Det er ikkje småtteri Misty gjer seg ut på denne gongen, men nokon komedie er det ikkje.

  La meg starte med barndomen. Det startar som kjent oftast der. Og barndomen startar med fødselen. Der startar også Father John Misty denne gongen. I det første kapittelet (også kalla Pure Comedy, altså tittelsporet), i det første verset der, går han rett inn i det. «The comedy of man» syng han, «starts like this:». Og så fortel han korleis hjernen vår er for stor for mora sitt hofteparti, men at moder natur har løyst dette med å tilby følgande alternativ: «We emerged half-formed and hope that whoever greets us on the other end is kind enough to fill us in». Det funkar ofte greitt nok det, men ikkje alltid. I kapittel seks (også kalla Leaving LA), i det niande verset der, fortel Father John Misty om ei skilsetjande oppleving i livet til Josh Tillman. Det skjedde då Josh var seks år gammal. Han var med mor si på eit handlesenter, og fekk godteri. Dramaet inntrefte då unge Josh sette ein «watermelon candy» fast i svelget. Frå senterets høgtalar song nokon «tell me lies, sweet little white lies» (Fleetwood Mac), og mora heldt Josh inntil seg og skreik «Someone help my son!». «That’s when I first saw the comedy won’t stop» syng Father John Misty, eller kanskje Josh Tillman (eg er usikker på kor grensa mellom dei to skikkelsane går). I alle fall, Josh Tillman har fortalt i intervju at nett den hendinga representerer ein av dei få gongene frå barndomen der han kan minnast å ha fått fysisk kjærleik frå mor si. Ei mor som saman med sin mann var sterkt engasjert i evangelisk kristendom, og som let Josh og søskena hans merke dette. Eg trur det kan gå an å seie at dette dannar eit bakteppe for det Josh Tillman har føre seg på sitt tredje album under Father John Misty-signaturen.

Pure Comedy er krevjande saker. 75 minuttar om korleis menneskeslekta har tedd seg, og ter seg. Med særleg vekt på det som skjer no, i dei seinare åra av Josh Tillman si levetid. Det angar (for ikkje å seie stinkar) alvorlege ambisjonar over noko slikt. For korleis feste noko det helst blir skrive omfangsrike sosiologiske og filosofiske avhandlingar og bøker om fast i eit musikalsk uttrykk, og så komme frå det utan å stå att som eit fjols? Eg ser ikkje bort ifrå at det er nett det fleire vil hevde at skjer på Pure Comedy. At Misty står att som eit fjols. Vel, eg er i så fall ikkje blant desse. For i dette pratsame, tidvis sarkastiske og ikkje spesielt optimistiske verket høyrer eg eit fullblods menneske skape songar som veks seg sterke, og gjer inntrykk.

Nei, eg skal ikkje hevde at Pure Comedy er eit nyansert innlegg i debatten om menneskeslekta si framferd. Misty sine betraktningar har så definitivt ei slagside. Og den heller over mot der det meir pessimistiske menneskesynet rår. Som når han i Total Entertainment Forever åtvarar mot teknologiens asosialisering og folks nærast grenselause hang til å søke underhaldning. Ja er det ikkje blitt slik at når «the historians find us» litt sånn inn i ei usikker framtid, vil vi vere «plugged into our hubs» med «a frozen smile on every face»? I den framtida vil kanskje også nokon finne restane av hovudpersonen i Ballad of the Dying Man. Han som er besett av kommentarfelta på internett. Og som ikkje kan sjå korleis verda skal klare seg utan hans lynande smarte innlegg. Det vil nok verda klare, men i Misty sine framtidsfantasiar slit kloden av andre grunnar. I den ikkje akkurat beskjedent titulerte Things It Would Have Been Helpful to Know Before the Revolution er kollapsen eit faktum, og Misty zoomar inn på ein etterapokalyptisk tilstand. Menneskeslekta er sett nokre tusen år tilbake i si utvikling. Det er lite å ta seg til, utanom å gå på jakt då, eller drive dank, eller flukte frå rovdyr. Samstundes er det jo ein bit av optimisme der, menneskeslekta har på eit eller anna vis overlevd, og fått ein ny sjanse. Vil dei så gripe den? Eller vil dei berre skli på det same forbanna bananskallet og gjenta bedriftene frå tidlegare tider, utvikle ideologiar og religionar, omfamne bøllete leiarar, og på ny krige kvarandre sønder og saman? Ein annan bit av optimisme presenterer seg forresten i albumets aller siste fase. I det avslutningssporet trekke sine siste sukk. «It’s a miracle to be alive» finn då Misty på å hevde, før han nokre gonger gjentar «there’s nothing to fear». Og seier slik farvel til heile opplegget ved å halde andre enn svartsynets mogelegheiter opne.

Tonane Father John Misty fargelegg desse narrativa med er slett ikkje så annleis enn dei han nytta seg av då han for to år sidan hylla kjærleiken på plata I Love You, Honeybear. Det er av det der slaget som blas rundt i Laurel Canyon tidleg på syttitalet. Han viste då, som han jo også gjorde på Fear Fun frå 2012, at dette er tonar han kan ta seg av og få til å funke. Saman med sin faste medprodusent Jonathan Wilson foredlar han igjen fram staselege saker. Det skal rett nok seiast at det tok nokre fleire rundar denne gongen før eg konkluderte med at situasjonen var slik. Albumet har ein noko seigare og meir saktegåande gjennomsnittspuls enn dei to føregåande albuma. Ein som ikkje like lett openberrar melodisk finesse og styrke. Ein som heller ikkje serverer eit veldig variert sonisk måltid. Strengt tatt er det vel berre Total Entertainment Forever som har eit noko svingande vesen. Så eg måtte entre moduset. Bli komfortabel med det. Den ganske så flittige bruken av piano til dømes (type Bored In the USA). Ein bruk som også har gjort det meir nærliggande enn før å trekke fram tidleg Elton John som referansepunkt. Treffande nok for så vidt, men ein kjem nok heller ikkje denne gongen utanom å trekke fram dei to vanlege mistenkte (i Misty-samanheng): Harry Nilsson og Randy Newman.

Oh, their religions are the best
They worship themselves yet they’re totally obsessed
With risen zombies, celestial virgins, magic tricks, these unbelievable outfits
And they get terribly upset
When you question their sacred texts
Written by woman-hating epileptics

Det går ikkje an å komme utanom religionen, og då spesielt ikkje kristendomen. Misty drar den fram i fleire songar. Tittelsporet har sitt vers. Det nettopp siterte. Det teiknar ikkje opp eit vidare fordelaktig bilde av verken dei kristne eller den nytestamentlege helten Paulus. When the God of Love Returns There’ll Be Hell To Pay er den ikkje akkurat smålåtne tittelen på ein song som viar heile si tid til religionstemaet. Høveleg nok gyngar den makeleg av garde i ein slags gospel-skapnad. Og det medan songens hovudpersonen forkynnar den kristne hop kva som vil vente dei av spetakkel når dommedag er her. For så vidt noko forunderleg at denne hovudpersonen er så opptatt av det, sidan han gjer inntrykk av å vere ein ateist.

I sine skildringar av tilstanden her på jorda kjem ikkje Misty trekkande med dei sensasjonelle oppdagingane. Andre har vel opna dørene han går igjennom før han. Likevel har han formuleringsevner som gjer det fengslande å fylgje han. I den grad ein klarer å fylgje han då. For det manglar ikkje på ord her, og smarte setningar. Det er så ein lyt spele songane både tolv og femten gonger for å komme i nærleiken av å få has på dei. Og det ikkje fordi låtskrivaren har eit spesielt vanskeleg eller poetisk språk. Snarare har han ein ganske så direkte og konkret måte å uttrykke seg på. Det er berre det at det eine avløyser det andre, og det gjer seg ikkje med det første.

Tittelsporet er eit definitivt høgdepunkt. Ein song med eit sonisk sett intensiverande og dynamisk attraktivt vesen. I brei fleirtalsform skildrar han her menneskets forunderlege evne til å undergrave sitt eige ve og vel. Tittelen Pure Comedy er sjølvsagt 100% ironisk. Sånn elles druknar slett ikkje stoffet i ironiske utsegn. Eg opplever fyren som alvorleg bekymra over tilstanden, og at det meir er ein ektefølt omtanke for menneska enn ein ironikar sitt distanserte blikk som driv desse 75 minuttane framover. Opp på Magic Mountain til dømes. I det ti minuttar lange sporet So I’m Growing Old on Magic Mountain. Ein song med eit visst «Neil Young anno On the Beach»-preg. Ein song som handlar om ungdom og aldring og «the last night of life’s party». Ein song eg opplever forsonar seg med tilværets uunngåelege lov: «The longer I stay here, the longer there’s no future». Ein vakker song, som i siste halvdel tonar ut i ei instrumental droneform.

Så er det at det midt inne blant desse songane om menneskeslekta i brei fleirtalsform dukkar opp ein ganske så personleg song. Ikkje ein liten og unnseleg ein. Derimot albumets lengste. Tretten minuttar varer den. Leaving LA heiter den. Og Josh Tillman er hovudpersonen i samfulle ti vers. Ti lange vers, og ikkje snurten av eit refreng. Med tonane frå ein akustisk gitar og eit malande strykararrangement kreert av komponisten Gavin Bryars som sonisk fylgje. Ikkje meir. Det er ein viktig song for albumet. Den får inn eit anna perspektiv. Det eine mennesket sitt. For det er jo det menneskeslekta til sjuande og sist består av, eitt og eitt menneske. Dette mennesket er ein songar og ein låtskrivar. Misty skånar han ikkje. «Oh great, that’s just what we all need, another white guy in 2017, who takes himself so goddamn seriously» lyde eitt av fleire sjølvransakande utsegn. «So why is it I’m so distraught, that what I’m selling is getting bought» spør han seg sjølv i eit anna vers, og legg til at «At some point you just can’t control, what people use your fake name for». Eit hovudtema i songen er songaren som ser seg sjølv miste deler av sitt menneskelege i si ferd mot ein viss suksess. Naturleg etterfylgt av tankar omkring korleis publikummet hans ser på han. Og spesielt då denne plata, denne Pure Comedy, som kanskje ikkje er det dei helst ville hatt frå han. Eller denne songen, denne Leavin LA, «Some 10-verse chorus-less diatribe».

Vel, eg tar gjerne imot denne songen. I alt sitt gjentakande og lite ekspanderande vesen byr den på smått suggererande melodiske linjer og ei tekstleg fabulering eg finn særdeles meiningsfull å oppsøke. Ja eg tar vel i grunn imot heile albumet. Ikkje fordi det er hundre prosent vellykka. For det er det ikkje. Men fordi det er pretensiøst på ein så forbanna menneskeleg måte. Og fordi det har songar, som ein etter ein viser fram at dei inst inne har eit sjenerøst melodisk hjarte.

9/10

TIDAL: FATHER JOHN MISTY – PURE COMEDY