Lite er nytt, mykje er bra, 34% er magisk.

7

Det finst gode grunnar til å like Wilco. Det har eg alltid synst. Eg er ikkje heilt åleine om det. Folk som finn gode grunnar til å like Wilco har etterkvart blitt ein talrik skare. Men den same grunnen til å like Chigaco-bandet har dei nødvendigvis ikkje. Det er nemlig mange syn på kva som er den beste Wilco-plata. Ja minst like mange syn som det finst Wilco-plater. Skal vi rekne det litt grovt (og noko unøyaktig) kan vi dele Wilcofolket i to leirar. Dei som synst bandet vrei og rota soundet sitt unødig til på første halvdel av 2000-talet, med albuma Yankee Hotel Foxtrot og A Ghost Is Born, og dei som synst bandet nettopp med desse to platene støyflørta seg inn på sitt beste spor. Eg kamperer i sistnemnte leir, men har ikkje funne alvorlige grunnar til å mislike eit einaste av dei andre Wilco-albuma.

Eg ser føre meg Wilco si utvikling litt slik som ei Tour de France-løype som går bratt oppover frå første kilometer av. Bandet starta i låglandet saman med resten av feltet av countryrockande gitar- og boogieband. Men med plate nummer to, talande nok titulert Being There, var største delen av feltet allereie fråkøyrt. Eit felt som på ingen måte var komme nærmare då Summerteeth presenterte seg ueinsarta og opplagt tre år lengre framme i løypa. Etter det steig det skikkelig. Halsstarrig og på tvers av sunn sonisk fornuft gjorde bandet eit rykk som først heldt på å felle dei. Direktørar og rådgjevarar ropte vent og ta det med ro. Då dei ikkje vart høyrte surna dei til og nekta å yte meir bistand. Wilco gav seg ikkje av den grunn, og tråkka vidare mot Yankee Hotel Foxtrot, fant nye partnarar i ånda der oppe i tynnlufta, og nådde toppen i einsam majestet, til åtgaum frå både kritikarar og eit større publikum. Dei lente seg ikkje tilbake og venta på selskap av den grunn. Dei hadde ein ny topp i sikte. Like eigenrådige og noko mørkare i blikket tråkka dei seg opp dit, og fødde eit spøkelse framstilt av lumske edderkoppar, Handshake Drugs og nokre få håpefulle tankar. Etter så å ha manifestert denne heroiske klatringa med eit livealbum, bar det utfor.

Ikkje så brått og bratt at det gjekk gale, men då det flata ut nede i dalen såg himmelen ganske så blå og godmodig ut, tilstanden var langt mindre sveitt, og dei var blitt henta inn av eit større felt. Sidan har bandet helde fram i flatare terreng og levert gode men ikkje fantastiske The Album. Det same kan vel i grunn seiast om årets The Whole Love. Ei plate som med to essensielle unntak nok ikkje evnar å sprenge noko felt, eller forårsake alvorlige svingingar i sjela.

Men altså, The Whole Love har to låtar eg aldri kjem til å komme utanom. Den første og den siste. Dei tar sin plass. Til saman varer dei i nitten minuttar og nitten sekund, og utgjer 34% av albumets soniske flate. Art Of Almost heiter den første. Den kjem mot meg med statisk gnissel, flyt etterkvart inn i eit melodisk område dominert av Tweedy sin slepande halvmedvitne straum av ord om framandgjering og nestengjerningar, heile tida med ein suggererande rytmikk omgitt av diverse urolige soniske forhold. Opne og romslige forhold. Ekspansive forhold, som driv mot ein eksplosjon som kjem. Kjem i form av den mest elektriske gitarsoloen Nels Cline har kalla fram i heile si wilcotid. Elektrisk, hissig og hårreisande. Art Of Almost er Wilco i krautslag. Eit slag dei tidlegare har skapt slektande låtar som Spiders (Kidsmoke) og Bull Black Nova i. Eit slag dei burde vore i oftare. Dei er absolutt ikkje i eit slikt slag når dei til slutt når fram til One Sunday Morning (Song For Jane Smiley’s Boyfriend). Men du verden, det finst fleire måtar å bergta på.

One Sunday Morning gjer det over tolv minuttar, ti vers, og eit vokallaust refreng. Langsamt, varlig og gjentakande. Med ein marginal melodi som veks seg meir uimotståelig for kvar gong eg møter den. Songe fram med nattsida av Tweedy sitt stemmeleie. Løfta opp av subtilt gnikk og spel frå resten av gjengen, der særlig pianoet til Patrick Sansone skal nemnast. Jane Smiley sin kjærast finn eg ikkje att andre stader enn i tittelens parentes. Det eg høyrer, i teksten, og mellom linjene, er ein miks av søndagsmorgonmelankoli, gudsfornekting og ein ny morgons nye sjansar. I ein song som aldri truar med å springe frå meg, som berre går og går, lengre og lengre inn i meg.

Det som finst imellom desse to suverene har ikkje heilt same verdi. Ingenting festar eit grep eg tenker er av det evigvarande slaget. Men eg synst då bra om eit og anna av det like fullt. Om Open Mind, ein imøtekommande og attraktiv countryballade. Om I Might, ein konsistent rockelåt med ein kort Stooges-sampling («Brutha!»-ropet frå T.V. Eye). Om Born Alone, ein rockelåt av det slaget Paul Westerberg så heilt naturlig kom opp med rett som det var tidleg på nittitalet. Om Capitol City, der den dansar godlynt fram i jazzbrisa popform. Og om tittelkuttet, med sine falsettsungne vers og sitt absolutt dugande funky vesen.

Til saman femner plata det meste Wilco har vore innom sidan starten for 16 år sidan. Og kan kanskje såleis sjåast som ei samleplate med berre nye låtar. Ei god ei.

Først publisert på Groove.no (i 2011)