Category Archives: 2010

Des9

Ila Auto – Ila Auto

Posted on by
Standard

Fem mil, og minst like mange tiår unna alt moderne og hipt serverer dei sakene heilt utan rotasmak.

6

cover

Etter at plata hadde fullført sin femte runde på heimestereoen, hadde eg i grunn berre lyst å spele den ein gong til. Det er slett ikkje alltid slike lyster som melder seg på det stadiet. Men sånn var det altså med den tredje plata til Ila Auto, denne fyrige bluegrassbanden frå hovudstaden. Så eg spelte plata ein gong til eg. Og trettiseks minutt vart unnagjort på under halvtimen. Slik det ofte vert i godt selskap.

Dei har vist at dei har ting å by på før også. På den spelemannprisvinnande og fiffig titulerte debuten If You Keep Pickin», It Might Never Heal, og på oppfylgjaren Over the Next Hill. Men eg finn meg endå betre tilrette i deira selskap denne gongen. Her er tettare med gode låtar. Og det har på ingen måte skada deira signatur at dei har gått over til å synge på morsmålet. Snarare har det vel heller skapt ein gunstig distanse til alle deira amerikanske sjangerfrendar.

Distansen til eit og anna norskspråklig rockeband frå Osloby har derimot blitt ein tanke stuttare. Utan at kvintettens opplegg på noko vis byrjar likne rock meir enn country og bluegrass. Slett ikkje. Sjølv når dei kastar seg over Raga Rockers punkdrivne Slakt, og tar vare på alt den har av energi, er dei eit bluegrassband. Eit akustisk-fundert, og åtaksorientert bluegrassband. Eit band som står i ein gammal tradisjon, men ikkje for stødig.

Det er spelegleda og lysta på å skape levande tonar som driv dei, og ikkje noko behov for å vise kor dyktige dei er blitt til å plukke på strengane. Songane er det sentrale. Songane sitt melodiske vesen, men også korleis dei tar seg ut i tekstlig samanheng. Noko dei fleste gjer rett så bra. Og alt utanom Slakt har dei laga sjølve.

Dei har eit offensivt lynne, men ikkje eit eindimensjonalt eit. Spriten og dens slektningar spelar ei framtredande rolle i fleire av songane, men med eit blikk som fangar fleire stemningar enn dei feststemte.

I det gnistrande og fabelaktig titulerte opningssporet Creedence På Kassett til dømes:
«Det er ingenting å grine for, det skakke værra lett. Jeg har brennevin i bilen min og Creedence på kassett».

Tilstandane som vert skildra er henta frå dei rurale strøk av landet. Der vi vert presentert for ein fyr, heimsøkt av noko rastlaust og sterkt utilfredsstilt, og klar for eit tokt med mogelege konsekvensar som nok ikkje vil betre på situasjonen hans.

I det friske på-veg-heim-frå-byen nummeret Grønland er derimot ikkje bekymringane av så altfor alvorlig karakter. Dei handlar stort sett om alle dei freistande drikkestasjonane langs løypa, som heilt tar fokuset vekk frå målet der i det uklare fjerne.

Nå Kommer Natta heiter det ein annan stad, men hovudpersonen vil helst ikkje vite av den. Den er truande, den er ei løgn, og etter den kjem det vel helst berre angst og beven. Låta dansar på lette strengetonar inn i ein sonisk siste halvdel der månen har ramla ned, og den innhyra felespelaren Øystein Fosshagen dreg fram ein gnistrande groovy felesolo.

Innimellom dempar dei lyden og saktnar på takten. Då handlar det om tapt kjærleik og død. Og livet som skal levast der imellom. På best mogeleg vis. Så det ikkje blir linja Alle Dør, Men Ikke Alle Lever som endar opp som overskrift på sluttrapporten.

Songane til Ila Auto høyrer med til dei levande. Dei veldig levande.

Først publisert på Groove.no (i 2010)

 

Des9

Liz Janes – Say Goodbye

Posted on by
Standard

Ho har sysla med både bråk og sakrale viser, nå prøver ho seg på soul, på sin måte.

5

cover

For ti år sidan bidrog Liz Janes aktivt til lydar og ulydar i den improviserande delen av musikkscena i Olympia, Washington. Når ingen andre høyrde på henne sysla ho med saker meir på den motsette sida av lydskalaen. Viser og slikt. Det var ei handfull songar av det slaget som ein dag kom Sufjan Stevens for øyre. Neste dag var ho ein Asthmatic Kitty. Og med Sufjan i produsentstolen vart debutalbumet Done Gone Fire blant dei første utgjevingane på den ferske labelen hans. Det var i 2002.

Eit par år seinare dukka album nummer to opp, bar namnet Poison & Snakes, og var ei noko meir ustadig og kranglevoren affære. Endå eit steg i den retning var minialbumet som fylgde året etter, eit samarbeidsprosjekt med frijazz-gjengen Create!. Spesielt sentral på den utgjevinga var den gjengens multiinstrumentalist og produsent Chris Schlarb. Han er sterkt til stades i år også, som medkomponist på fleire av songane. Songar som er skrudd litt annleis i hop enn kva som var tilfelle for fem år sidan.
Fem år der Liz Janes ikkje har vore særlig aktiv på musikkfronten, der familiære gjerningar av ymse slag har spelt hovudrolla. Men nå har ho altså funne tid til å musisere litt att, og seier hallo med Say Goodbye. Eit album produsert av Asthmatic Kitty-familiens Rafter Roberts. Det har blitt eit soulalbum. Ikkje slik dei ville ha laga det hos Motown eller Stax, men eit slikt dei lagar hos Asthmatic Kitty.

Blått, nedpå, knirkete og ledug. Hennar dragning mot visesong kan framleis høyrast. Tydeligast i den gitarplukkande og heller sakrale Bitty Thing, og i den åndelig innretta Time & Space. «Time and space cannot replace our longing for eternity» er vel den mest sentrale linja i den songen. For til liks med dei fleste på Asthmatic Kitty har Liz Janes eit forhold til kristendommen. Ho trur. Det kan sporast her og der. Men like mykje, ja langt meir i grunn, handlar Say Goodbye om livets meir dagligdagse og verdslige tilhøve, sett frå ein melankolikar sin ståstad.
Så når ho syng I Don’t Believe i opninga, er det kjærleiken ho har i tankane. Dens mangfaldige, uforståelige, og einsame vesen: «Even in your arms I get so lost and lonely, no one ever told me love could be like this». Og tonen er smygande souljazz, og mjuk, og god. Men best opplever eg den i Anchor. Eit gromt og smårøft stykke musikk, der ein spartansk sonisk kledning viser seg robust nok. Og der dama fører fram eit soulbrennande ynskje om at tilværet må gje henne eit feste. «I’m so free, I lost my way … anchor me».

Trees er også bra, veldig bra. «That was the year all space caved in» syng Liz Janes. Og det høyrest ikkje heilt greitt ut. Men lettbeint dansar tonane, og blir til eit økologisk soulpopnummer som gradvis lar seg omfamne av meir og meir lyd, med oppegga blåsarar som eit avsluttande utropsteikn.
Nå er nok ikkje alt på albumet verdt utropsteikn. Her finst songar som vel strengt tatt ikkje har all verden for seg. Ein soulgrå Firefly, ein pastellklunkande Up From Down, eller ein søvndyssande Bodies. Men deira anonymitet stel ikkje hovudinntrykket. Det tilhøyrer andre tonar. Betre tonar.

Først publisert på Groove.no (i 2011)

Des9

The Jim Jones Revue – Burning Your House Down

Posted on by
Standard

Rabiat, amoralsk og rotekte rock’n roll, frå den britiske hovudstaden.

5

cover

Ein treng ikkje heite Jack White eller Noel Gallagher for å forstå at The Jim Jones Revue er ein heit konsertbillett. Eg meinar, eg høyrer det eg også. Frå plata. Denne plata, Burning Your House Down, deira andre plate. Eg høyrer at det ligg ei elektrisk utblåsing i lufta, eit visuelt frontalangrep. Slikt som treng ei scene og eit villig publikum for full materialisering. Ei plate blir berre ein halv fest. Men det er då ein slags fest det også.

Med volumknappen skrudd opp til elleve og bremsesystemet i ulage styrtar banden utav høgtalaren, og byr på ein halvtime primitiv rock’n roll. Av det slaget som nyttar dei eldste grepa i boka. Dei opprinnelige grepa, og tonane, dei som var fundamentet til femtitalets Little Richard, og som har tent gnisten i våre dagars Grinderman.

Det er tre år sidan den London-baserte kvintetten til Jim Jones ramla opp i denne ur-rock gryta, og sidan har skapt såpass til røre at den eine celebre rockaren etter den andre har søkt om passasje via vip-inngangen for å oververe attraksjonen. Inntil ein liknande sjanse skulle by seg lyt eg altså nøye meg med cd-utgåva av opplegget deira.

Det eksplosive og høgenergiske er på ingen måte fråverande i slik ei form heller. Det er der i den brutalt swingande Great-Balls-Of-Fire-i-eit-MC5-grep-saken Premeditated. Det er der når dei går Tom Waits på klingen i det hemntørstige tittelsporet. Det er der i det glødande oppgjeret med musikkens utsugarar og forståsegpåarar titulert Killin» Spree. Og det er der i den frådande screaming-blues saken Righteous Wrong.

Han har ei røyst av den avgjort merkbare sorten denne Jim Jones. Ikkje ei for skjønnsong og varlege tilstellingar, den verkar vere vaska i for mykje whiskey til det. Rupert Orton spelar sin elektriske gitar med ein såpass utstrakt villskap at det nok fører han nærare James Williamson enn Chuck Berry. Medan Elliott Mortimer er ein boogie-woogie pianist i direkte kontakt med ånda etter Jerry Lee og Little Richard.

Jim Sclavunos har produsert. Dei innvidde skulle vel dra kjensel på det namnet frå vaskeseiddelen til band som The Cramps, Sonic Youth og Nick Cave & The Bad Seeds. Noko som også seier sitt om kva retning banden dreg sin rock’n roll. Mot ein stad der dei grumsete tonar får selskap av dei ikkje akkurat reinaste av tankar. Ein stad der undergangen er eit levande alternativ, hemnen mindre enn ei fyrstikk unna, og sjåvinismen eit herskande instinkt. Ein stad der songaren med ei slesk grimase i fjeset ytrar saker som «come closer my dear, almost taste you from here».
Men likevel, som sagt, berre ein halv fest. For det finst låtar som ikkje heilt maktar vitalisere sitt indre vesen. Om dei har eit slikt eit då. Låtar som blir litt handlingstomme. Frå ei scene derimot har eg denne mistanken om at også desse hadde blitt full punk, blues og rock’n roll.

Først publisert på Groove.no (i 2010)

Des9

Johnossi – Mavericks

Posted on by
Standard

Etter ein frisk debut har duoen blitt ramma av noko baktungt noko.

3

cover

Det startar med tittelsporet. Det gitarplukka, mørke, og truande tittelsporet, med sine paranoide trekk. Eit spor som får sin elektriske eksplosjon eit lite minutt før slutt, men som elles er eit folknummer som held seg unna nett slikt. Den har sitt suggererande vesen. Den liknar ikkje særlig på noko anna eg har høyrt Stockholmsduoen Johnossi presentere før. Den liknar ikkje særlig på det som følgjer etter den på denne plata heller. Det burde den kanskje gjort. For det er ei sterk låt. Plata har ikkje så mange fleire eg kan seie nett det om.

John Engelbert og Oskar Bonde heiter dei to som utgjer duoen. Førstnemnte syng og spelar gitar (pluss litt til), sistnemnte spelar trommer og perkusjon. Og det er alt, ingen fleire deltek. Lyd får dei til å lage likevel. Høg, skingrande, brunstig og mektig lyd. Det er som om dei tar litt ekstra i sidan dei no berre er to.

Men dei kan vere stille også. Ja, det er her i potensialet mellom det dempa og det eksplosive dei har funne sitt våpen. På den sjølvtitulerte debutplata frå 2006 kombinerte dei dette med mange sjarmerande og popfrekke trekk, og skaffa seg positiv merksemd frå blant andre underteikna.

Det eksploderer ikkje like brått og oppkvikkande lenger. Det gjorde det ikkje på plate nummer to, og heller ikkje på denne tredje. Strukturen er meir opplagt, dei beveger seg meir gradvis inn i det. Men når eksplosjonen når sin topp er den kraftigare. Kraftigare i eit grålig minefelt, der melodispensten og dei forførande trekka ikkje er så veldig framtredande.

Eit potent unntak er What’s the Point. Ein mektig, og melodisk velkvalifisert sak, med eit forrykande bulldozerpop-refreng som umulig kan fare uoppdaga forbi. Låta har visstnok blitt ein stor hit i heimlandet. Det kan den fort bli andre stader også. Og det kan til og med hende den får følgje av andre låtar frå albumet.

For er det ikkje noko med tonen i ein klengen Roscoe, i ein hardt mainstreamrockande Dead End, og i ein armstrekkande og elektrisk ballade som Houses, som minner sterkt om slikt det har blitt slagerar av før? Jo, eg trur det. Men personlig veit eg ikkje heilt kva eg skal med dei.

Sickness derimot, skal eg ta med meg vidare. Ein pasjonert anthemrockar, med eit melodisk tiltalande vesen, og ein subtil eleganse. Som tittelen gjer eit signal om, er ikkje temaet av det friskaste og mest optimistiske slaget. Noko som vel i grunn kjenneteiknar det meste av plata.

Dessverre kjenneteiknar det altså også plata at den gjennomgåande tonen er vel blodlaus og butt. Det kjennest i alle fall noko utilfredsstillande å sitte att med berre tre spor av verdi etter å ha overvore ti forsøk.

Først publisert på Groove.no (i 2010)

Des9

Kenneth Ishak & The Freedom Machines – Kenneth Ishak & The Freedom Machines

Posted on by
Standard

Ein Ishak med eit meir frigjort sonisk sinnelag. Men poptonen er der, flott er den òg.

7

cover

Det gror fram pop i fotefara til Kenneth Ishak. Flott pop. Fuzz- og powerpop i bandet Beezewax. Folkpop og meir lekkert arrangerte saker i solosamanheng. I år gjer han det litt vanskeligare. Malar eit meir komplekst og vagare innramma bilde. Tyr til ei meir frigjort framferd. Men pop er det. Elastisk, rytmisk og melodisk pop. Flott pop.

Låtane kallar han fridomsmaskiner. Eller er det bandet, det laust samansette bandet. Med Bent Sæther (Motorpsycho), med Jörgen Wall (Fatboy), med Per Ivar Stubberud (The Goo Men), og fem-seks til. I lag har dei improvisert, spelt fram og forma ei popplate litt annleis enn popplater flest. Ei slags Yankee Hotel Foxtrot light.

Det hender altså meir på denne plata enn kva det har hatt for vane å gjere på ei Ishak-plate. Men ikkje på noko vis for mykje. Dette er langt unna kaos, langt unna fri sonisk flyt, langt unna overlast. Romslig, ledug og variert skulle vel vere meir treffande ord å dra fram.

The Freedom Machines er ei plate som er blitt til gjennom samspel, ikkje ei som er blitt forma etter ein nøye uttenkt plan. Gjennom eit samspel der samspelarane gjer kvarandre handlingsrom. Eit rom der veggar og krokar ikkje insisterer på å vere den absolutte grensa. Eit ope rom. Eit rom der songar trivst.

Den mest fengande av dei heiter You Lived In A World Of Your Own. Ei andreperson eintal skildring av asosial åtferd grunnlagt på hooks og ein melodisk snert av det sosialt sett svært så velutrusta slaget. Forståelige nok har den fått tildelt rolla som appetittvekkar og singel.

Det lengste opphaldet i handlingsrommet er det Bottom Of The Valley som føretek. Ein groovy krautpoprakkar som passerer seks minuttar. På si ferd er den innom både lys og skugge, høgder og dalar, elektriske åtak og straumlause gliper. «I was out all day, I was out all day, tryin» to shake it off».

Inn i psykedeliske sfærar driv det også. Ikkje langt og tåkelagt, men like fullt innafor. I den lumre og raffinert harmoniserte The Hoaxxx. Og i Øreåsen. Fasetterte Øreåsen, med psykisk virvling, ein melodisk gitarsolo som brått smyg seg utav ein luftig lydmasse, og ein avsluttande ambient akustisk passasje.

Ei popopenbaring av det slaget som manifesterer si fulle kraft i første runde er dette naturlig nok ikkje. I alle fall er underteikna si oppfattingsevne noko for trong og treig til at så kunne skje. Men etterkvart skjedde det. Alle passasjar snodde seg på eit vis gradvis i hop, og eit levande popbilde byrja ta form. Heilt essensielt for at plata når dit er sjølvsagt låtgrunnlaget, tonane, Ishak-tonane, innbydande, vitale og velformulerte som dei er. Slik Ishak har gjort det til ein vane at dei skal vere.

Ja eigentlig finst det særdeles få grunnar til å gå utanom Kenneth Ishak om det er smart og flott pop ein er ute og går etter. Det vere seg Beezewax eller solo, og for all del The Freedom Machines.

Først publisert på Groove.no (i 2010)

Des9

Margfolket – The Imaginary Kingdom

Posted on by
Standard

Folkpop med både jazz og tango i blodet, men utan spenning og eigenart.

3

cover

Dei kallar seg Margfolket, dei lever og spelar på det indre austlandet. Dei er fem, og har spelt saman sidan 2003. Men noko album har det ikkje blitt av det, før no. The Imaginary Kingdom har dei kalla det. Og som tittelen indikerer, tyr dei til det engelske språket når det kjem til song.

I coverheftet har dei skrive eit lite eventyr. På rim. Hovudpersonen i dette eventyret er ein liten gut. Han bygger eit sandslott, blir sliten, sovnar, og drøymer. Han er på havet, båten forliser, han reddar seg opp i ein liten robåt, besvime, vaknar, og ser «right into a pretty girls eyes». Ho tek han med på ei jakt etter «the eleven lost souls in the tower». Dei kjem til slottets dør, bankar på, slepp inn, og historia held så fram i Margfolkets songdrakt.

Dei spelar for det meste på akustiske instrument. Instrument som ofte blir nytta til å skape eit folkprega uttrykk. Det nyttar tildels Margfolket dei til også. I tillegg tar bandet tak i ein og annan jazztone, finn ein tango, og besøker 1930-talets cabaretscene. Men helst kan ein vel kalle det popmusikk, med litt preg av desse andre ting.

Eit opplegg som har i seg ingrediensar til å bere vel i veg altså. Noko det ikkje heilt og fullt maktar å gjere. Den for så vidt dugande ideen å forankre songane i ei felles forhistorie smuldrar på eit vis bort. Smuldrar bort i eit tekstlig og melodisk opplegg som dessverre blir for vagt på identitet. Tekstane har svært få originale påfunn. Dei gjev meir eit inntrykk av å vere ein collage av litt for opplagte og oppbrukte idear og formuleringar.

Ein poptekst som ikkje lukkast på formidlingssida kan imidlertid redde seg over på godsida om den får drahjelp av melodilinjer med eit attraktivt vesen. Eg kan ikkje sjå at så er tilfelle i særlig grad hos Margfolket. Det vil seie, det ligg eit potensiale i desse tonane deira. Det kjem berre for sjeldan opp og fram. Dei spelar dei med for lite risiko, for lite appetitt, for lite lyst.

Det taflar helst av garde, og eg klarar ikkje å få det til å bety noko for meg. Direkte svakt vert det aldri, men skikkelig bra vert det heller aldri. Men eg har notert meg Melt Me Down And Let Me Flow som eit dugande forsøk. I eit skånsamt melodisk lune skildrar dei her snømannen sin lagnad, frå han står der ferdig med sitt frosne smil, til han ligg på bakken som ein sølepytt. Spretne og elastiske Zodiak hevar seg også over snittet. Medan Armageddon Party skil seg mest ut, med ei folkfunky og manisk åtferd. Heftige fiolintonar gjer sitt til at så skjer. Fiolintonar frå ein fiolin som krydrar det soniske bildet plata gjennom, og som av underteikna blir opplevd som ein plussfaktor.

Dessverre er lista over slike plussfaktorar for kort til at The Imaginary Kingdom blir opplevd som ei fullt ut tilfredsstillande plate.

Først publisert på Groove.no (i 2010)

Des9

Midlake – The Courage of Others

Posted on by
Standard

Dei har tatt turen inn til den engelske folktonen, på sitt mest saktmodige vis.

6

cover

The Trials of Van Occupanther var ei riktig så fin plate. Ei plate med behagelige poptonar presentert i eit bilde knipsa i Laurel Canyon sånn cirka 1972. Men spelt inn i 2006, to år etter at Midlake hadde presentert seg i albumformat for første gong, då som ein vennlegsinna psykedelisk gjeng med mykje Radiohead i bagasjen. Dit hadde dei komme etter først å ha vore eit jazzorkester. Under innspelinga av sitt tredje album har dei stega utav av Laurel Canyon-bildet og inn i eit engelsk skogsområde. Tidsepoken er omlag den same som sist, men tonane har signaturen til band som Fairport Convention, Pentangle og Steeleye Span, og noko endå eldre noko.

Midlake har ikkje tillete seg å dvele ved det same to album på rad. Samstundes som turen deira over i noko anna ikkje representerer eit spektakulært gigasprang. Langt i frå. Dei er mykje dei same. Denne trygge leverandøren av late, tidvis litt daffe, tonar, som ikkje utfordrar hevdvunne grunnar, eller gjer seg til på noko vis. Og aldri har dei vore akkurat der like tydelig som denne gongen.

Det spenstige og det fengande vi sist gong fekk gjennom songar som Roscoe og Young Bride, byr ikkje bandet på i år. Songane på The Courage of Others har ein meir anonym klednad. Så det kan i første omgang vere fort gjort å trekke på skuldra og tenke at ein har då jammen andre ting å ta seg til. Enn å ta turar i slikt eit grått selskap. Forhasta slutningar er som oftast dårlige slutningar. I tilfellet The Courage of Others ville det ha ført til at eg ikkje hadde funne fram til det varme vemodet, og den godgjerande tonen under den akustiske kappa, til opningssporet Acts of Man. Ei enkel lita vise som legg seg velmeinande tilrette midt inne i den store klimadebatten.

Fleire av spora i platas første halvdel har i seg ei von om ei meir fredfull og smertefri framtid for Moder Jord. Om å la naturens mystikk få leve, og menneskas utnyttingstrong forvitre. Eller som Goethe skreiv; «Into the core of nature, no earthly mind can enter». Linja er sentral i den fint tempererte Core of Nature. Ein song som til liks med dei fleste andre på plata kjem sigande i eit gitarbilde. Eit gitarbilde der den akustiske og den elektriske varianten opptrer som vel forlikte blodsbrør. Frontfigur Tim Smith syng med si noko einstona røyst, gitarist Eric Pulido harmonerer i det same leie. Medan Smith si fløyte blir gitt ein del plass, og pyntar krokar og løftar songar.

Den siste halvdelen av plata har låtar der det psykedeliske element gjer seg til kjenne. Og kjem såleis nokre steg nærare denne frifolkscena som har heimsøkt oss dei siste åra (men som vel no har spelt seg ferdig for ei stund). Tematisk dreier det seg i denne delen om menneskelige tilstandar, som underkuing, død, og mot. I tittelsongen hevdar Smith at han manglar det siste, og ser med misunning på dei som har det. Songen er både sår og håpefull. Blir sunge i både første og tredje person. Har ei framdrift som ikkje er heilt opplagt. Så ja, den er blant dei beste.

Etter å ha tatt fleire rundar med plata, og komme forbi stadiet der forhasta slutningar vert til, har eg vel no komme til at den absolutt har noko for seg. Den er nok litt vel einsarta i sitt soniske vesen, litt spak i hjerta, men har sine songar. Slike som trenger seg fram berre i kraft av at dei enkelt og greitt er gode. Og slikt er ingen sjølvfølgje.

 

Des9

Mountain Man – Made The Harbor

Posted on by
Standard

Tre unge stemmer byr på folkharmonisk velklang i tynnkledde men varmeskapande former.

6

cover

Ein mountain man var ein skjeggete pelskledd fyr som traska rundt i Rocky Mountains i 1840-åra. Ein jeger og fangstmann som aldri omfamna sivilisasjonen og eigedomsretten. Ein fyr som var med å forma legenda om det ville vesten, på sin måte. Ein Kit Carson.

Mountain Man er ikkje heilt det same. Mountain Man er ikkje ein gong ein mann. Mountain Man er tre unge kvinner. Men tonane dei tre byr på kunne like så gjerne ha blitt til i 1840 som i 2010. Og er slett ikkje utan fjellukt og naturtru koplingar. Låtane har titlar som Animal Tracks og White Heron, og mantra som «follow, follow, follow, follow the buffalo».

Men det var med Dog Song det heile kom i stand. Alexandra Sauser-Monnig hadde laga denne songen. Amelia Randall Meath kom ein dag over henne medan ho song den. Ho sensa noko storarta. Ho insisterte på å få lære den. Dagen etter song dei to den for venninna si Molly Erin Sarle. Og så vart dei tre som song den. Frøet var sådd, nye songar grodde fram, ein trio byrja blomstra. I den vesle amerikanske byen Bennington, i staten Vermont.

Dog Song er ein storarta song. Ei buktande folkhymne med ein mild bris i ryggen, ein akustisk gitar som akkompagnatør av enkle tonar, og tre frodige stemmer som syng uanstrengt. Syng om ein bortkomen hund, sleske coyoter, og eit minkande tålmod. Omsatt til menneskeverda handlar det kanskje om noko slikt som kjærleik, sakn, og å komme seg vidare.

Mountain Man er ikkje ein folktrio som gror fast i eit melankolsk skylag. Dei er ein folktrio som omfamnar livet, naturen og historia. Dei er tre unge kvinner som ynskjer å fortelje kor gjevande det er å vere kvinne. Så dei plasserer det som måtte vere av motgangar og trøblete tildragingar midt i det der solrike feltet der håpet har så gode kår.

Den der akustiske gitaren forresten, med den der enkle tonen. Saman med dei tre stemmene er den den einaste tonegjevande kjelda, plata igjennom. Det vil seie, opptaka, gjort som dei er på enklaste måte, langt unna velutstyrte studio, rommar også litt knirk, nokre steg over golvet, bilen som fór forbi, og lufta sitt monotone sus. Ikkje heilt i korrespondanse med lyden av dei siviliserte musikkopptak altså. Men så absolutt i korrespondanse med, og på lag med, dei levande tonar.

Levande, og så godt som berre eigenkomponerte tonar. Spartansk og intimt uttrykte songar. Enkle men ikkje nødvendigvis heilt opplagte songar. Fine songar. Ikkje av det slaget som bankar på døra der dei verkelige folkklassikarane bur. Men dei finn sin plass i nabolaget, mange av dei. Den lengtande Arabella, den vagt karakterskiftande Soft Skin, den eteriske Loon Song, og fleire med. Ved nokre høve lar dei gitaren teie og syng a capella. Til dømes i Babylon. Deira versjon av bibelverset som også danna grunnlaget for den ikkje heilt ukjente låta Rivers of Babylon.

Det er ikkje ei plate som tar eit breitt lag av tonar og soniske påfunn inn i varmen. Absolutt ikkje. Men det den tar inn, blir til songar som varmar.

Først publisert på Groove.no (i 2010)

Des9

Nina Nastasia – Outlaster

Posted on by
Standard

Skjøre sukk og intenst drama, nyanserik minimalisme og evig liv. Nina Nastasia leverer.

9

cover

Eg har aldri høyrt Nina Nastasia smile. Ikkje på Dogs, ikkje på Run To Ruin (spesielt ikkje på Run To Ruin), eller på nokon av dei andre platene ho har gjeve ut desse ti åra ho har drive på med slikt. Eg kan ikkje høyre henne smile på Outlaster heller. Det er sånn det skal vere.

Eg har aldri høyrt Nina Nastasia gje ut ei uinteressant plate. Ho har meisla meisterverka Dogs og Run To Ruin, og spedd på med tre framifrå plater til. Outlaster gjer på ingen måte skam på denne rekka. Det er sånn det skal vere.

Nina Nastasia er ei dame som held til på utsida av det heilt vanlige. Det kan saktens gjerast forsøk på å plassere henne i folk/vise/country/singer/songwriter-båsen, men ein vil nok oppleve at ho røskar og slit, og ikkje utviser verken tilstrekkelig folkskikk eller konvensjonell nok åtferd til å kunne haldast fast der. Det er sånn det skal vere.

Det er sånn Nina Nastasia har gjort seg til ein av det siste tiårets mest interessante musikarar. Med songar som krev litt tålmod. Litt tid. Dei har noko marginalt og vagt over seg. Sånn med det same. Men dei veks seg til gripande songar. Songar kledd og arrangert i former som både harmonerer, varmar, nyanserer, glefser og utfordrar. Og med tekstar som seier det dei har å seie, og lar det bli med det.

For å få spelt inn Outlaster gjorde ho det ho har gjort kvar gong, ho tok turen frå Manhattan til Chicago. Der entra ho Steve Albini sitt studio, og la innspelingsansvaret i hans hender. Andre involverte hender er ein blanding av gamle kjenningar i Nastasia-samanheng, og folk eg ikkje kan sjå har vore med på laget før. Ein sentral aktør frå sistnemnte gruppe er Paul Bryan. Han har dei seinare åra mellom anna produsert plater for Aimee Mann og Grant Lee Buffalo. På Outlaster har han hatt hovudansvaret for dei fleste arrangementa (pluss at han spelar bass og piano). Eg har på ingen måte tenkt å ytre misnøye om det han har gjort her.

Det er to kvartettar som gjer seg godt gjeldande på plata, ein strykarkvartett, og ein kvartett av treblåsarar (og eit valthorn). Spesielt strykarar er jo ikkje eit ukjent virkemiddel i Nina Nastasia sin musikk. Frå bakkatalogen hennar er det vel like fullt berre Run To Ruin som kan skilte med tilnærma like flittig bruk av slikt som det Outlaster gjer. Men arrangementa har eit noko meir melodisk og forsonlig preg på denne enn kva som var tilfelle på ugjestmilde og tidvis noko uregjerlige Run To Ruin.

Høvelig nok, for noko lysare stemt verkar Nina Nastasia å vere på Outlaster. Lysare, men ikkje lausrive frå sitt melankolske åk. Absolutt ikkje. For som nemnt, ho smiler ikkje. Ho smiler ikkje når ho skildrar eit samliv i ferd med å gå mot sin avslutning i den melodisk vene countryfolklåta Cry Cry Baby. Og det er det jo heller ingen grunn til, sjølv om brotet verkar å skje i svært så kjærlige former. Så kjærlige at det kanskje ikkje er ein slutt det er snakk om?

I won’t cry, cry, baby

I won’t worry anymore

You and I, we are ideal

I’m the sad, sad one 

Den same «sad one» møter vi igjen i den spartanske hymna One Way Out. Ein «sad one» som håpar på ein evig flamme, men trur meir på ein snarlig slutt, og konkluderer derfor kort og brutalt.

Miss me. Mourn me 

Det er avgjort eit merkbart sonisk spenn på Outlaster. Frå One Way Out sitt stillferdige vesen til det dramatunge og sonisk hendingsrike nummeret What’s Out There. Der det er gnissel og klunking og kraftige byer, og ei Nina Nastasia som tyner røysta si meir enn vi er vant til. Ikkje heilt utan grunn, for det er ikkje akkurat nåden ho ser komme mot seg.

A light above me, and still I don’t feel safe

Oh window, window, I have to smash you out

And let in something mean 

Ho nyttar stemmeregisteret sitt på This Familiar Way også. Ein glødande tango om feberheit men problemfull kjærleik. «Every day I tear a bit, from myself and from the one I love. And from the other one I love». Eit stykke stille-storm-stille musikk med luft, spenst, liv, ein sørgmodig fiolin, og eit par tøyleslause fiolin/bratsj-soloar.

Det skjer noko i musikken til Nina Nastasia. Det sprett fram tonar, og lydar. Det knugar og kranglar i bakgrunnen. Melodiske linjer buktar seg på ikkje alltid like trygg grunn. Dissonans smyg fram frå eit lite besøkt kott. Men trongt er det aldri der det skjer. Det skjer ein stad der tonar har rom til å puste. Godt med rom.

Eit velutvikla instinkt og stor musikalitet er framtredande eigenskapar hos dei involverte.

Ikkje minst hos trommeslagaren. Jay Bellerose. Ikkje minst i nummeret You’re A Holy Man. Der vegen blir gått frå det rakrygga og enkle over i det varmblodig motoriske. Medan fiolinen kjem krypande som ein lumsk kobra, og Nina Nastasia lovprisar. På sitt vis.

You’re a holy man

At the ears of kings

Who give audience

To the droll and common things

Det skjer noko på Outlaster. Det skjer noko heile vegen på Outlaster. Det sluttar aldri å skje noko på Outlaster. Songar, gode songar, inderlig vakre songar, blir løfta fram av eit veldig nærver og skarpsindig musikalsk fantasi.

Så eg, eg smiler eg.

Først publisert på Groove.no (i 2010)

 

Des9

The National – High Violet

Posted on by
Standard

Frakken er den same, og det dunkle har ikkje sleppt taket. Det har heller ikkje evna til å skape storarta songar.

8

cover

Store forventningar er ikkje berre tittelen på ein Dickens-roman, det er også tittelen på det eg gjekk å kjente på i vekene før The National sitt femte album skulle innfinne seg. Forståelig nok. For dette er bandet som nytta førre tiår til å skape eit uttrykk som råka meg akkurat der det gjer best. Allereie frå debuten av, men aller sterkast på sine to meisterstykke Alligator og Boxer. To plater som vel knapt lar seg overgå. Eller?

Med High Violet har bandet på ingen måte gjort noko som minner om eit radikalt hamskifte. Dei er til å kjenne att. Matt Berninger si barytonrøyst finn sin plass sentralt i bildet. Lakonisk, distinkt, og med denne vemodige klangen. Tvillingbrørne Dessner sine gitarar samtalar, kranglar og lovprisar. Trommis Bryan Devendorf er som før eit aktivum, ein spelande stikkesvingar som definerer pulsen. Hans bass-broder Scott gjer minst utav seg, han berre står der, stødig.

High Violet er like fullt ikkje nokon Boxer del 2. Absolutt ikkje. Eller ein Alligator-tur med blåpapiret på innerlomma, for den saks skyld. Dei går litt lengre denne gongen. Gjer meir utav seg. Stirer inn i eit større landskap, og skaper ein kraftigare lyd, krassare lyd, meir fasettert lyd. Dei fem i bandet, og folk dei har fått hjelp frå. Godt over tjue i talet. På tangentar, på blåsarar, på strenger, på strykarar, på ei harpe, på ei fløyte, og som koristar. Dei har namn som Padma Newsome (den australske bogestrykaren som er bandets uoffisielle sjette medlem), Thomas Bartlett (også kjent som Doveman), Marla Hansen (ho syng bakom Berninger), Richard Reed Parry (frå Arcade Fire), Justin Vernon (også kjent som Bon Iver), og Sufjan Stevens. Dei går ikkje i vegen for kvarandre.

Å spele inn låtane live i eit studio er ikkje The National si greie. Dei bygger dei lag for lag. Og så har dei eit demokratisk prinsipp om at alle fem i bandet skal synast at ein song er god, riktig så god, for å bli sett på som presentabel. Slikt kan ta tid. Slikt kan bli dyrt. Derfor bygde dei like godt sitt eige studio før innspelingane av High Violet tok til. I garasjen til gitarist Aaron Dessner. Der har dei gjort sine åtti innspelingar av Lemonworld, før dei fant ut at ein versjon dei fanga tidleg i runddansen var riktig så god likevel. Der har dei krangla om blåsararrangement, gitarlyd, tekststrofer, sett lyst på det, sett mørkt på det, kasta låtar i bosset, og byrja om att. Der har dei jakta den endelige tonen. Ikkje den perfekte og veldreidde, men den der som brenn.

Ulmar og brenn.

Slik det gjer ganske så intenst på Terrible Love. Der tvillinggitarane kostar seg framover i skurrande former, som om dei vert spelt med stålull i henda, mot eit crescendo av kvit støy. Songaren dveler ved tankane sine, gjentek dei, og er ein del av det fortetta trykket: «It’s terrible love, and I’m walking with spiders».

Slik det gjer i melodiske og songharmonisk grasiøse former på Vanderlyle Crybaby Geeks. Justin Vernon er songpartnar, og Matt Berninger kjem i kontakt med dei lysaste strengene på stemmebandet sitt. Det same barnerimet som var bakgrunnen for ein Beatles-låt på The White Album, kan godt ha vore utgangspunktet. Resultatet blir veldig annleis, og storlig vakkert.

Terrible Love og Vanderlyle Crybaby Geeks, to låtar i kvar sin ende av albumet. To låtar i kvar sin ende av den soniske sfæren som High Violet omfamnar. I lag, ei ypparlig ramme, kring eit forførande bilde. Eit bilde der dei dunkle linjer, og dei dystre fargar dominerer. Slik det jo plar vere hos The National.

Då arbeidet med albumet tok til, gjekk visstnok ambisjonen i ein annan retning. Dette skulle bli ei lys, festlig, og catchy plate. Den ambisjonen gjekk raskt i stå. Det er lite eller ingenting med High Violet som forsvarer slike karakteristika. Blikket og fokuset til Matt Berninger har alltid hatt denne tendensen å styre mot skuggane der mismotet gror, mot krokane der villreia veks. Slik vart det denne gongen også.

Slik, men kanskje litt annleis likevel. Songane på High Violet skaper ikkje like sterkt dette synet av ein songar som sit og speglar sitt eige sinn i eit halvtomt vinglass. Det er komme inn eit perspektiv her som i større grad omfattar meir enn berre han sjølv. For når han spaserer der med sine skinande tennissko, med terrorfrykta i bakhovudet, og motløysa i brystet, og hevdar å vere «afraid of everyone», er det ikkje sitt eige ve og vel han har fremst i tankane. Den eitt år gamle jenta han ber på skuldrene sine har gjeve han ein litt annan vinkel. Ein vidare ein.

Han får det til frå denne vinkelen også. Får til desse skarpsindig formulerte og Matt Berningerske tekstlinjene, som set det avgjerande stempelet på songane til Brooklyn-kvintetten. Dei kjem ikkje tumlande på rekke og rad i ei forteljande, eller ordrik, form. Han seier knapt nok det han må, og det er slett ikkje alltid greitt å skjøne kor han vil hen. Det har fleire botnar. Men viktigast; det har ein effektiv snert, ein poetisk snert.

Ved fleire høve tyr han til gjentaking som metode. Ei suggererande gjentaking. Suggererande under melodiske tilstandar som på ingen måte har tapt seg sidan sist. Melodiske tilstandar som brukar litt kortare tid på å openbare seg enn kva som har vore National-tilfelle tidlegare. Utan at eg her og nå hardnakka skal hevde at det osar hit-potensiale utav tonane. Det vil seie, etter mitt hovud gjer det vel det. Men mitt hovud har gjennom åra vist seg å vere noko på kant med dei gjengse hitvilkåra.

Eg trur no likevel det er mange som vil ha ustyrtelig mykje att for å gjere seg kjent med High Violet. Med Sorrow, ei kjærleikshymne til den sørgmodige tilstanden; «Sorrow found me when I was young, sorrow waited, sorrow won». Eller med Little Faith, ein rytmisk intrikat og svellande rakkar, som mellom anna uttrykker eit noko beiskt syn på religiøs aktivitet av ymse slag; » We’ll play nuns versus priests until somebody cries». Og ikkje minst med Bloodbuzz Ohio. Ei særdelses tiltrekkande, om enn sterkt ambivalent, ode til staten dei fem vaks opp i; «I never thought about love, when I thought about home».

Lemonworld var på nippet til å hamne i søpla. Det hadde ikkje tatt seg ut. For den er god. Smidig, litt bistrete, og god. Og handlar om (trur eg) ein eks-soldat som ikkje lenger har eit heilt sunt forhold til tilværet; «Lay me on the table, put flowers in my mouth, and we can say that we invented a summer lovin» torture party».

Runaway er balladen med svalt dansande gitarspel, og varleg vinnande melodiutøving. Tematisk opplever eg den som eit veto mot å springe i takt med fleirtalet; «What makes you think I’m enjoying being led to the flood». Carin Besser, Matt Berninger si kone, la på si side ned veto mot å kalle ei låt, der ekteskapets stridfulle sider er tema, for Romantic Comedy. Så derfor heiter den Conversation 16. I eit bølgjande driv drar songaren til med meldingar av denne typen; «We’ll live on coffee and flowers, try not to wonder what the weather will be, I figured out what we’re missing, I tell you miserable things after you are asleep».

Blant alt dette storarta heiter min personlige favoritt, akkurat no, England. Den stuper rett inn i sentralnervesystemet med denne fantastiske opningslinja; «Someone send a runner through the weather that I’m under for the feeling that I lost today». Etter det smyg den seg rundt i elegante melodiøse former eit par minutt. Og skildrar ein fyr som sit i L.A og saknar (men vil ikkje innrømme det) ho som han ser for seg trippe lykkelig gatelangs i London. I låtas andre del eksploderer sakene, og eit frenetisk mantra blir gjentatt, og gjentatt; «Afraid of the house, stay the night with the sinners, Afraid of the house, cause they’re desperate to entertain».

High Violet. Når siste tone stilnar, saknar eg eit spor nummer 12, og 13, og 14, og 15, og … Men det er ikkje eit dårleg alternativ å gå tilbake til start heller. Og ta runden ein gong til. Absolutt ikkje.

Først publisert på Groove.no (i 2010)