Tretten usentimentale og skarpskodde skildringar frå eit Amerika der håpet ikkje har dei aller beste veksttilhøve.

8

Coveret er pastellfarga. Men det er berre utanpå. For denne papirhimmelen er ein himmel full av fuglar, ilskne fuglar, og opprørt hav så langt ein ser. Ei jord der trøbbel gror. Treng eg seie så mykje meir?

Tja, kanskje eg kan seie noko om himmelen. At den ikkje er kva den ein gong var. Rett nok er den framleis blå på ein skyfri dag. Og det blir stadig hardnakka hevda frå mulla og prest at den rommar det siste håp. Men er no ikkje det i ferd med å dunste bort tru? For himmelen er slett ikkje uovervinnelig. Himmelen er såra. Svikta og stygt såra. Så den kjem ikkje til å vare evig. Den kjem til å rivna. Rivna som eit jævla sprittusjforgifta papirark, som er blitt spytta mot og trakka på, altfor lenge, og med altfor skitne sko.

Det er som kjent ikkje berre himmelen som er laga av skjørt material. Livet i seg sjølv er jo også ein svakt armert konstruksjon. For ikkje å snakke om illusjonane vi fyller det med, og kjærleiken vi krydrar det med, og hjerta som prøver å halde det heile i gang. Så derfor sit han der då, den einsame trubadur, og prøver å «draw with black on black». Det er definitivt ikkje alle som får slikt til. Men Ben Weaver får det til. Kanskje fordi han har denne røffe og uforfalska røysta? Kanskje fordi han har spora opp tonar som slett ikkje høyrest nye eller originale ut, men som er sterkt medrivande, og som brenn? Eller kanskje fordi han har eit skarpskodd instinkt for å handtere ord?

Paper Sky er 27 år gamle Ben Weaver sitt femte album. Til å produsere det har han hanka inn den ikkje heilt ukjente Brian Deck (Modest Mouse, Califone, Iron & Wine). Deck har ikkje på noko som helst vis prøvd å gjere Weaver om til noko anna. Han er nok framleis mykje slik vi kjenner han frå tidlegare bedrifter som Stories Under Nails og Hollerin» at a Woodpecker. Litt endring er her likevel å spore. Det kan det vere Deck som står bak. Det kan også vere den kjensgjerninga at Weaver har flytta frå meir rurale strøk og inn til St. Paul, Minnesota. Eller det kan vere Weaver si oppdaging av den Austerrikske lap-top innovatøren Fennesz. Mest sannsynleg er det ein kombinasjon.

I alle fall, Paper Sky er tilført ein dose, men langt ifrå ein overdose, med lyd frå såkalla synthetiske lydkjelder. Det gjer slett ikkje vondt. Like lite som det gjer vondt når Weaver drar fram banjoen, legg gitaren i fanget eller tar plass på pianokrakken. Velretta tonar frå ein cello, spelt av ei dame med namn Julia Kent, dukkar også opp titt og ofte. Ikkje like ofte, men absolutt velgjerande når det skjer, spring det også fram litt sordinert harmonering frå ei kvinnerøyst eller to.

Ein kan verken sonisk eller tematisk skulde Weaver for å operere innafor eit vidtfemnande eller grensesprengande territorium. Ja, sjølv om det er nokre desibel som skil den nennsame haustvisa In November og den nesten Crazy Horse harvande Geisha så har dei begge grodd fram på den same americana-enga der Weaver ruslar rundt og plukkar sine tonar. Der er det andre som har rusla før han.

Like mykje som Ben Weaver fylgjer i fotspora til Leonard Cohen, Townes Van Zandt og 70-talets Tom Waits, like mykje kan han sin Charles Bukowski, sin Tennessee Williams og sin William Faulkner. Han var ein god venn av den no avdøde forfattaren Larry Brown, og han hevdar å kjøpe 15 bøker pr. veke. Tidlegare i år debuterte han då også i bokform, på eige forlag, med den vesle lyrikkboka Hand Me Downs Can Be Haunted.

Ben Weaver har på sine fire føregåande utgjevingar vist seg å vere ein skikkelig trave med metaforar. Enkelte av desse har det kanskje vore grunn til å stille spørsmål ved, men brorparten har så definitivt vist seg å vere rett så kløktige og slagkraftige. Metaforar er det fleire av på Paper Sky også. Men her får dei i større grad selskap av det ein kanskje kan kalle eit litt meir lyrisk bildespråk.

Men vi snakkar då ikkje om lyrisk av typen «no livnar det i lundar». Weaver held seg for det meste på den andre sida av sommaren. Det er regn i songane hans. Uvær og trøbbel kan det også vere, og «communistically cold». Han syng om hutrande skikkelsar som møter verda med eit «broken sword», og han syng om desse som leitar etter eit stabilt sentrum men berre kan finne det ytterst ute på kanten. Og så syng han om Frankie då, som får beskjed om at «what you see in the mirror, is not what everyone else sees».

Av og til vert det veldig mørkt. «I saw the world, through the eyes, of a grieving bird» syng Weaver i refrenget på Wings as Knives. Ei dyster framstilling av timen før «the sky opens up and away I go», lagt i ein avmålt Waitsian tone. Så heilt bra har han det ikkje fyren i den nakne og dvelande visa Sorrow heller, der han nokså nedtrykt av ei «dark red pain» konkluderar med at «sorrow swims on my skin like shadows in an old Montgomery Clift film».

Men Weaver kan få auga på lyset også. I Plastic Bag, som vel er det næraste Weaver er ein poplåt her (men det er absolutt ikkje ein poplåt), hevdar hovudpersonen at han av og til kjenner seg som ein plastpose «caught in a tree of no further use to someone, left to blow in the wind above the streets». Utan at livslysta forsvinn heilt av den grunn, for medan historia stadig gjentar seg, ser han også «beauty in madness» og vert sterkt tiltalt av dei pretensjonsfrie og sorglause augeblikka, desse som kan samanliknast med eit bilde av eit barn som «trailing a finger in the water over the edge of a boat».

Albumet sitt sterkast synthfurnerte spor er Surrealism + Blues. Den er også kledd i den råaste språkdrakta. Første strofe; «Your eyes are filled with beauty and destruction, for that I will love you the same way I hate you», og litt seinare «I can see up your skirt far as the sun shines between your legs, I don’t want you to fuck me, I want you to blow me away». Her er ein eim av både Bukowski og Cobain, men den er visstnok skrive med Jeffrey Lee Pierce i tankane.

I The Unelected må det vere ein viss president Weaver har i tankane. Og då snakkar vi ikkje om fine tankar. Til tonar som opererer i det melodiske nabolaget til ein Famous Blue Raincoat fortel Weaver presidenten at «the wars in your head, its all in your head» og undrar seg om det først er når «the atmosphere will loosen its grip on the sun» og denne vil hamne som ei eldkule i senga til presidenten at han vil vakne opp og sjå kva han eigentlig har gjort (og ikkje gjort). Reint tematisk blir denne kanskje ein liten avstikkar. Likevel kan ein bakom presidentangrepet merke den same tristessen som i større eller mindre grad pregar heile albumet.

«My best friend, my only friend is calling me in a rush» lyde det vemodsfullt i Rain Leaves Smoke, «it’s that hour if your not asleep your alone».

Eleven Kinds of Loneliness kalla Richard Yates ei novellesamling ein gong i tida. Ben Weaver byr her på tretten av det slaget. Ja for er det ein fellesnemnar på Paper Sky, så må det vere einsemd. Og aller sterkast vert det skildra i den soniske mininovella som avsluttar seansen, Whatever You Want to Haunt You. Nennsamt snakkesyngande startar forteljaren med å ha ein viss distanse til historia; «He told me. You were caught between the fear of boredom and the fear of life». Ein desperat ung mann har hatt eit oppgjer med sitt opphav, og har flykta inn i isolasjonen. Etter kvart som historia vert fortalt blir forteljaren meir og meir ein del av den. Noko det soniske er med på å understøtte ved at det parallelt aukar i styrke og dramatisk utforming. I avslutningsfasen trekk så lydbildet seg tilbake til meir nennsame former og forteljaren finn igjen den meir observerande rolla si. Gripande stoff.

Det er mange som opererer i det same lende som Ben Weaver, men det er ikkje så mange som rissar like skarpt og uttrykksfullt med svart på svart som det han gjer.

Først publisert på Groove.no (i 2007)