine åttitalet og tidlege nittitalet hadde atskilleg med liknande saker å by på. Rundt det legendariske plateselskapet That’s Entertainment gjorde namn som Major Maraccas, Heyday, Arne Hansen & The Guitarspellers, og ikkje minst The Cosmic Dropouts seg gjeldande. Sistnemnte sin Groovy Things må vel kunne karakteriserast som ein aldri så liten norsk garasjerock-klassikar.

Death By Unga Bunga gjer ikkje skam på denne arven, og med You’re An Animal spelar dei ut sitt sterkaste kort så langt i karrieren. I eit sonisk bilde som er noko meir raffinert og reingjort enn det vi kjenner frå dei mest inngrodde garasjeaktene byr bandet på låtar som ganske så umiddelbart bit seg fast. Og som ikkje viser særlig med teikn på å ville sleppe taket. Ein bra eigenskap det, i denne samanhengen i alle fall.

Ein heiter Nothing To Lose, og er både fengande, ivrig og heit. Ein annan heiter Lesson Learned The Hard Way, og om lag det same kan vel seiast om den. På det viset kunne eg for så vidt halde fram plata til endes. Spekteret låtane boltrar seg innafor er ikkje av det vidstrakte slaget. Utan at dei endar opp med å forsvinne inn i kvarandre av den grunn, dei er for gode til det.

Eit psykedelisk element dukkar forresten opp både her og der. Mellom riff som røskar og eit suggererande groove i How Far Can I Go. I putrande former når den einaste balladen, I’m Not The One, flyt forbi. Og i ein rett så popsveisen fasong i Stare At the Sun. Andre stader høyrer eg soulfakter. I det begjærtunge tittelkuttet. Men i aller sterkast grad i det funky og blåsarheftige nummeret Suspicion.

Når det kjem til tekst og tema går ikkje kvintetten djupt til verks. Det handlar om å elske og å ikkje elske, om å bli elska eller ikkje lenger å bli elska. Eg høyrer lystne og prisande formuleringar, og eg høyrer songaren snerre og bite. Eg høyrer ein invitasjon om å komme og «stare at the sun with me», og eg høyrer mistruiske spørsmål som «who need a girl when the girl is you?». Og så syng dei om Abba. Ikkje om eit svensk popband, men om ei vakker kvinne. I ein song dei verkelig har plukka opp frå det herrens år 1966. For det var det året den vart laga og framført av det ikkje spesielt vidkjente North Carolina-bandet The Paragons. Fullt ut fengande og elskverdig er den også.

Så endå ei takk til tiåret som aldri blir utdatert, og til Death By Unga Bunga for å sette sitt friske 2013-stempel på det.

Først publisert på Groove.no (i 2013)

Des15

Maria Due – Past Potential Future Lover

Posted on by
Standard

Med fransk toneaksent, latinsk komp og ei personlig stemme vert det servert pop som trør med lette steg.

6

cover

Musikk blir rett så ofte knytt opp mot årstider. No har eg ikkje ført nokon som helst statistikk over fenomenet men vågar likevel å hevde at hausten er den som oftast blir nemnt i ein slik samanheng. Denne gongen tenkte eg å nemne våren, eller kanskje sommaren. Det er november, eg høyrer på den ferske plata til Maria Due, og eg tenker på mai. Då ting kjennest lettare, lysare. Eg ser for meg Past Potential Future Lover i ein fjæringslett dans nedover ei gate frå Luxembourghagen til Latinerkvarteret. Eg høyrer ei varm og god røyst synge «aaahh France les vacances». Det kjennest bra.

Eg vil ikkje overdrive dette franske i min prat om Maria Due si andre plate. Men ho har sjølv proklamert å ha henta inspirasjon frå eit parisisk 60-tal. Frå Serge Gainsbourg, frå Francoise Hardy. Og spesielt den siste, The Yeh-Yeh Girl From Paris, høyrer ein nok tydelige spor etter. Ein song frå repertoaret til Hardy har Maria Due tatt med også, La Mesange. Platas mest svellande augeblikk. Som vel kanskje ikkje kan kallast svellande. Men som eg likevel gjer den karakteristikken fordi den på ei plate med eit florlett dansande vesen kan ha ein slik verknad. Det er ein fin versjon, om nokon tvilte.

Då har eg nemnt dei to songane på plata som kjem i fransk språkdrakt. Dei ni andre blir sunge på det store verdsspråket engelsk. Når eg så i tillegg kan legge til at rytmeseksjonen er latinarar, og at produsenten er den gamle ringreven H.P. Gundersen, blir det vel helst å forstå slik at klangen ikkje er spesielt stadbunden. Meir er den vel ein smeltedigel av det franske, det latinske, det angloamerikanske, og ikkje minst songarens eige hjertelige lynne.

Platedebuterte gjorde Maria Due for tre år sidan. Med albumet Kissing In Public. Ei plate der popynden er betraktelig, melankolien er lett og himmelen ganske så blå. Der det finst tonar som sprett og tonar som sukkar lett. Flytta seg grundig langt unna dei sfærar har ho altså ikkje gjort med sitt andre album. Men kanskje det går an å seie at her er meir substans. Og kanskje også at hennar slørete og grasiøse røyst har eit meir modent preg (- hallo kanskje ikkje så rart, ho er då blitt tre år eldre).

Låtane på plata er alle av eit slikt kaliber at eg ikkje kjenner behov for å snakke nedsetjande om nokon av dei. Men nokre skil seg då ut. Winter’s Copacabana er ein slik ein. Bossapop av det attraktive slaget, med erten jazzbass og ei fridomssøking i både puls og tekst. Pictures Of My Band har eg også merka meg. Blå tonar frå ein saksofon gjer bra ting for den, der den tar seg fram til tonar som får meg til å tenke på ei gammal plate av Lloyd Cole. På sitt saktaste er albumet i One Slow Dance, ein ballade med ein godgjerande melankoli i seg, og eit trekkspel med kafésjargong, under ein stjerneklar himmel.

Tittelsongen er litt annleis. Der er det gruff å spore, og eit forførande gyng. Med ein H.P. som opptrer både som korist og munnspeltraktør. I ein song med eit skrått og lystent blikk på den kompliserte kjærleiken. Frå ei dame som også har eit godt grep om orda i songane sine. Enten det dreiar seg om kjærleik på veg opp eller på veg ned, om vage draumar eller solid røyndom. Der håpet har ei langt meir framtredande rolle enn mistrua.

Det er sympatisk, det er ertent, det er mai, det er november. Det er ingen grunn til å gå heim.

Først publisert på Groove.no (i 2013)

Des15

Erling & The Armageddonettes – Fraillaments

Posted on by
Standard

Æ har blitt Erling. Tonen er kvesst. Han svingar seg med armageddon. På ein human måte.

6

cover

Det er eit heilt stykke i frå Træna og til Budapest, men Erling Ramskjell har no likevel tatt vegen. Der har han funne i hop med ein liten gjeng ungarske musikantar, døypt dei for The Armageddonettes, skapt tonar som har vel så mykje Svartehavet som Norskehavet i seg, og erverva seg det internasjonale språket engelsk. Heilt utan å ha tapt seg sjølv i prosessen. For aksenten er hans nordlandske, grunntonen er den han har i ryggmargen, og skjeletta dansar natta til endes.

Dei er forresten å finne mellom to blodraude permar desse skjeletta. For trur du ikkje fyren like godt gjer ut plata si som bok. Førti sider med illustrasjonar av marg og bein og skjelett og ganske så dystre utsikter. Der fargane er ingenting anna enn svart og kvitt, og alt er teikna av Kjell Jakobsen. Blant dei illevarslande illustrasjonen klorar det seg fast ord og vers som avgjort høyrer til der. Ført i penn av Erling Ramskjell. På den vesle discen som ligg ved syng han dei. Til tonar som gneg og riv, truar og knitrar. Ute i eit sonisk landskap som er opent, og gjer det tyngjande fornuftig tilgang på oksygen.

I musikalsk samanheng har Erling Ramskjell dei siste fem åra stort sett operert under sitt alter ego Æ. Fire langspelsplater har det blitt. Fullt opp av underfundige, dystre og særeigne viser i ei nordlandsk språkdrakt. Før det var han ein del av bandet Schtimm. Det han gjer her på Fraillaments har vel kanskje meir til felles med den delen av hans fortid.

Han har ramma inn plata i to songar som tematisk har eit visst slektskap til ein gammal John Lennon song, God. «Do you believe in magic?» spør han innleiingsvis, «or just in me» legg han raskt til. I siste song er så dette blitt til «don’t believe me, dream me». Korleis det som skjer undervegs på plata fører han fram til denne erkjenninga har eg ikkje fasitsvaret på, men det kan nok kanskje ha å gjere med at ein del illusjonar og utsikter møter motbør langs vegen.

I den sleipt buktande Soulslipperism gjer songaren seg fleire tankar om draumar (og ormar). Han reflekterer over at det finst draumar som må bli drøymt for å kunne haldast i live, men vel så viktig at nokre draumar aldri må drøymast. Og kva drøymer eigentlig ormar om? Små draumar eller store draumar? Det siste er det sentrale temaet i det groovy nummeret Dreams. Ei kvinne med namn Gaya Arutyunyan syng her duett med Erling. Ho opererer i dei høgare toneleier, nærast euforiske. I ein song som grev djupt og dansar høgt og florlett samstundes. Eit definitivt høgdepunkt. Det kan også seiast om den pågåande og kantete Island. Der ein stridig og hardfør hovudperson samanliknar seg sjølv med ei utilgjengelig øy i verbalt slagsmål med havet og det store kontinentet. Gaya bidrar på denne også, men litt lenger bak i kulissane enn på Dreams.

Det er altså få opningar for dei store optimistiske tankar. Kjærleikslivet blir nærast omtala som ei utvisking av eigen personlegdom (For Love). Søvnen er noko ein ikkje skal stole på, ein «gentle reaper» (On Repeat). Medan himmelen er «bent by rain», og det blir stilt spørsmål med om det å vere menneske i grunn er noko særlig bra (Bent By Rain). Det forunderlige er at eg som lyttar ikkje sitt nedtrykt tilbake. Plata kallar like mykje på det lyse i meg som på det mørke. Eg trur det kjem seg av det djupt menneskelige i songarens røyst, og heile hans tonale åtferd. Som på sitt vis, sitt sympatiske vis, og mellom linjene, held fram det gode som ein klar mulegheit, trass alt.

Først publisert på Groove.no (i 2013)

Des15

Marius Kristiansen – Statements

Posted on by
Standard

Ein sympatisk og tidvis popattraktiv omfamning av kvinna og kjærleiken.

5

cover

Eg følgjer ikkje songarens oppmoding, eg senker guarden, og lar poptonar motstandslaust komme til. Ganske så fengande poptonar. Først og fremst stammar dei frå ein tributt til kjærleiken kalla Don’t Turn Your Back On Love. Med hardtslåande allegoriar frå boksesporten skildrar Marius Kristiansen i denne songen eit kjærleiksforhold han virkar å ha ei inderlig tru på. Gitaren ringer inn, melodiøst. Versa er angrepslystne, og refrenget treff, friskt («Don’t turn your back on love, don’t lower your guard»). Så nei, snu ikkje ryggen til denne.

Litt på utsida av det dagspressa interesserar seg for og hitlistene fortel oss om har Marius Kristiansen musisert i fleire år. Mellom anna som bandmedlem i countryrockgjengen Bob Haley og gitarist hos Lars Fredrik Beckstrøm i hans Beckstrøm Kvartett. I fjor gav han ut si første plate som soloartist, The Movement. No, eitt år seinare, provar han at det ikkje skulle bli ei eingongshending.

Statements er ingen ubeskjeden tittel. Men på sitt vis held den vel kva den lovar. For det går an å sjå på dei ti songane på plata som kunngjeringar. Og då ikkje om kva som helst. Dette handlar om kjærleiken. Og denne mannen har trua på kjærleiken. Ei større tru enn det som er vanlig å få servert i slike samanhengar. Ein skulle nesten tru mannen var forelska.

Marius Kristiansen gjer uttrykk for disse kjenslene innafor eit poputtrykk som har sine aner tilbake til dei sagnomsuste sekstiåra. Rune Berg (The Margarets og Number Seven Deli) har produsert, og sikkert gjort sitt til at plata sitt soniske vesen er i nær slektskap med slikt vi kjenner frå den kanten. Han bidrar også med gunstige tonar frå sin tolvstrengs Rickenbacker. Når så Marius Krisitiansen i tillegg er utstyrt med ei røyst i lende Roger McGuinn/Tom Petty skulle det vel ikkje vere altfor underlig at tankane mine meir enn ein gong undervegs dreg i retning av desse to herremenna, og ting dei har gjort både under eige namn og i visse andre konstellasjonar.

Men eg ser ingen grunn til å ta ifrå Kristiansen æra for det som kjem opp og fram av attraktive saker her. Slik som den catchy riffpoplåta Look At Us Now, med si inspirerte call-response harmonisering. Det orgeldrivne nummeret There’s the Way It’s Gonna Be, med sin gode Full Moon Fever attityde. Eller Sing A Song, ein slags metapop-sak om å finne dei rette orda, som akslar eit heftig refreng om å synge ein song «’bout something good».

Og slik er det eg opplever denne plata. At den er meisla i hop av songar som vil noko godt. Som, når dei treff, kan gjere noko godt. At det innimellom, og spesielt mot slutten, dukkar opp songar som nok ikkje heilt gjer det, treff meg altså, ynskjer eg ikkje å lage det store nummeret utav. Eg finn sterkare meining i å prise sommaren, lykka, og det som er bra.

Først publisert på Groove.no (i 2013)

Des15

Laura Marling – Once I Was An Eagle

Posted on by
Standard

I eit minimalistisk og organisk lydbilde stig det fram ein medrivande songsyklus om kjærleikens vesen.

8

cover

Kjærleiken er ein vanskelig ting. Ja nær sagt umogelig er den, beint fram parodisk og bestialsk. Om lag slik framstille Laura Marling det i alle fall. På si fjerde plate. Ja den kjærleiken. Den gjer deg ikkje akkurat smartare, den er ikkje alltid morosam, men den kan ha ein uimotståelig søtsmak, det kan den. Den leikar og herjar med naiviteten i deg. Så kanskje… likevel. Om lag slik framstille Laura Marling det også. På si fjerde plate.

Utan unntak, femten songar til ende, handlar Once I Was An Eagle om kjærleiken. Det startar i eit stummande mørke. «You should be gone beast» lyde opningslinja. Derifrå går vegen inn i ein timelang syklus. I byrjinga er det dei destruktive og desillusjonerte tankar som rår grunnen. På den andre sida av ein cellospelt Interlude byrjar ein gradvis aksept av tingas tilstand å vekse fram. Til slutt adresserar så songaren ei oppriktig takkseiing til naiviteten «for failing me again».

Det har alltid vore viktig for Laura Marling å markere ein avstand mellom det ho syng og det ho er. – Dei handlar ikkje om meg desse songane, har ho uttalt meir enn ein gong. Eg har ikkje sett ho uttale at songane på Once I Was An Eagle handlar om henne. Men det er noko med desse songane som får det til å virke som dei har oppstått veldig tett på songarens eige sjeleliv. Dei har ein strakare veg inn til der kjenslene held hus, og skildrar det som føregår der med reinare ord. Det drypp meir sårbarheit ifrå dei.

Saman med sin, for tredje gong, produsent og medspelar Ethan Johns har ho denne gongen valt å minimalisere det soniske uttrykket. Stemma og den akustiske gitaren har hovudrolla. Men utan Johns si tilføring av rytmisk svir hadde ikkje dette blitt den plata det har blitt. Med handslegne trommer og perkussiv virilitet skaper han eit organisk groove som stikk innom og vitjar dei fleste låtane. Frå korte visittar til slike som varer låta gjennom. Johns handterer andre saker også. Meir eller mindre forsiktig fyller han ut bildet med tonar frå orgel, piano, gitar og hurdy gurdy. Eit bilde som ikkje hadde blitt heilt det same utan Ruth de Turberville sitt bevegande cellospel, og for så vidt heller ikkje utan Rex Horan sine korte besøk med kontrabassen. Men fleire enn det er det ikkje å skulde på.

Det er nok. Meir enn nok til å sette meg ut av drift, ein time her, ein time der, og etter kvart fleire timar enn kva sunt sikkert er. Hennar to føregåande plater, I Speak Because I Can og A Creature I Don’t Know har hatt liknande verknad. Dei har ikkje vore like direkte i ånda, litt mindre utfordrande kanskje, litt rundare i kantane. Men nyanserte og medrivande plater i ein engelsk/amerikansk folktradisjon. På Once I Was An Eagle blir denne tradisjonen tilført eit tredje element. Ein dunst av austen. Ein vag, men definitivt gunstig dunst.

Den er der i opningssuiten. Fire songar som er lenka i hop til ein 16 minuttar lang seanse. Den akustiske gitaren klimprar og trillar tvers gjennom det heile. Songaren startar i skuggen. Ho sit på ein stol, på ei dunkelt belyst scene. Eg veit det, for eg har sett det på film. «Wouldn’t ask you even to behave for me» syng ho, «I know there’s no helping hell» legg ho til, med gitaren i fanget, og ei understraumande drone av austleg opphav. «I will not be a victim of romance … or any man who could get his dirty little hands on me» syng ho litt seinare. No sittande på ein sengekant med to dansarar bak sin rygg. Ja, eg har sett det på film. Men bildet er ikkje eintydig. Den eine er ikkje eit offer heile tida, like lite som den andre er den krenkande parten heile tida. «When we were in love, I was an eagle and you were a dove» syng ho, stig opp frå senga, og går sin veg, medan groovet tar seg av det som blir att.

Kort tid etter sitt ho midt inne i ein stor hall, og med sitt djupaste stemmeleie snerrar ho fram «damn all those people who don’t lose control, who will never take a foot out of life». I ein song som både forbannar og velsignar, men mest vil ha fram at ein ikkje skal vere så altfor skråsikker. Noko ho hevdar å ha lært av ein viss «freewheeling troubadour» (Dylan vil eg tru). Så står ho med eitt ute under open himmel, og drar pusten. Men i huset ho har forlatt dansar minna. Av kor «cruel you were to me» og kor «cruel I was to you» og om kor «cruel time can be». «So don’t follow me» oppmodar ho strengt, og stirer inn i restane av ein solnedgang. Slik eg har sett det på film. Den heiter When Braved Bird Saved».

Laust lenka i hælane på denne skilsettande opningssuiten kjem Master Hunter. Ein groovy folkblues som i grunnen nektar å la seg lenke fast. «You wanna woman who will call your name» konstaterar Marling, «it ain’t me babe» snerrar ho i god Dylanånd. Groovet er i angrep, og songaren søker posisjon, og legg an. Ho stirar ikkje i vatnet lenger, ho har kurert huda og blitt tjukkhuda, hevdar ho. Og foretar ei verbal overhøvling av ein ex-kjærast og eit ex-forhold.

Med Undine byrjar ho på eit meir forsonande spor. Med vatnet som ein av rolleinnehavarane. I stad (Master Hunter) var vi vitne til at ho ikkje ville sitte i ro og stire ned i det lenger. I Undine vender ho seg til vatnet for å få ei handsrekning. Nærare bestemt til myteskikkelsen som held til der, nymfa Undine. Tonen er folkblues og håpet er at denne nymfa kan synge litt kjærleik inn i hovudpersonens hjerte. For no er vi der, der Marling stiller spørsmål som When Were You Happy (And How Long Has That Been)?, og «how did I sleep at night with you far from my side?».

Where Can I Go? spør ho også. Og tek rolla til ei som kjenner seg rotlaus. Ei som ikkje kjenner vegen heim. Ethan Johns understrekar kjensla med feite orgeltonar som eg innbillar meg kan ha vore rundt med Dylan ein gong i 1965. I ein song der soul og country smeltar i hop på besettande vis, og der ho i siste verset slår over i Van Morrison-aksent og vender fokuset mot Rosie – «just about a woman with her clothes on, you take them off and she’s a girl». Under laga vi møter verda med finst noko truskuldig, og veldig sårbart. Ein aura av noko opphavlig.

Utstråling. Har Laura Marling utstråling? Eller er ho ei sky kvinne som helst ikkje vil ha lyset på seg? Er det forresten ein motsetnad her? Eg har sett henne synge Once på Jools Holland sitt Later-show. Ho stod heilt stille, med eit djupt alvor i andletet, ho fortrakk knapt nok ei mine, ho stira mot noko fjerntliggande, ho trollbatt. Med ei enkel vise, den enklaste på denne plata. Og ei evig sanning – «Once, once is enough to make you think twice, about laying your love out on the line».

Songaren vil bort frå der ho var då dette starta, men ambivalensen slepp aldri taket i henne. Den renn tvers igjennom sonisk smidige Pray For Me, og tek eit distinkt grep om konklusjonen – «I cannot love, I want to be alone, o pray, o pray for me». Den er der i det sonisk ekspanderande avslutningsnummeret, Saved These Words. Som eg til trass for det vel å kalle ei ode til kjærleiken. «You weren’t my curse» syng ho før ho takkar naiviteten for å ha svikta henne igjen, og ganske så enkelt berre fastslår at «he was my next verse». Ingen undergang, ikkje eit punktum, eller noko å bli brakt utav balanse av.

Du verden som Laura Marling har balansert seg fram dit. Og skapt eit album, ei langspelsplate, som er den openbare motsetninga til det fragmenterte. Den krev at ein har tid, at ein tek seg tid, den er verdt kvart eit minutt.

Først publisert på Groove.no (i 2013)